থট্টাৰ যুদ্ধ
| ১৫৫৭ চনৰ থাট্টাৰ যুদ্ধ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| পূবত পৰ্তুগীজ যুদ্ধৰ অংশ | |||||||
|
|||||||
| যুজাৰু | |||||||
| সাঁচ:Country data Kingdom of Portugal পৰ্তুগীজ সাম্ৰাজ্য | অৰ্ঘুন বংশ | ||||||
| কমাণ্ডাৰ আৰু দলপতিসকল | |||||||
| সাঁচ:Country data Kingdom of Portugal পেড্ৰ' বাৰেটো ৰলিম | মুহাম্মদ ইছা টাৰখুন | ||||||
| সৈন্য শক্তি | |||||||
| ২৮খন জাহাজ ৭০০ জোৱান | অজ্ঞাত | ||||||
| ক্ষয়ক্ষতিৰ পৰিমাণ | |||||||
| মৃত্যু হোৱা নাই | ৮০০০ মৃত্যু | ||||||
১৫৫৫ চনৰ থট্টাৰ যুদ্ধ হৈছে বৰ্তমান পাকিস্তানৰ থট্টাটা চহৰত পৰ্তুগীজ সাম্ৰাজ্য আৰু সিন্ধত শাসন কৰা অৰ্ঘুন বংশৰ বাহিনীসমূহৰ মাজত সশস্ত্ৰ যুদ্ধ। এই যুদ্ধত পৰ্তুগীজৰ বিজয়ী হয় আৰু থট্টাক বৰ্খাস্ত কৰা হয়, পৰ্তুগীজসকলে এছিয়াত এতিয়ালৈকে ৰিক’ৰ্ড হোৱা আটাইতকৈ ডাঙৰ লুটপাত লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।[1]
সন্দৰ্ভ[সম্পাদনা কৰক]
থট্টাক পৰ্তুগীজসকলে এছিয়াৰ অন্যতম ধনী চহৰ বুলি বৰ্ণনা কৰিছিল, য'ত মূল্যৱান ম'হৰ চামৰা উৎপাদন কৰা হৈছিল। ইয়াক পৰ্তুগীজসকলে "সিন্ধ চামৰা" বুলি কৈছিল আৰু ২০০০ৰো অধিক তাঁতশালত উৎপাদিত মিহি বস্ত্ৰশিল্প সমগ্ৰ এছিয়া আৰু আনকি পৰ্তুগাললৈকে ৰপ্তানি কৰা হৈছিল।[2][3] ১৫৫৫ চনত ভাৰতৰ পৰ্তুগীজ গৱৰ্ণৰ ডম ফ্ৰান্সিস্কো বাৰেটোৱে ১৫০খন জাহাজৰ বহৰেৰে ভাৰতৰ উত্তৰ-পশ্চিম উপকূললৈ গৈ তাত থকা পৰ্তুগীজ দুৰ্গসমূহ পৰিদৰ্শন কৰে।[1] ৬০জন পৰ্তুগীজ নিয়োজিত হৈ থকা আচেৰিমৰ পাহাৰীয়া দুৰ্গ আৰু ১২০জন সৈনিক এৰি থৈ যোৱা মানোৰী দুৰ্গক উৎকোচ দি আছেৰিমৰ সেনাপতি দখল কৰে।[1] বাছেইনত তেওঁ সিন্ধৰ শাসক আৰ্ঘুন বংশৰ মুহাম্মদ ইছা টাৰখুনৰ পৰা কেইবাজনো ৰাষ্ট্ৰদূত পাইছিল যি গৃহযুদ্ধত জড়িত আছিল আৰু পৰ্তুগীজৰ সাহায্য কামনা কৰিছিল।[1] গৱৰ্ণৰে সহায় কৰিবলৈ সন্মত হয়, আৰু পেড্ৰ' বাৰেটো ৰলিমৰ কমাণ্ডত ২৮খন জাহাজত ৭০০ সৈনিক প্ৰেৰণ কৰে।[1]
যুদ্ধ[সম্পাদনা কৰক]
নিজকে দৰ্শক বুলি বিবেচনা কৰা ছেইদি আলীক তেওঁৰ বিশেষজ্ঞতাৰ বিনিময়ত অৰ্ঘুনসকলে "বেণ্ডাৰ-লাহুৰি বা দুইউলি-সিন্ধীৰ গৱৰ্ণৰ পদ"ৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল; তেওঁ সেই প্ৰস্তাৱ নাকচ কৰিছিল আৰু বৰ্ধিত ঘেৰাওৰ সাক্ষী হৈছিল। শেষত মিৰ্জা ইছাই অৰ্ঘুন ভাঁজলৈ উভতি যাবলৈ সন্মত হয়। কিন্তু আপোচটো বেছি দিন টিকি নাথাকিল। ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পাছতে শ্বাহ হুছেইনৰ মৃত্যু হয় আৰু মিৰ্জা ইছাই আকৌ এবাৰ অৰ্ঘুনৰ পৰা স্বাধীনতা ঘোষণা কৰে, যাৰ ফলত আৰু অধিক শত্ৰুতা আৰম্ভ হয়।[4] ১৫৫৭ চনৰ আৰম্ভণিতে থট্টাত উপস্থিত হোৱাৰ লগে লগে পৰ্তুগীজসকলে গম পায় যে মুহাম্মদ ইছা টাৰখুনে ইতিমধ্যে নিজৰ সংঘাত সমাধান কৰি পেলাইছে।