কোকেছি
কোকেছি (ইংৰাজী: Kokeshi; こけし, 小芥子) হৈছে হাত বা ভৰি নথকা কাঠৰ সৰল জাপানী পুতলা। এই পুতলাসমূহ শিশুৰ বাবে খেলনা হিচাপে ১৫০ বছৰতকৈ অধিক সময় ধৰি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। কোকেছি মূলতঃ উত্তৰ হনছুৰ টোহোকু অঞ্চলৰ পৰা অহা কাঠৰ পৰা হাতেৰে নিৰ্মিত, ইয়াৰ এটা সাধাৰণ দেহাৱয়ব আৰু শিৰ থাকে আৰু মুখখনক সংজ্ঞায়িত কৰিবলৈ কেইডালমান পাতল, ৰং কৰা ৰেখা থাকে। পুতলাটোৰ শৰীৰত প্ৰায়ে ৰঙা, ক'লা, আৰু কেতিয়াবা সেউজীয়া, বেঙুনীয়া, নীলা বা হালধীয়া চিয়াঁহীৰে ৰং কৰা ফুল আৰু/বা আঙুঠিৰ ডিজাইন থাকে আৰু মমৰ তৰপেৰে আৱৰি থোৱা থাকে। কোকেছি পুতলাৰ এটা বৈশিষ্ট্য হ’ল হাত বা ভৰিৰ অভাৱ। ১৯৫০ চনৰ পৰা কোকেছি নিৰ্মাতাসকলে সাধাৰণতে সাধাৰণতে পুতলাটোৰ তলত আৰু কেতিয়াবা পিছফালে চহী কৰি আহিছে।
ইতিহাস আৰু ব্যুৎপত্তি[সম্পাদনা কৰক]
কোকেছিৰ উৎপত্তি আৰু নামকৰণৰ বিষয়ে স্পষ্ট ধাৰণা পোৱা নাযায়।[1] ঐতিহাসিক আতেজি বানানসমূহৰ ভিতৰত কোকেছি, মুপাইজি, মুক্সিংজি, আৰু কোকেছি অন্তৰ্ভুক্ত। ১৯৩৯ চনৰ আগষ্ট মাহত নাৰুকো অনচেনত অনুষ্ঠিত হোৱা সৰ্বজাপান কোকেছি প্ৰদৰ্শনীত হিৰাগানা বানান কোকেছিৰ ওপৰত সহমত হৈছিল। এটা যুক্তিযুক্ত তত্ত্ব হ'ল "কোকেছি" শব্দটো কো অৰ্থাৎ কাঠৰ বা সৰু আৰু কেছি অৰ্থাৎ পুতলাৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।
এটা জনপ্ৰিয় তত্ত্ব অনুসৰি[2] জন্মৰ পিছত হত্যা কৰা অবাঞ্চিত শিশুৰ বাবে কোকেছি ফেটিছৰ বিকল্প হ'ব পাৰে আৰু চৰিত্ৰবোৰক কো অৰ্থাৎ শিশুৰ দ্বাৰা গঠিত আৰু কেছি অৰ্থাৎ মচি পেলোৱা, নিৰ্বাপিত কৰা বুলি বুজিব পাৰি। এনেধৰণৰ নৱজাতকৰ হত্যা বিংশ শতিকালৈকে জাপানত সাধাৰণতে প্ৰচলিত হৈছিল।[3] কোকেছিৰ সৈতে এই প্ৰথাৰ কোনো সম্পৰ্ক আছে বুলি কোৱা তত্ত্বটোক সমৰ্থন কৰিবলৈ সমল একেবাৰেই কম আৰু সাহিত্যৰ প্ৰাচীন উল্লেখসমূহত ১৯৬৫ চনৰ পৰাহে এই বিষয়ে পোৱা গৈছে।[4] কোকেছি শব্দটো মূলতঃ চেণ্ডাই উপভাষাৰ। পুতলাবোৰক উদাহৰণস্বৰূপে ডেকো, কিডেকো, ডেকোৰোকো, ফুকুচিমাত কিবাকো, কিহোহোকো, মিয়াগিত ওবকো আৰু নাৰুকোত হাংয়ো আৰু কিনিংগিঅ' বুলি জনা যায়। ইয়াৰে কোনোটোৱেই এই তত্ত্বক সমৰ্থন নকৰে।[4]
কোকেছি প্ৰথমে শিল্পী কিজিছিয়ে উৎপাদন কৰিছিল।[5] ইয়াৰ পৰা কোকেছি নিৰ্মাণৰ কৌশল টোহোকুৰ অন্যান্য অঞ্চললৈ বিয়পি পৰিছিল। কোৱা হয় যে এই পুতলাবোৰ প্ৰথমে ইডো যুগৰ মাজভাগত (১৬০০–১৮৬৮) দেশৰ উত্তৰ-পূবৰ গৰম পানীৰ উঁহলৈ যোৱা লোকসকলক বিক্ৰী কৰিবলৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।
জাপানৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন পুতলা কেন্দ্ৰিক সংস্থাসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম আছিল ১৯২৩ চনত মিহাৰা ৰিয়াকিচি আৰু আমাই টমিয়াই স্থাপন কৰা চেণ্ডাই কোকেছি এছ'চিয়েচন (চেণ্ডাই কোকেছি-কাই)। ১৯২৮ চনত দুয়োজনে কোকেছিৰ বিষয়ে লিখা এখন কিতাপ কোকেছি হোকো ন’ হানাছি মুকলি কৰে। ই সমগ্ৰ জাপানত স্থানীয় পৰম্পৰাৰ পৰিচয় দিয়ে। ১৯৮২ চনত মৃত্যুৰ আগলৈকে কোকেছি আৰু চেণ্ডাই লোককথাৰ অন্যান্য উপাদানসমূহ জনপ্ৰিয় কৰাৰ বাবে দায়বদ্ধ মিহাৰাৰে সাংবাদিক আৰু লোককথাবিদ হিচাপে নিজৰ কাম অব্যাহত ৰাখিছিল।[6]
