গাৰ্গয়্‌ল

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা

সাঁচ:অট্টালিকাৰ ওপৰত থকা মূৰ্তিবোৰৰ বিষয়ে

পেৰিছৰ নট্ৰে-ডেমৰ গাৰ্গোইল
ইষ্ট’নিয়াৰ টালিন টাউন হলৰ ড্ৰেগন মূৰৰ গাৰ্গ’ইল
পোলেণ্ডৰ ক্ৰাকোভৰ ৱাৱেলৰ ভাছা চেপেলৰ গাৰ্গোইল

গাৰ্গোইল (/ˈɡɑːrɡɔɪl/) হৈছে অট্টালিকাত খোদিত শিলামূৰ্তি[1] :6–8 যাক পানীৰ টোপাল ছাদৰ পৰা আৰু অট্টালিকাৰ কাষৰ পৰা আঁতৰত কঢ়িয়াই নিবলৈ সজোৱা কৰা হয়, এইদৰে শিলৰ দেৱালৰ তললৈ পানী বাগৰি যোৱাৰ পৰা বাধা দিয়া হয় । স্থাপত্য়বিদসকলে প্ৰায়ে এটা অট্টালিকাত একাধিক গাৰ্গ’ইল ব্যৱহাৰ কৰি বৰষুণৰ ধুমুহাৰ ফলত হোৱা সম্ভাৱ্য ক্ষতি কম কৰিবলৈ ছাদৰ পৰা বৰষুণৰ পানীৰ প্ৰবাহক বিভাজিত কৰিছিল। গাৰ্গ’ইলৰ পিছফালে এটা ট্ৰাফ কাটি দিয়া হয় আৰু বৰষুণৰ পানী সাধাৰণতে মুকলি মুখৰ মাজেৰে ওলাই যায়। গাৰ্গোইল সাধাৰণতে দীঘলীয়া কল্পনাপ্ৰসূত প্ৰাণী কাৰণ ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্যই নিৰ্ধাৰণ কৰে যে বেৰৰ পৰা পানী কিমান দূৰলৈ নিৰ্দেশিত হয়। [2]

ব্যুৎপত্তি[সম্পাদনা কৰক]

গাৰ্গ’ইল শব্দটোৰ উৎপত্তি ফৰাচী gargouille ৰ পৰা হৈছে, যাৰ ইংৰাজীত "ডিঙি" বা অন্যথা "gullet" বুলি জনা যায়; [3][4] লেটিন গুৰগুলিঅ', গুলা, গাৰ্গুলা ("গুলেট" বা "ডিঙি") আৰু অনুৰূপ শব্দ গাৰ মূলৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে, "গিলিবলৈ", যিয়ে পানীৰ গুৰগুৰ শব্দক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল (যেনে, পৰ্তুগীজ আৰু স্পেনিছ গাৰ্গাণ্টা, "ডিঙি"; গাৰ্গোলা, "গাৰ্গ'ইল")। ইয়াৰ লগত ফৰাচী ক্ৰিয়া gargariser সম্পৰ্ক আছে, যিটো "gargle" ক্ৰিয়াৰ সৈতে এটা লেটিন মূল ভাগ কৰে[5]:8[6] আৰু সম্ভৱতঃ ইয়াৰ উৎপত্তি অনুকৰণীয়।[7] Gargoyle জন্য ইতালীয় শব্দ doccione বা gronda sporgente, একটি স্থাপত্যভাবে নিখুঁত বাক্যাংশ যা "protruding নালা" অৰ্থ হয়. ইটালিয়ান ভাষাতো গাৰ্গোলা বা গাৰ্গুগ্লিয়া ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যেতিয়া ইয়াৰ আকৃতি বিচিত্ৰ হয়।

