কল্পনা সাহিত্য
কল্পনা সাহিত্য (ইংৰাজী: Fantasy Literature) হৈছে প্ৰায়েই কাল্পনিক বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত নিৰ্মিত সাহিত্য। অৱশ্যে বাস্তৱ জগতৰ কোনো স্থান, পৰিঘটনা বা মানুহৰ সহায় নোলোৱাকৈ এনে সাহিত্য সদায়েই সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰি। যাদু, অতিপ্ৰাকৃতিক আৰু যাদুকৰী জীৱবোৰ এনে সাহিত্যত সততে দৃষ্টিগোচৰ হয়। কল্পনা সাহিত্য শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক উভয়ৰে প্ৰতি নিৰ্দেশিত হ’ব পাৰে।
ফেণ্টাচি হৈছে জল্পনা-কল্পনাৰ কল্পকাহিনীৰ এটা উপধাৰা আৰু এই ধাৰাবোৰ ওপৰত ওপৰ সোমাই থাকিলেও ক্ৰমে বৈজ্ঞানিক বা ভয়ংকৰ বিষয়বস্তুৰ অনুপস্থিতিৰ বাবে ইয়াক কল্পবিজ্ঞান আৰু ভয়াৱহতাৰ ধাৰাসমূহৰ পৰা পৃথক কৰা হৈছে। ঐতিহাসিকভাৱে কল্পনাপ্ৰসূত বেছিভাগ ৰচনা লিখা হৈছিল যদিও ১৯৬০ চনৰ পৰা ফেণ্টাচি ধাৰাটোৰ এটা ক্ৰমবৰ্ধমান অংশই ছবি, টেলিভিছন অনুষ্ঠান, গ্ৰাফিক উপন্যাস, ভিডিঅ’ গেম, সংগীত আৰু শিল্পৰ ৰূপ লৈছে।
মূলতঃ শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীৰ বাবে লিখা বহুতো ফেণ্টাচি উপন্যাসেও প্ৰাপ্তবয়স্ক দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে এলিছ এডভেঞ্চাৰছ ইন ৱণ্ডাৰলেণ্ড, হেৰী পটাৰ ছিৰিজ, দ্য লৰ্ড অৱ দ্য ৰিংছ আৰু দ্য হবিট আদি।
যাদু আৰু ভয়ংকৰ দানৱৰ সৈতে জড়িত কাহিনীবোৰ ছপা সাহিত্যৰ আগমনৰ পূৰ্বেই কথিত ৰূপত বিদ্যমান হৈ আহিছে। ধ্ৰুপদী পৌৰাণিক কাহিনীবোৰ কল্পনাতীত কাহিনী আৰু চৰিত্ৰৰে ভৰি আছে, আটাইতকৈ পৰিচিত (আৰু হয়তো আধুনিক কল্পনাৰ বাবে আটাইতকৈ প্ৰাসংগিক) হোমাৰ (গ্ৰীক) আৰু ভাৰ্জিল (ৰোমান)ৰ ৰচনা।[1]
প্লেটোৰ দৰ্শনে ফেণ্টাচি ধাৰাটোত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলাইছে। খ্ৰীষ্টান প্লেটনিক পৰম্পৰাত অন্যান্য জগতৰ বাস্তৱতা আৰু অতি আধ্যাত্মিক আৰু নৈতিক গুৰুত্বৰ এক সামগ্ৰিক গঠনে আধুনিক ৰচনাৰ কল্পনা জগতসমূহক সমৃদ্ধ কৰিছে।[2]
এম্পেডক্লিছ,(প্ৰায় ৪৯০-৪৩০ খ্ৰিঃপূঃ) উপাদানসমূহৰ সৈতে, ইয়াক প্ৰায়ে কল্পনাপ্ৰসূত ৰচনাত প্ৰকৃতিৰ শক্তিৰ ব্যক্তিত্ব হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[3]
ভাৰতত বৈদিক পৌৰাণিক কাহিনীৰ পৰাই কল্পনাপ্ৰসূত কাহিনী আৰু চৰিত্ৰৰ এক দীঘলীয়া পৰম্পৰা আছে। পঞ্চতন্ত্ৰক(Fables of Bidpai) কিছুমান পণ্ডিতে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় শতিকাৰ আশে-পাশে ৰচনা কৰা বুলি বিশ্বাস কৰে।[4] পঞ্চতন্ত্ৰক পুৰণি মৌখিক পৰম্পৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তৈয়াৰ কৰা হৈছে, য'ত "আমি কল্পনা কৰিব পৰাকৈ পুৰণি প্ৰাণীৰ উপকথা"ও অন্তৰ্ভুক্ত।[5]
