ভি পি সিং

বিশ্বনাথ প্ৰতাপ সিং (২৫ জুন ১৯৩১ - ২৭ নৱেম্বৰ ২০০৮), সংক্ষিপ্ত ৰূপত ভি পি সিং, এগৰাকী ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ আছিল, যি ১৯৮৯ চনৰ পৰা ১৯৯০ চনলৈ ভাৰতৰ ৭ম প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল আৰু মান্দাৰ ৪১তম ৰাজা বাহাদুৰ। তেওঁ ভাৰতৰ একমাত্ৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী যিয়ে পূৰ্বতে ৰজাৰ পদত অধিষ্ঠিত আছিল।

তেওঁ এলাহাবাদ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু পুনেৰ ফাৰ্গুচন কলেজত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল। ১৯৬৯ চনত তেওঁ ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ দলত যোগদান কৰে আৰু উত্তৰ প্ৰদেশ বিধানসভাৰ সদস্য হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৭১ চনত তেওঁ লোকসভাৰ সাংসদ হয়। তেওঁ ১৯৭৬ চনৰ পৰা ১৯৭৭ চনলৈ বাণিজ্য মন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ১৯৮০ চনত তেওঁ উত্তৰ প্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয় আৰু ফুলন দেৱীৰ দলৰ এনকাউণ্টাৰৰ বাবে জনাজাত হয়।

ৰাজীৱ গান্ধী মন্ত্ৰালয়ত সিঙক বিত্ত আৰু প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰীকে ধৰি বিভিন্ন কেবিনেট পদ প্ৰদান কৰা হৈছিল। সিঙ ১৯৮৪ চনৰ পৰা ১৯৮৭ চনলৈ ৰাজ্যসভাৰ নেতাও আছিল। প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী হৈ থকা কালত ব'ফ'ৰ্ছ কেলেংকাৰী পোহৰলৈ আহিছিল, আৰু সিঙে মন্ত্ৰিত্বৰ পৰা পদত্যাগ কৰিছিল। ১৯৮৮ চনত তেওঁ জনতা পাৰ্টিৰ বিভিন্ন গোট একত্ৰিত কৰি জনতা দল দল গঠন কৰে। ১৯৮৯ চনৰ নিৰ্বাচনত ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিৰ সমৰ্থনত নেশ্যনেল ফ্ৰণ্টে চৰকাৰ গঠন কৰে আৰু সিঙ ভাৰতৰ ৮ম প্ৰধানমন্ত্ৰী হয়।

প্ৰধান মন্ত্ৰী হৈ থকা কালত তেওঁ ভাৰতৰ পিছপৰা জাতিসমূহৰ বাবে মণ্ডল আয়োগৰ প্ৰতিবেদন কাৰ্যকৰী কৰিছিল, যাৰ ফলত এই কাৰ্যৰ বিৰুদ্ধে বৃহত্ প্ৰতিবাদ হৈছিল। তেখেতে ষষ্টিতম সংশোধনীও গঠন কৰে আৰু ১৯৮৯ চনত অনুসূচিত জাতি আৰু জনজাতি আইন প্ৰণয়ন কৰে। তেওঁৰ কাৰ্যকালত ৰুবাইয়া ছৈয়দ অপহৰণৰ ঘটনা সংঘটিত হয় আৰু ভূমিত সন্ত্ৰাসবাদীক মুকলি কৰি দিয়া হয়। ১৯৯০ চনত কাশ্মীৰ উপত্যকাৰ পৰা কাশ্মীৰী হিন্দুসকলৰ কুখ্যাত প্ৰব্ৰজন ঘটে। ৰাম ৰথ যাত্ৰাৰ বিৰোধিতাৰ পাছত বিজেপিয়ে নেশ্যনেল ফ্ৰণ্টৰ পৰা সমৰ্থন প্ৰত্যাহাৰ কৰে আৰু তেওঁৰ চৰকাৰে অনাস্থা ভোটত পৰাজয় বৰণ কৰে। ১৯৯০ চনৰ ৭ নৱেম্বৰত সিঙে পদত্যাগ কৰে। তেওঁৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যকাল আছিল ৩৪৩ দিন।