যেতিয়া পানীৰ স্পাউট হিচাপে নিৰ্মাণ কৰা নহয় আৰু কেৱল অলংকাৰিক বা কলাত্মক কামহে কৰে, তেতিয়া এনে ভাস্কৰ্য্যৰ বাবে কাৰিকৰী শব্দটো হ’ল বিচিত্ৰ, চাইমেৰা বা বছ। আঞ্চলিক ভিন্নতাও আছে, যেনে হাংকি পাংক। বছ আৰু চাইমেৰাৰ দৰেই গাৰ্গ’ইলেও গীৰ্জাৰ দৰে যিটো বস্তু পহৰা কৰে, সেইবোৰক যিকোনো দুষ্ট বা ক্ষতিকাৰক আত্মাৰ পৰা ৰক্ষা কৰে বুলি কোৱা হয়।

গাৰ্গয়্‌লৰ কিংবদন্তি[সম্পাদনা কৰক]

মূল প্ৰবন্ধ: গাৰ্গোইল (দানৱ) ৰৌৱেনৰ বিচপ নিযুক্তি দিয়া মেৰভিঞ্জিয়ান ৰজা দ্বিতীয় ক্লটাৰৰ প্ৰাক্তন চ্যান্সেলৰ চেণ্ট ৰোমানাছ (ফৰাচী: ৰোমেইন; fl. c. ৬৩১–৬৪১ খ্ৰীষ্টাব্দ)ৰ নামৰ আশে-পাশে গঢ় লৈ উঠা এটা ফৰাচী কিংবদন্তিত তেওঁ দেশখনক কেনেকৈ উদ্ধাৰ কৰিছিল সেই বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে Gargouille বা Goji নামৰ এটা দানৱৰ পৰা Rouenৰ চাৰিওফালে।[8][9] লা গাৰ্গ’ইল আছিল বাদুলিৰ দৰে ডেউকা, দীঘল ডিঙি আৰু মুখৰ পৰা জুই উশাহ লোৱাৰ ক্ষমতা থকা সাধাৰণ অজগৰ বুলি কোৱা হয়। কাহিনীটোৰ একাধিক সংস্কৰণ দিয়া হৈছে, হয় চেণ্ট ৰোমানছে ক্ৰুচিফিক্সেৰে জীৱটোক বশ কৰিছিল, নহয় তেওঁ একমাত্ৰ স্বেচ্ছাসেৱক, নিন্দা কৰা মানুহৰ সহায়ত জীৱটোক বন্দী কৰিছিল। প্ৰতিটোতে দানৱটোক পুনৰ ৰ’ৱেনলৈ লৈ যোৱা হয় আৰু জ্বলাই দিয়া হয়, কিন্তু নিজৰ জুইৰ উশাহ-নিশাহৰ দ্বাৰা টেম্পাৰ হোৱাৰ বাবে ইয়াৰ মূৰ আৰু ডিঙি জ্বলি নাযায়। তাৰ পিছত দুষ্ট আত্মাক ভয় খুৱাবলৈ নতুনকৈ নিৰ্মাণ কৰা গীৰ্জাঘৰৰ দেৱালত মূৰটো লগোৱা হৈছিল আৰু সুৰক্ষাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।[10] চেণ্ট ৰোমেনৰ স্মৃতিত ৰ'ৱেনৰ আৰ্চবিশ্বপসকলক সেইদিনা এজন বন্দীক মুক্ত কৰাৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰা হৈছিল যিদিনা সন্তজনৰ ধ্বংসাৱশেষ শোভাযাত্ৰাত কঢ়িয়াই নিয়া হৈছিল (ৰ'ৱেনত বিতংভাৱে চাওক)।[11][12]

ইতিহাস[সম্পাদনা কৰক]

