অশ্বঘোষ

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
অশ্বঘোষ

মহায়ান পিতৃপুৰুষ হিচাপে অশ্বঘোষ
পেচা কবি, নাট্যকাৰ, দাৰ্শনিক
ভাষা সংস্কৃত
সময় প্ৰায় প্ৰথম শতিকা
ধৰণ সংস্কৃত নাটক, মহাকাব্যমূলক কবিতা, কাব্য
বিষয় সৰ্বাষ্টিবাদ, মহাসংঘিক বৌদ্ধ ধৰ্ম
উল্লেখনীয় কৰ্মৰাজি বুদ্ধ চৰিত্ৰ, সুন্দৰানন্দ, সূত্ৰলংকাৰ

অশ্বঘোষ (সংস্কৃত: अश्वघोष; গ. ৮০ – গ. ১৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ) ভাৰতৰ এজন সৰ্বাষ্টিবাদ বা মহাসংঘিক বৌদ্ধ দাৰ্শনিক, নাট্যকাৰ, কবি আৰু বক্তা আছিল। তেওঁ উত্তৰ ভাৰতৰ সাকেতত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল যাক অযোধ্যা বুলিও কোৱা হয়।[1][2] তেওঁ প্ৰথম সংস্কৃত নাট্যকাৰ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়, আৰু কালিদাসৰ পূৰ্বে তেওঁক সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ভাৰতীয় কবি বুলি গণ্য কৰা হয়। প্ৰথম শতিকাত তেওঁ কনিষ্কৰ সমসাময়িক আৰু আধ্যাত্মিক উপদেষ্টা।[3] বৌদ্ধ দৰবাৰ লেখকৰ এটা দলৰ ভিতৰত তেওঁ আটাইতকৈ বিখ্যাত আছিল, যাৰ মহাকাব্যই সমসাময়িক ৰামায়ণৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল।[4] অশ্বঘোষৰ সময়ৰ আগৰ বহুখিনি বৌদ্ধ সাহিত্য পালি আৰু প্ৰাকৃত ভাষাত ৰচনা কৰা হৈছিল যদিও অশ্বঘোষে ধ্ৰুপদী সংস্কৃতত ৰচনা কৰিছিল।[5]

তপস্যা হিচাপে জীৱন[সম্পাদনা কৰক]

তেওঁৰ জন্ম অযোধ্যাত হোৱা বুলি কোৱা হয়।[6] তেওঁৰ মূল (সাধাৰণ) নামটো অজ্ঞাত, অশ্বঘোষ কেৱল তেওঁৰ সম্পূৰ্ণ নামৰ এটা অংশ আৰু এই অংশৰেই তেওঁক মতা হৈছিল। কুমাৰজীৱে চীনা ভাষালৈ অনুবাদ কৰা আৰু সেই ভাষাত সংৰক্ষিত অশ্বঘোষৰ পৰম্পৰাগত জীৱনী অনুসৰি[7][8] তেওঁ প্ৰথমে এজন বিচৰণকাৰী তপস্বী আছিল যিয়ে বিতৰ্কত সৰ্ব-আগন্তুক পৰাস্ত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।

এবাৰ কুষানৰ ৰজাৰ মন্ত্ৰীসকলে ভীক্ষুৰ মূল্য সঠিকভাৱে ১ লাখ সোণৰ টুকুৰাৰ সমকক্ষ হ'ব পাৰে বুলি ভবা নাছিল। ভীক্ষুৰ মূল্য জনা ৰজাই সাতটা ঘোঁৰাক ছয় দিন অনাহাৰে ৰাখিবলৈ আদেশ দিলে। তাৰ পিছত ৰজাই এখন সভা আয়োজন কৰি ভিক্ষুসকলক ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিবলৈ দিলে। আনকি প্ৰিয় খাদ্য সন্মুখত ৰখা ঘোঁৰাবোৰকো সন্ন্যাসীৰ শিক্ষাই মোহিত কৰিছিল, আৰু মনোযোগেৰে শুনিছিল। ইয়াৰ দ্বাৰা সকলোৱে তেওঁৰ মূল্যৰ ওপৰত পতিয়ন গৈছিল। পিছলৈ সেয়ে তেওঁক অশ্বঘোষ নাম দিয়া হয়।