১৯৯১ চনৰ নিৰ্বাচনত সিঙ নেশ্যনেল ফ্ৰণ্টৰ তৰফৰ পৰা প্ৰধানমন্ত্ৰী পদৰ প্ৰাৰ্থী আছিল যদিও পৰাজিত হয়। তেওঁ ১৯৯২ চনত বাবৰি মছজিদ ধ্বংসৰ বিৰুদ্ধে মাত মাতিছিল। ১৯৯৬ চনৰ পাছত সিঙে ৰাজনৈতিক পদৰ পৰা অৱসৰ লয়, কিন্তু ৰাজহুৱা ব্যক্তিত্ব আৰু ৰাজনৈতিক সমালোচক হৈয়েই থাকিল। ১৯৯৮ চনত তেওঁ মাল্টিপল মাইলোমা ৰোগত আক্ৰান্ত হয়, আৰু ২০০৩ চনত কৰ্কট ৰোগৰ উপশম নোহোৱালৈকে তেওঁ ৰাজহুৱাভাৱে দেখা দিয়া বন্ধ কৰি দিয়ে। কিন্তু ২০০৮ চনত মাল্টিপল মাইলোমা আৰু বৃক্ক বিকল হোৱাৰ জটিলতাৰ বাবে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। পূৰ্ণ ৰাজ্যিক সন্মান লাভ কৰিছিল তেওঁ।

প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা

১৯৩১ চনৰ ২৫ জুনত এলাহাবাদ জিলাৰ বেলন নদীৰ পাৰত অৱস্থিত দয়াৰ হিন্দু ৰাজপুত জমিদাৰ পৰিয়ালৰ তৃতীয় সন্তান সিঙৰ জন্ম হয়। মান্দাৰ ৰাজা বাহাদুৰ ৰাম গোপাল সিঙে তেওঁক দত্তক লয় আৰু উত্তৰাধিকাৰী হয়। ১৯৪১ চনত ১০ বছৰ বয়সত তেওঁ মান্দাৰ ৰাজা বাহাদুৰ হয়। তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষসকল পূৰ্বৱৰ্তী মাণিকপুৰ ৰাজ্যৰ শাসক আছিল, ১১৮০ চনত কনৌজৰ ৰজা জয় চান্দৰ ভাতৃ ৰাজা মাণিক চান্দে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। তেওঁৰ পৰিয়াল মন্দা জমিদাৰৰ গহৰৱাৰ বংশৰ আছিল।

তেওঁ ডেৰাডুনৰ কৰ্ণেল ব্ৰাউন কেম্ব্ৰিজ স্কুলৰ পৰা শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে আৰু এলাহাবাদ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা কলা আৰু আইনৰ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেওঁ এলাহাবাদ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ একতা সভাৰ উপ-সভাপতি নিৰ্বাচিত হয় আৰু পিছত পুনেৰ ফাৰ্গুচন কলেজৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞানত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

প্ৰাৰম্ভিক ৰাজনৈতিক জীৱন

সিঙে ১৯৬৯ চনত কংগ্ৰেছ দলৰ সদস্য হিচাপে উত্তৰ প্ৰদেশ বিধানসভালৈ সোৰাওঁৰ পৰা নিৰ্বাচিত হয় আৰু বিধায়িনী দলৰ মুখ্য হুইপ হয়। ১৯৭১ চনত তেওঁ লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৭৪ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীয়ে তেওঁক বাণিজ্য বিভাগৰ উপ-মন্ত্ৰী হিচাপে নিযুক্তি দিয়ে। ১৯৭৬-৭৭ চনত তেওঁ বাণিজ্য মন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।