মধ্যযুগীয় কামৰ বাবে গাৰ্গ'ইল শব্দটো বেছিভাগেই প্ৰয়োগ কৰা হয়, কিন্তু সকলো যুগতে পানীৰ ডাইভাৰচনৰ কিছুমান উপায়, যেতিয়া নালাত কঢ়িয়াই নিয়া নহয়, গ্ৰহণ কৰা হৈছিল।[13] প্ৰাচীন মিচৰৰ স্থাপত্যত গাৰ্গোইলৰ ভিন্নতা কম দেখা গৈছিল, সাধাৰণতে সিংহৰ মূৰৰ আকৃতিত।[14] গ্ৰীক মন্দিৰতও একেধৰণৰ সিংহৰ মুখৰ পানীৰ টোপাল দেখা গৈছিল, যিবোৰ কৰ্নিচৰ মাৰ্বল বা টেৰাকোটা চাইমেটিয়ামত খোদিত বা আৰ্হিত কৰা হৈছিল।[15] ইয়াৰ এটা উৎকৃষ্ট উদাহৰণ হ'ল জিউছৰ মন্দিৰত বাকী থকা ৩৯টা সিংহৰ মূৰৰ পানীৰ টোপাল। মূলতঃ ইয়াত ১০২টা গাৰ্গোইল বা স্পাউট আছিল, কিন্তু গধুৰ ওজনৰ বাবে (এইবোৰ মাৰ্বলৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হৈছিল), বহুতো ছিন্নভিন্ন হৈ পৰিছিল আৰু সলনি কৰিবলগীয়া হৈছিল।[16][17] মধ্যযুগীয় বহুতো কেথেড্ৰেলত গাৰ্গোইল আৰু চাইমেৰা আছিল।[18] ফৰাচী স্থপতিবিদ আৰু লেখক ইউজেন ভায়োলেট-লে-ডুকৰ মতে, নিজেই ১৯ শতিকাৰ গাৰ্গ'ইলৰ অন্যতম মহান উৎপাদক,[19] মধ্যযুগীয় গাৰ্গ'ইলসমূহ ল'ন কেথেড্ৰেলত (প্ৰায় ১২০০–১২২০) দেখা যায়।[20] ইয়াৰে এটা অধিক বিখ্যাত উদাহৰণ হ’ল নট্ৰে-ডেম ডি পেৰিছৰ গাৰ্গ’ইল। যদিও বেছিভাগৰে বিচিত্ৰ বৈশিষ্ট্য আছে, গাৰ্গ’ইল শব্দটোৱে সকলো ধৰণৰ ছবিকে সামৰি লৈছে। কিছুমান গাৰ্গোইলক সন্ন্যাসী বা প্ৰকৃত জীৱ-জন্তু আৰু মানুহৰ সংমিশ্ৰণ হিচাপে চিত্ৰিত কৰা হৈছিল, যাৰ বহুতো হাস্যৰসময়ী আছিল। অস্বাভাৱিক প্ৰাণীৰ মিশ্ৰণ বা চাইমেৰাবোৰে বৰষুণৰ ঢৌৰ দৰে কাম কৰা নাছিল আৰু ইয়াক অধিক সঠিকভাৱে বিচিত্ৰ বুলি কোৱা হয়। ইহঁতে অলংকাৰ হিচাপে কাম কৰে যদিও বৰ্তমান জনপ্ৰিয়ভাৱে ইয়াক গাৰ্গোইল বুলি কোৱা হয়।

পেৰাপেটৰ স্তৰত ছাদৰ পৰা ওলাই অহা অলংকৃত আৰু অলংকৃত দুয়োটা পানীৰ ফুটা ১৮ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈকে অট্টালিকাৰ পৰা বৰষুণৰ পানী বোৱাই নিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা এটা সাধাৰণ যন্ত্ৰ আছিল। সেই সময়ৰ পৰাই অধিক সংখ্যক অট্টালিকাত নালাৰ চালৰ পৰা মাটিলৈ পানী কঢ়িয়াই নিবলৈ ড্ৰেইনপাইপ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল আৰু গাৰ্গোইল ব্যৱহাৰ কৰি অতি কম সংখ্যক অট্টালিকাহে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। কাৰণ কিছুমান মানুহে সেইবোৰ ভয়ংকৰ বুলি পাইছিল, আৰু কেতিয়াবা গধুৰবোৰ সৰি পৰিছিল, যাৰ ফলত ক্ষতি হৈছিল। ১৭২৪ চনত গ্ৰেট বৃটেইনৰ সংসদে গৃহীত কৰা লণ্ডন বিল্ডিং আইনখনে সকলো নতুন নিৰ্মাণত ডাউনপাইপৰ ব্যৱহাৰ বাধ্যতামূলক কৰে।[21]

কেথলিক গীৰ্জা[সম্পাদনা কৰক]