শেষলৈ তেওঁ ধৰ্ম প্ৰচাৰকৰি সকলোকে তেওঁৰ প্ৰজ্ঞা আৰু বুজাবুজিৰ দ্বাৰা পথ প্ৰদৰ্শন কৰি সমগ্ৰ উত্তৰ ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিছিল আৰু তেওঁক যোগ্যতা আৰু গুণৰ সূৰ্য্য হিচাপে চিনি পোৱা চাৰিজনীয়া সভাই তেওঁক অতিশয় সন্মান কৰিছিল।

ৰচনাৱলী[সম্পাদনা কৰক]

তেওঁক পূৰ্বতে বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰভাৱশালী গ্ৰন্থ Awakening of Faith in the Mahayana ৰ লেখক বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল যদিও আধুনিক পণ্ডিতসকলে এই গ্ৰন্থখন চীনত ৰচনা কৰা বুলি একমত।[9][10] বৰ্তমানৰ বিশ্বাস অনুসৰি তেওঁ মহাযানবাদী যুগৰ নাছিল,[11] আৰু তেওঁক মহাসংঘীয়সকলৰ এটা উপ-পন্থী হিচাপে নিযুক্ত কৰা যেন লাগে।[12] তেওঁৰ কাব্যৰ কবিতাসমূহৰ ওপৰত শেহতীয়াকৈ কৰা কিছুমান গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে তেওঁ হয়তো 'যোগচৰভূমিক' পাঠ্যৰ উল্লেখ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল, বিশেষকৈ সৌন্দৰানন্দৰ বাবে, যিয়ে তেওঁৰ যোগচৰ বা সৌতান্তিক বিদ্যালয়ৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ সম্ভাৱনা মুকলি কৰি দিয়ে।[13]

তেওঁ সংস্কৃতত বুদ্ধচৰিত[14][15] (Acts of the Buddha) নামেৰে বুদ্ধৰ এক মহাকাব্যিক জীৱন ৰচনা কৰিছিল। সন্ন্যাসী ই-চিং (য়িজিং)ই উল্লেখ কৰিছিল যে তেওঁৰ সময়ত বুদ্ধচৰিত "...ভাৰতৰ আটাইকেইটা পঞ্চ অংশ আৰু দক্ষিণ সাগৰৰ দেশসমূহত (সুমাত্ৰ, জাভা আৰু ওচৰ-চুবুৰীয়া দ্বীপসমূহত) বহুলভাৱে পঢ়া হৈছিল। তেওঁ বহু ধৰণৰ ধাৰণাক একোটা মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছিল আৰু কেইটামান শব্দত এনে ধাৰণা যিবোৰে তেওঁৰ পাঠকৰ হৃদয়ক ইমানেই আনন্দিত কৰিছিল যে তেওঁ কেতিয়াও কবিতাসমূহ পঢ়িবলৈ ক্লান্ত হোৱা নাছিল।" [16]

বুদ্ধৰ আঢ়ৈ বছৰীয়া ভাতৃ নন্দৰ ধৰ্মান্তৰকৰণৰ বিষয়বস্তুৰে সৌন্দৰানন্দ নামৰ কাব্য ৰচনা কৰিছিল, যাতে তেওঁ পৰিত্ৰাণ পাব পাৰে। গ্ৰন্থখনৰ প্ৰথমাৰ্ধত নন্দৰ জীৱনৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে আৰু দ্বিতীয়াৰ্ধত বৌদ্ধ মতবাদ আৰু তপস্যাৰ আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে।[17][18]

তেওঁক সূত্ৰলংকাৰৰ লেখক বুলিও ভবা হয়।[19][20]

অশ্বঘোষে নাটকো ৰচনা কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শাৰীপুত্ৰপ্ৰকৰণৰ এটা খণ্ড সংস্কৃতত বৰ্তমানো জীয়াই আছে।[21]

তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]