ইউৰোপ আৰু মধ্যপ্ৰাচ্যত কল্পনা সাহিত্য প্ৰভাৱশালী আছিল। ৰাজনীতি বিজ্ঞানৰ কেন্দ্ৰীয় ভাৰতীয় নীতিসমূহ চিত্ৰিত কৰিবলৈ ইয়াত বিভিন্ন পশু উপকথা আৰু যাদুকৰী কাহিনী ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। মানৱীয় গুণেৰে সমৃদ্ধ কথা কোৱা জীৱ-জন্তুবোৰ এতিয়া আধুনিক কল্পনাৰ এটা প্ৰধান বৈশিষ্ট্য হৈ পৰিছে।
মধ্যপ্ৰাচ্যৰ "এক হাজাৰ এনিশা"ৰ কিতাপ (আৰবিয়ান ৰাতি) ১৭০৪ চনত এণ্টোৱান গ্যালেণ্ডে আৰবীৰ পৰা ফৰাচীলৈ অনুবাদ কৰাৰ পিছৰে পৰা পশ্চিমত প্ৰভাৱশালী হৈ আহিছে।[6] বিশেষকৈ ফ্ৰান্সত ইয়াৰ অনুকৰণত অনেক কিতাপ লিখা হৈছিল।
কল্পনাপ্ৰসূত সাহিত্যত প্ৰতীকবাদে প্ৰায়ে উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰে। কিছুমানে যুক্তি আগবঢ়ায় যে ফেণ্টাচি সাহিত্য আৰু ইয়াৰ ঠাঁচসমূহে ব্যক্তি আৰু সমাজৰ বাবে এটা কাৰ্য পূৰণ কৰে আৰু বাৰ্তাবোৰ বৰ্তমানৰ সমাজৰ বাবে নিৰন্তৰ বিৱৰ্তিত হৈ থাকে।[7]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ John Grant and John Clute, The Encyclopedia of Fantasy, "Taproot texts", p 921 আই.এচ.বি.এন. 0-312-19869-8
- ↑ Prickett, Stephen (1979). Victorian Fantasy. Indiana University Press. পৃষ্ঠা. 229. ISBN 0-253-17461-9.
- ↑ John Grant and John Clute, The Encyclopedia of Fantasy, "Elemental" p 313-4, আই.এচ.বি.এন. 0-312-19869-8
- ↑ Jacobs 1888, Introduction, page xv; Ryder 1925, Translator's introduction, quoting Hertel: "the original work was composed in Kashmir, about 200 B.C. At this date, however, many of the individual stories were already ancient."
- ↑ Doris Lessing, Problems, Myths and Stories Archived 2016-05-09 at the Wayback Machine, London: Institute for Cultural Research Monograph Series No. 36, 1999, p 13
- ↑ L. Sprague de Camp, Literary Swordsmen and Sorcerers: The Makers of Heroic Fantasy, p 10 আই.এচ.বি.এন. 0-87054-076-9
- ↑ "Indick, William. Ancient Symbology in Fantasy Literature: A Psychological Study. Jefferson: McFarland &, 2012. Print.". Archived from the original on 2013-06-29. https://archive.is/20130629202403/http://www.mcfarlandpub.com/book-2.php?id=978-0-7864-6039-7। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-04-04.