ধৰ্মীয় গঠনত গাৰ্গোইল যোগ কৰাৰ উদ্দেশ্য সম্পৰ্কে বিভক্ত ধাৰণা আছে। কোনোৱে কয় যে গাৰ্গোইলৰ উদ্দেশ্য আছিল বেয়া আৰু পাপৰ চিত্ৰণ, আনহাতে আন কিছুমানে স্থাপত্যৰ বিচিত্ৰতাসমূহ এপ'ট্ৰ'পিক যন্ত্ৰ আছিল বুলি ধাৰণা কৰিছে।[21][22] দ্বাদশ শতিকাত বৰষুণৰ টোপাল হিচাপে গাৰ্গোইল ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ক্লেয়াৰভক্সৰ চেণ্ট বাৰ্নাৰ্ড তেওঁৰ মঠৰ ক্লষ্টাৰৰ দেৱালত খোদিত গাৰ্গোইলৰ বিৰুদ্ধে মাত মাতিবলৈ বিখ্যাত আছিল:[23]

এই কল্পনাতীত দানৱবোৰে পঢ়ি থাকোঁতে ভাই-ভনীৰ চকুৰ সন্মুখত ক্লষ্টাৰবোৰত কি কৰি আছে? এই অশুচি বান্দৰ, এই অদ্ভুত, বনৰীয়া সিংহ আৰু দানৱবোৰৰ অৰ্থ কি? ইয়াত এই জীৱবোৰ, আধা জন্তু, আধা মানুহ বা এই দাগযুক্ত বাঘবোৰ কি উদ্দেশ্যত ৰখা হৈছে? এটা মূৰ থকা কেইবাটাও মৃতদেহ আৰু এটা শৰীৰৰ কেইবাটাও মূৰ দেখা পাওঁ। ইয়াত সাপৰ মূৰ থকা চতুৰ্ভুজ; তাত চতুৰ্ভুজৰ মূৰ থকা মাছ; তাৰ পিছত আকৌ এটা জন্তু: আধা ঘোঁৰা, আধা ছাগলী... নিশ্চয়, যদি আমি এনে অৰ্থহীনতাৰ বাবে লাজতে ৰঙা পৰি নাযাওঁ, তেন্তে আমি ইয়াৰ বাবে যি খৰচ কৰিলোঁ তাৰ বাবে অন্ততঃ অনুশোচনা কৰা উচিত।[24][25]

লেষ্টাৰ বাৰ্বেংক ব্ৰীডাহামে গাৰ্গ'ইলছ, চিমেৰেছ এণ্ড দ্য গ্ৰ'টেস্ক ইন ফ্ৰেন্স গথিক ভাস্কৰ্য্যত লিখিছে, "গথিক যুগৰ ভাস্কৰ্য্যত বহু প্ৰতীকীতা আছে; কিন্তু আমি অত্যধিক অৰ্থত পঢ়াৰ পৰা সাৱধান হ'ব লাগিব।"[26]

প্ৰাণী[সম্পাদনা কৰক]

প্ৰাচীন মিচৰীয়া, গ্ৰীক, ইট্ৰুস্কান আৰু ৰোমানসকলে সকলোৱে জীৱ-জন্তুৰ আকৃতিৰ পানীৰ টোপাল ব্যৱহাৰ কৰিছিল।[27]:11 দ্বাদশ শতিকাৰ সময়ছোৱাত যেতিয়া ইউৰোপত গাৰ্গোইলৰ আবিৰ্ভাৱ হৈছিল, তেতিয়া ৰোমান কেথলিক গীৰ্জা শক্তিশালী হৈ উঠিছিল আৰু বহু নতুন লোকক ধৰ্মান্তৰিত কৰিছিল। এই সময়ত জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই নিৰক্ষৰ আছিল, গতিকে ধাৰণা প্ৰকাশ কৰিবলৈ ছবিবোৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। প্ৰাথমিক বহুতো গাৰ্গোইলত বিশেষকৈ ফ্ৰান্সত অজগৰৰ কিছুমান সংস্কৰণৰ চিত্ৰ অংকন কৰা হৈছিল। এই গাৰ্গোইলবোৰৰ ফাঁক থকা মুখবোৰে পানীৰ থোপা হিচাপে কাম কৰাৰ উপৰিও এই কিংবদন্তি জন্তুবোৰৰ ভয়ংকৰ ধ্বংসাত্মকতাক উদগনি দিছিল, যাৰ ফলত সাধাৰণ লোকসকলক গীৰ্জাৰ সুৰক্ষাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ কথা সোঁৱৰাই দিছিল।[28]