  1. Doctrine and Practice in Medieval Korean Buddhism: The Collected Works of Ŭich'ŏn. University of Hawaii Press. 30 November 2016. পৃষ্ঠা. 161. ISBN 978-0-8248-6743-0. https://books.google.com/books?id=8B_HDwAAQBAJ&pg=PA161. 
  2. Olivelle, Patrick; Olivelle, Suman, eds (2005). Manu's Code of Law. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 24. ISBN 9780195171464. https://books.google.com/books?id=PnHo02RtONMC&pg=PA24. 
  3. Cowell, Edward Byles (2018). Buddhacharita by Asvaghosa. প্ৰকাশক United Kingdom: Delphi Classics. ISBN 9781786561282. 
  4. Randall Collins, The Sociology of Philosophies: A Global Theory of Intellectual Change. Harvard University Press, 2000, page 220.
  5. Coulson, Michael (1992). Sanskrit. প্ৰকাশক Lincolnwood: NTC Pub. Group. পৃষ্ঠা. xviii. ISBN 978-0-8442-3825-8. 
  6. Damien Keown (26 August 2004). A Dictionary of Buddhism. OUP Oxford. পৃষ্ঠা. 23. ISBN 978-0-19-157917-2. https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095430861. 
  7. Li Rongxi (2002). The Life of Asvaghosa Bodhisattva; in: The Lives of Great Monks and Nuns, Berkeley CA: Numata Center for Translation and Research, pp.  9–16
  8. Stuart H. Young (trans.), Biography of the Bodhisattva Aśvaghoṣa, Maming pusa zhuan 馬鳴菩薩傳, T.50.2046.183a, translated by Tripiṭaka Master Kumārajīva.
  9. Nattier, Jan. 'The Heart Sūtra: A Chinese Apocryphal Text?'. Journal of the International Association of Buddhist Studies Vol. 15 (2), 180–81, 1992. PDF Archived 29 October 2013 at the Wayback Machine
  10. Chinese Buddhist Apocrypha by Robert E. Buswell. University of Hawaii Press: 1990. আই.এচ.বি.এন. 0-8248-1253-0. pgs 1–29
  11. Dan Lusthaus, "Critical Buddhism and Returning to the Sources." Pages 30–55 of Jamie Hubbard, Paul Loren Swanson, editors, Pruning the bodhi tree: the storm over critical Buddhism. University of Hawaii Press, 1997, page 33.
  12. Alexander Wynne, The Origin of Buddhist Meditation. Routledge, 2007, page 26.
  13. Yamabe, Nobuyoshi. 'On the School Affiliation of Aśvaghoṣa: "Sautrāntika" or "Yogācāra?"' Journal of the International Association of Buddhist Studies Vol. 26 (2), 225-249, 2003. PDF
  14. E. B. Cowell (trans): Buddhist Mahâyâna Texts, "The Buddha-karita of Asvaghosha", Sacred Books of the East, Clarendon Press, Oxford 1894. Available online
  15. Willemen, Charles, transl. (2009), Buddhacarita: In Praise of Buddha's Acts, Berkeley, Numata Center for Buddhist Translation and Research. আই.এচ.বি.এন. 978-1886439-42-9
  16. J.K. Nariman: Literary History of Sanskrit Buddhism, Bombay 1919. Aśvaghoṣa and his School Archived 10 January 2011 at the Wayback Machine
  17. Yoshichika Honda. 'Indian Buddhism and the kāvya literature: Asvaghosa's Saundaranandakavya.' Hiroshima Daigaku Daigakuin Bungaku Kenkyuuka ronshuu, vol. 64, pp. 17–26, 2004. [1] (Japanese)
  18. Johnston, E. H. (1928). Saundarananda. প্ৰকাশক Lahore: University of Panjab. https://archive.org/download/TFIC_ASI_Books/SaundaranandaOfAsvaghosa.pdf. 
  19. Strong, John S. (1983). The Legend of King Asoka. Princeton University Press. পৃষ্ঠা. 108. ISBN 9780691605074. 
  20. Nariman, J.K. (1923). Literary History of Sanskrit Buddhism (2 সম্পাদনা). Indian Book Depot, Bombay. পৃষ্ঠা. 177. https://archive.org/download/in.ernet.dli.2015.61788/2015.61788.Nariman-G-K-Literary-History-Of-Sanskrit-Buddhism_text.pdf. 
  21. Samir Kumar Datta (1979). Aśvaghoṣa as a Poet and a Dramatist: A Critical Study, p. 123. University of Burdwan.

গ্ৰন্থ তালিকা[সম্পাদনা কৰক]

বাহ্যিক সংযোগ[সম্পাদনা কৰক]