[3][1] ৰাষ্ট্ৰদূতসকলে প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়াৰ দৰে পৰ্তুগীজসকলৰ খৰচৰ ক্ষতিপূৰণ দিবলৈ অস্বীকাৰ কৰি আৰু যাবলৈ হেঁচা প্ৰয়োগ কৰি পেড্ৰ' বাৰেটো ৰলিমে নিজৰ লোকসকলক নামি চহৰখন বৰ্খাস্ত কৰে, ৮০০০ৰো অধিক লোকৰ মৃত্যু হয়, আনুমানিক ২০০০,০০০ৰো অধিক সোণৰ মুদ্ৰা লুট কৰে। আৰু ই এছিয়াত পৰ্তুগীজসকলৰ এতিয়ালৈকে আটাইতকৈ চহকী লুটপাত আছিল।[1]
তাৰ পিছৰ পৰিণতি[সম্পাদনা কৰক]
বাৰেটোৱে আঠ দিন এই অঞ্চলত থাকি সিন্ধু নদীৰ দুয়োপাৰৰ প্ৰতিটো ঠাইকে ধ্বংস কৰি পেলালে।[1] লাহোৰী বান্দৰৰ দুৰ্গ দখল কৰি ভাঙি পেলোৱা হয়।[1] ইয়াৰ পিছত পৰ্তুগীজসকল ভাৰতৰ চাউললৈ উভতি আহে।[1] ১৫৫৫ চনত দক্ষিণ সিন্ধৰ থাট্টাত মিৰ্জাক ইছা টাৰখানে (১৫৫৫–৬৭) ৰাজত্ব কৰে, আনহাতে অৰ্ঘুনসকলৰ আন এজন বিষয়া চুলতান মাহমুদ খান ভাক্কাৰত মুখ্য কাৰ্যালয় লৈ উত্তৰ সিন্ধৰ মাষ্টাৰ হয়। কেতিয়াবা শ্বাহ তাহমাস্পৰ সুৰক্ষা বিচাৰি থাকোঁতে অৱশেষত চুলতান মাহমুদে ১৫৭৪ চনত নিজৰ মৃত্যুৰ ঠিক আগতে আকবৰে ভক্কৰৰ দায়িত্ব ল’বলৈ কৰা অনুৰোধৰ দ্বাৰা নিজৰ স্থানীয় অসুবিধাৰ পৰা ওলাই অহাৰ পথ বিচাৰিছিল। এইদৰে উত্তৰ সিন্ধ শান্তিপূৰ্ণভাৱে আকবৰৰ হাতত পাৰ হৈ গ’ল; ১৫৮০ চনত চুবা গঠন হোৱাৰ সময়ত ইয়াক মুলতানৰ চুবাৰ অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল[5]
লগতে চাওক[সম্পাদনা কৰক]
তথ্য[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 Frederick Charles Danvers: The Portuguese in India, Volume I, A. D. 1498-1571, W. H. Allen & Co. Limited, 1894, London, p. 508.
- ↑ João de Deus Ramos: "Thatta and Lhari Bandar: Portuguese Presence in Two Commercial Entrepots of Sind in the Sixteenth and Seventeenth Centuries" in Maritime Asia: Profit Maximisation, ethics and Trade Structure c. 1300-1800, 1994, Harrassowitz Verlag - Wiesbaden p.116.
- ↑ 3.0 3.1 Sanjay Subrahmanyam: "THE PORTUGUESE, THATTA AND THE EXTERNAL TRADE OF SIND, 1515-1635" in Revista de Cultura do Instituto Cultural de Macau, pp. 48-58.
- ↑ "THATTA AND ITS TRADE IN THE 16th CENTURY.". Sanjay Subrahmanyam. icm.gov.mo. http://www.icm.gov.mo/rc/viewer/20013/944। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 November 2023.
- ↑ "the mughal empire and its sucessors". M. Athar Ali. M. Athar Ali. পৃষ্ঠাসমূহ: 6. https://en.unesco.org/silkroad/sites/default/files/knowledge-bank-article/vol_V%20silk%20road_the%20mughal%20empire%20and%20its%20sucessors.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 November 2023.