মানুহৰ গুণবোৰ কেতিয়াবা নিৰ্দিষ্ট প্ৰাণীৰ বাবেই আৰোপ কৰা হৈছিল—অৰ্থাৎ প্ৰাণীবোৰক নৃগোষ্ঠীয় ৰূপ দিয়া হৈছিল। বিশেষকৈ পৌত্তলিকসকলৰ বাবে এইটো সাধাৰণ আছিল আৰু এই ধাৰণাসমূহৰ ব্যৱহাৰে কেথলিক ধৰ্মলৈ ধৰ্মান্তৰিত হোৱাত সহায় কৰিছিল। মধ্যযুগত পশ্চিম ইউৰোপত কিছুমান প্ৰাণী (যেনে গঁড় আৰু হিপ'পটেমাছ) অজ্ঞাত আছিল, গতিকে এই প্ৰজাতিৰ গাৰ্গ'ইল (যেনে লাওন কেথেড্ৰেলত থকা) আধুনিক গাৰ্গ'ইল আৰু সেয়েহে মধ্যযুগীয় যুগত ইয়াৰ প্ৰতীকী অৰ্থ নাছিল।[29]:20

চিত্ৰ বিথিকা[সম্পাদনা কৰক]

তথ্য সংগ্ৰহ[সম্পাদনা কৰক]