উত্তৰ প্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী

১৯৮০ চনত জনতাৰ অন্তৰালত ইন্দিৰা গান্ধী পুনৰ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ সময়ত তেওঁ উত্তৰ প্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে নিযুক্ত হয়। মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে (১৯৮০-৮২), তেওঁ ডকাইতিৰ বিৰুদ্ধে কঠোৰ হ'ল, বিশেষকৈ দক্ষিণ-পশ্চিম উত্তৰ প্ৰদেশৰ গ্ৰামাঞ্চলৰ জিলাসমূহত দেখা দিয়া এটা সমস্যা। সমস্যাটো আঁতৰোৱাৰ ক্ষেত্ৰত স্ব-ঘোষিত ব্যৰ্থতাৰ বাবে পদত্যাগৰ প্ৰস্তাৱ দিয়াত তেওঁ যথেষ্ট অনুকূল ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰচাৰ লাভ কৰে, আৰু পুনৰ যেতিয়া তেওঁ ব্যক্তিগতভাৱে ১৯৮৩ চনত অঞ্চলটোৰ কেইবাজনো ভয়াৱহ ডকাইতৰ আত্মসমৰ্পণৰ তদাৰক কৰে। বেহমাই হত্যাকাণ্ডই সমগ্ৰ দেশতে ক্ষোভৰ সৃষ্টি কৰিছিল যাৰ ফলত ভি পি সিঙে এই হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত পদত্যাগ কৰিছিল। যিহেতু ফুলন দেৱীয়ে দলিতসকলৰ ভোট সুৰক্ষিত কৰিবলৈ আৰক্ষীৰ এনকাউণ্টাৰত তেওঁক হত্যা নকৰিবলৈ আৰক্ষী বিষয়াসকলক নিৰ্দেশ দি তেওঁৰ জীৱন ৰক্ষা কৰাৰ বাবে তেওঁৰ অধীনত আত্মসমৰ্পণ কৰিছিল (যদিও ফুলনৰ ২২ জনীয়া দলটোৰ সদস্য নিহত হৈছিল)। সিঙ এগৰাকী উচ্চ বৰ্ণৰ লোক আছিল আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ বাবে উত্তৰ প্ৰদেশত উচ্চ বৰ্ণৰ লোকৰ ভোট বেংক শাসন কৰিছিল। ১৯৮৩ চনত তেওঁ পুনৰ বাণিজ্য মন্ত্ৰীৰ পদত অধিষ্ঠিত হয়।

ৰাজ্যসভাৰ নেতা

উত্তৰ প্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ পদৰ পৰা পদত্যাগ কৰাৰ পাছত তেওঁ ১৯৮৪ চনত ৰাজ্যসভাৰ নেতা হিচাপে নিযুক্ত হয় আৰু ১৯৮৭ চনলৈকে তেনেদৰেই থাকে। তেওঁৰ আগতে এই পদ প্ৰণব মুখাৰ্জীক অৰ্পণ কৰা হৈছিল, যাক অপসাৰণ কৰা হৈছিল কাৰণ তেওঁ তেতিয়া নিজৰ দল, ৰাষ্ট্ৰীয় সমাজবাদী কংগ্ৰেছ গঠন কৰিছিল। সিংহৰ কাৰ্যকালৰ পিছত এই পদ এন ডি তিৱাৰীক প্ৰদান কৰা হয়। ১৯৮৭ চনত তেওঁ কংগ্ৰেছ ত্যাগ কৰাৰ সময়ত ৰাজ্যসভাৰ পৰা পদত্যাগ কৰিছিল।

লোকসভাৰ নেতা

১৯৭১ চনত তেওঁ ফুলপুৰ (লোকসভা সমষ্টি)ৰ পৰা লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হৈছিল। ১৯৭৭ চনত তেওঁ এলাহাবাদৰ পৰা পৰাজিত হয়, কিন্তু ১৯৮০ চনত ইন্দিৰা কংগ্ৰেছৰ সদস্য হিচাপে জয়ী হয়। ১৯৮০ চনৰ জুন মাহত উত্তৰ প্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হোৱাৰ সময়ত তেওঁ লোকসভাৰ পৰা পদত্যাগ কৰে। ১৯৮৭ চনত তেওঁ কংগ্ৰেছৰ পৰা পদত্যাগ কৰি ৰাজ্যসভাৰ সদস্য পদ ত্যাগ কৰাৰ পিছত, অমিতাভ বচ্চনে খালী কৰা এলাহাবাদ আসনৰ উপ-নিৰ্বাচনত জয়ী হৈ তেওঁ লোকসভাত প্ৰৱেশ কৰিছিল। ১৯৮৯ চনত তেওঁ ফতেহপুৰ (লোকসভা সমষ্টি)ৰ পৰা লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১১ মাহৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী হয়। ১৯৯১ চনত তেওঁ শেষবাৰৰ বাবে যিকোনো নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি পুনৰ ফতেহপুৰৰ পৰা নিৰ্বাচিত হৈছিল।