প্ৰকাৰ[সম্পাদনা কৰক]
"পৰম্পৰাগত" কোকেছি পুতলাৰ আকৃতি আৰু আৰ্হি এটা নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলৰ বাবে বিশেষ আৰু ইয়াক মূলতঃ এঘাৰটা প্ৰকাৰৰ অধীনত শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। আটাইতকৈ প্ৰধান প্ৰকাৰটো হৈছে প্ৰথমে মিয়াগি প্ৰিফেকচাৰত নিৰ্মিত নাৰুকো। ইয়াক আকিতা, ইৱাটে আৰু ইয়ামাগাটা প্ৰিফেকচাৰতো পোৱা যায়। নাৰুকো অনচেন গাঁৱৰ মূল ৰাস্তাটো কোকেছি ষ্ট্ৰীট নামেৰে জনাজাত আৰু ইয়াত থকা কোকেছিৰ দোকানসমূহ কোকেছি নিৰ্মাণকৰ্তাসকলে নিজে পৰিচালনা কৰে।
সৃষ্টিশীল কোকেছি শিল্পই শিল্পীক আকৃতি, ডিজাইন আৰু ৰঙৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে আৰু দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ (১৯৪৫) পিছত ই ক্ৰমাগতভাৱে বিকাশ লাভ কৰে। এনে শিল্পীসকল জাপানৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলত বিশেষভাৱে পোৱা নাযায় আৰু সাধাৰণতে সৃষ্টিশীল কোকেছি শিল্পী চহৰত পোৱা যায়।
কোকেছিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা কাঠ বেলেগ বেলেগ, চেৰীৰ কাঠ এঙেৰুৱা বাবে আৰু কৰ্ণাছ কাঠ কোমল গুণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। জাপানীজ মেপল ইটায়া-কাইডে পৰম্পৰাগত আৰু সৃষ্টিশীল পুতলা দুয়োটাৰে নিৰ্মাণকাৰ্যত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কাঠখিনি ব্যৱহাৰ কৰিব পৰাৰ আগতে এবছৰৰ পৰা পাঁচ বছৰলৈকে ঋজু কৰিবলৈ বাহিৰত থৈ দিয়া হয়।
তথ্য সংগ্ৰহ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ Newman, Michelle. "Kokeshi Dolls" Archived 2009-01-31 at the Wayback Machine. Travelworld International Magazine, March/April 2007. Accessed 7 May 2009.
- ↑ Booth, Alan. Looking for the Lost: Journeys Through a Vanishing Japan. New York: Kodansha International, 1996, p.129. ISBN 1-56836-148-3.
- ↑ Shiono, Hiroshi; Atoyo Maya; Noriko Tabata; Masataka Fujiwara; Jun-ich Azumi; Mashahiko Morita (1986). "Medicolegal aspects of infanticide in Hokkaido District, Japan". American Journal of Forensic Medicine and Pathology খণ্ড 7 (2): 104–106. doi:10.1097/00000433-198607020-00004. PMID 3740005.
- ↑ 4.0 4.1 こけしに関するＱ＆Ａ / Q & A on Kokeshi . Accessed 11 Aug 2021.
- ↑ Togatta Hot Spring Archived 2009-09-26 at the Wayback Machine, Japan-i. Accessed 7 May 2009.
- ↑ Bakkalian, Nyri (2023-02-15). "Mihara Ryōkichi: The Kokeshi Dolls Savior" (en-US ভাষাত). Unseen Japan. https://unseen-japan.com/kokeshi-dolls-mihara-ryokichi/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-07-27.