  1. Benton, Janetta Rebold (1997). Holy Terrors: Gargoyles on Medieval Buildings. Abbeville Press. ISBN 978-0-7892-0182-9.
  2. "What Is a Gargoyle?". Wonderopolis. Retrieved 19 October 2018.
  3. Hargreaves, J. (1990). Hargreaves New Illustrated Bestiary. Gothic Image Publications. p. 51. ISBN 978-0-906362-12-9. Retrieved May 11, 2018. The word Gargoyle is derived from 'La Gargouille'—the name of an immense dragon who lived in the river Seine at Rouen. The word Gargouille comes from the word for a throat, and gargle is derived from the same source. La Gargouille was ...
  4. Houghton Mifflin (2000). The American Heritage Dictionary of the English Language (4th ed.). Boston and New York: Houghton Mifflin. pp. 725. ISBN 978-0-395-82517-4.
  5. Benton, Janetta Rebold (1997). Holy Terrors: Gargoyles on Medieval Buildings. Abbeville Press. ISBN 978-0-7892-0182-9.
  6. "gargle". Origin and meaning of gargle by Online Etymology Dictionary. Retrieved May 11, 2018.
  7. "Word of the Day: Gargoyle". Merriam-Webster. September 5, 2015. Archived from the original on June 24, 2017. Retrieved May 11, 2018.
  8. Butler, A.; Thurston, H.; Attwater, D. (1956). Lives of the Saints. Lives of the Saints. Kenedy. p. 183. Retrieved May 11, 2018. ST ROMANUS, Bishop of Rouen (c. a.d. 640) Not much that is certainly authentic is known of this bishop. ... The legend is that this privilege took its rise from St Romanus killing a great serpent, called Gargouille, with the assistance of a ...
  9. Herbermann, C.G.; Pace, E.A.; Pallen, C.B.; Shahan, T.J.; Wynne, J.J.; MacErlean, A.A. (1913). The Catholic Encyclopedia: An International Work of Reference on the Constitution, Doctrine, Discipline, and History of the Catholic Church. Robert Appleton company. p. 209. Retrieved May 11, 2018. St. Romanus (631–641) former chancellor of Clotaire II; legend relates how he delivered the environs of Rouen from a monster called Gargouille, having ...
  10. Cipa, S. (2009). Carving Gargoyles Grotesques, and Other Creatures of Myth: History, Lore, and 12 Artistic Patterns. Fox Chapel Publishing Company, Incorporated. ISBN 978-1-56523-329-4.
  11. Hodder, E. (1881). Cities of the world. p. 46. Retrieved May 11, 2018. The bishop put a leash round its neck, and the criminal led the Gargouille into Rouen, where, amidst the acclamations of the ... And so once a year, on Ascension Day, until the time of the Revolution, the chapter used to select a condemned ...
  12. British Archaeological Association (1939). The Archaeological Journal. Royal Archaeological Institute. p. 361. Retrieved May 11, 2018. During the Merovingian period Rouen occupies a prominent place in the long struggle between Fredegonde and Brunhilda, which culminated in the brutal murder of Bishop Pretextatus in his own cathedral. To the seventh ... The former's legendary victory over the monster Gargouille led to the well-known privilege of the Chapter of releasing a condemned criminal every Ascension Day. Charlemagne ...
  13. Chisholm 1911.
  14. Clarke, S.; Engelbach, R. (1930). Ancient Egyptian Construction and Architecture. Dover books on Egypt. Dover Publications. ISBN 978-0-486-26485-1.
  15. Dinsmoor, W.B.; Anderson, W.J. (1950). The Architecture of Ancient Greece: An Account of Its Historic Development. Biblo and Tannen. ISBN 978-0-8196-0283-1.
  16. Willemsen, F. (1959). Die Löwenkopf-Wasserspeier Vom Dach des Zeustempels. Olympische Forschungen (in German). Vol. 4. Berlin: de Gruyter. ISBN 978-3-11-003144-7.
  17. Swaddling, J. (1980). The ancient Olympic Games. Published for the trustees of the British Museum by British Museum Publications. ISBN 9780714120027.
  18. Fudgé, T.A. (2016). Medieval Religion and its Anxieties: History and Mystery in the Other Middle Ages. The New Middle Ages. Palgrave Macmillan US. p. 91. ISBN 978-1-137-56610-2. Retrieved May 11, 2018.
  19. Hourihane, C. (2012). The Grove Encyclopedia of Medieval Art and Architecture. OUP USA. p. 642. ISBN 978-0-19-539536-5. Retrieved May 11, 2018.
  20. Weinstock, J.A. (2016). The Ashgate Encyclopedia of Literary and Cinematic Monsters. Taylor & Francis. p. 248. ISBN 978-1-317-04426-0. Retrieved May 11, 2018.
  21. "Holy Horrors". The National Trust Magazine: 66–68. Autumn 2007.
  22. Tschen-Emmons, J.B. (2015). Artifacts from Medieval Europe. Daily Life through Artifacts. ABC-CLIO. p. 72. ISBN 978-1-61069-622-7. Retrieved May 11, 2018.
  23. Di Renzo, A. (1995). American Gargoyles: Flannery O'Connor and the Medieval Grotesque. Southern Illinois University Press. p. 1. ISBN 978-0-8093-2030-1. Retrieved May 11, 2018.
  24. Leclercq, Jean; Rochais, H.M., eds. (1963). "Apologia ad Guillelmum abbatem". Tractatus et opuscula. S. Bernardi Opera (in Latin). Vol. 3. Rome: Editiones Cistercienses.
  25. Nathan, W.L. (1961). Art and the Message of the Church. Westminster studies in Christian communication. Westminster Press. p. 74. Retrieved May 11, 2018.
  26. Bridaham, L.B. (1930). Gargoyles, Chimères, and the Grotesque in French Gothic Sculpture. Architectural Book Publishing Company, Incorporated. p. xii.
  27. Benton, Janetta Rebold (1997). Holy Terrors: Gargoyles on Medieval Buildings. Abbeville Press. ISBN 978-0-7892-0182-9
  28. Varner, G.R. (2008). Gargoyles, Grotesques & Green Men: Ancient Symbolism in European and American Architecture. Lulu.com. ISBN 978-1-4357-1142-6.
  29. Benton, Janetta Rebold (1997). Holy Terrors: Gargoyles on Medieval Buildings. Abbeville Press. ISBN 978-0-7892-0182-9