নাৰীবাদী সাহিত্য
নাৰীবাদী সাহিত্য (ইংৰাজী: Feminist Literature) হৈছে কল্পকাহিনী, অকল্পকাহিনী, নাটক বা কবিতা, যিয়ে নাৰীৰ বাবে সমান নাগৰিক, ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক অধিকাৰৰ সংজ্ঞা, প্ৰতিষ্ঠা আৰু ৰক্ষাৰ নাৰীবাদী লক্ষ্যসমূহক সমৰ্থন কৰে। ই প্ৰায়ে নাৰীৰ ভূমিকাক পুৰুষৰ ভূমিকাক অসমান বুলি চিনাক্ত কৰে – বিশেষকৈ মৰ্যাদা, বিশেষাধিকাৰ আৰু ক্ষমতাৰ ক্ষেত্ৰত – আৰু সাধাৰণতে নাৰী, পুৰুষ, পৰিয়াল, সম্প্ৰদায় আৰু সমাজৰ বাবে ইয়াৰ পৰিণতি অবাঞ্চিত হিচাপে চিত্ৰিত কৰে।[1]
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]১৫ শতিকাত ক্ৰীষ্টিন ডি পিজানে দ্য বুক অৱ দ্য চিটি অৱ লেডিজ লিখিছিল যিয়ে পক্ষপাতিত্বৰ বিৰুদ্ধে যুঁজি সমাজত নাৰীৰ গুৰুত্ব বৃদ্ধি কৰে। গ্ৰন্থখনে চতুৰ্দশ শতিকাত লিখিত জিওভানি বকাচিঅ’ই লিখা ডি মুলিয়েৰিবাছ ক্লাৰিছৰ আৰ্হি অনুসৰণ কৰিছে। [2]
নাৰীবাদী আন্দোলনে নাৰীবাদী কল্পকাহিনী, নাৰীবাদী অকল্পকাহিনী, নাৰীবাদী কবিতা আদিৰ সৃষ্টি কৰিছিল, যিয়ে নাৰী লেখাৰ প্ৰতি নতুন আগ্ৰহৰ সৃষ্টি কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰি ই নাৰীৰ ঐতিহাসিক আৰু শৈক্ষিক অৱদানৰ সাধাৰণ পুনৰ মূল্যায়নৰ বাবেও প্ৰেৰণা দিয়ে। একেসময়তে নাৰীৰ জীৱন আৰু অৱদানক পণ্ডিতসকলৰ আগ্ৰহৰ ক্ষেত্ৰ হিচাপে আগবঢ়াই নিবলৈ উৎসাহিত কৰে।[3] নাৰীবাদী সাহিত্য আৰু সক্ৰিয়তাবাদৰ মাজতো এক ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আছে। নাৰীবাদী লেখাই সাধাৰণতে এটা বিশেষ যুগত নাৰীবাদৰ মূল উদ্বেগ বা ধাৰণাসমূহৰ কণ্ঠস্বৰ প্ৰকাশ কৰে।
পুৰণি নাৰীবাদী সাহিত্যিক পাণ্ডিত্যৰ বেছিভাগেই নাৰীৰ দ্বাৰা লিখা গ্ৰন্থসমূহৰ পুনৰ আৱিষ্কাৰ আৰু পুনৰুদ্ধাৰৰ বাবে অৰ্পণ কৰা হৈছিল। পশ্চিমীয়া নাৰীবাদী সাহিত্যিক পণ্ডিতত ডেল স্পেণ্ডাৰৰ মাদাৰছ অৱ দ্য নোভেল (১৯৮৬) আৰু জেন স্পেন্সৰৰ দ্য ৰাইজ অৱ দ্য উইমেন নোভেলিষ্ট (১৯৮৬)ৰ দৰে অধ্যয়নসমূহে নাৰীবাদৰ কথা সদায় লিখি আহিছে বুলি ক'ব পাৰি।
পণ্ডিতসকলৰ আগ্ৰহৰ এই বৃদ্ধিৰ সমানুপাতিকভাৱে বিভিন্ন প্ৰেছে দীৰ্ঘদিন ধৰি ছপা নোহোৱা গ্ৰন্থসমূহ পুনৰ প্ৰকাশ কৰাৰ কাম আৰম্ভ কৰিলে। ১৯৭৫ চনত বিৰাগো প্ৰেছে ১৯ আৰু ২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ উপন্যাসসমূহৰ বৃহৎ তালিকা প্ৰকাশ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু পুনৰুদ্ধাৰৰ প্ৰকল্পত যোগদান কৰা প্ৰথম বাণিজ্যিক প্ৰেছসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম হৈ পৰে। ১৯৮০ চনত স্পেণ্ডাৰৰ অধ্যয়ন প্ৰকাশৰ দায়িত্বত থকা পেণ্ডোৰা প্ৰেছে মহিলাসকলে লিখা ১৮ শতিকাৰ উপন্যাসৰ এটা সহযোগী শাৰী প্ৰকাশ কৰে।[4] অতি শেহতীয়াকৈ ব্ৰডভিউ প্ৰেছে ১৮ আৰু ১৯ শতিকাৰ উপন্যাস প্ৰকাশ কৰি আহিছে। বহুতো ৰচনা এতিয়ালৈকে ছপা হোৱা নাই আৰু কেণ্টাকি বিশ্ববিদ্যালয়ত পুৰণি মহিলা উপন্যাসৰ পুনৰ প্ৰকাশৰ ধাৰাবাহিকতা আছে।
সাহিত্যৰ বিশেষ ৰচনাসমূহ মূল নাৰীবাদী গ্ৰন্থ হিচাপে পৰিচিত হৈছে। মেৰী উলষ্টোনক্ৰাফ্টৰ এ ভিণ্ডিকেচন অৱ দ্য ৰাইটছ অৱ উইমেন (১৭৯২) নাৰীবাদী দৰ্শনৰ অন্যতম প্ৰাচীন গ্ৰন্থ। ভাৰ্জিনিয়া উলফৰ এ ৰুম অৱ ৱানছ অ’ন (১৯২৯) নামৰ গ্ৰন্থখন পিতৃতন্ত্ৰৰ আধিপত্য থকা সাহিত্যিক পৰম্পৰাৰ ভিতৰত মহিলা লেখিকাসকলৰ বাবে আক্ষৰিক আৰু ৰূপক দুয়োটা স্থানৰ বাবে ইয়াৰ যুক্তিত উল্লেখযোগ্য। জেৰমেইন গ্ৰীৰৰ দ্য ফিমেল ইউনাচ (১৯৭০) গ্ৰন্থখনে মহিলা গৃহিণীৰ আত্মসীমিত ভূমিকাক লৈ প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে।
নাৰী লেখাৰ প্ৰতি থকা ব্যাপক আগ্ৰহ সাহিত্যিক নীতি-নিয়মৰ সাধাৰণ পুনৰ মূল্যায়ন আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ সৈতে জড়িত। [[|ঔপনিৱেকিত্তোৰ সাহিত্য|উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক সাহিত্য]], সমকামী আৰু সমকামী সাহিত্য, শ্ৰমিক মানুহৰ লেখা, আৰু অন্যান্য ঐতিহাসিকভাৱে প্ৰান্তীয় গোটৰ সাংস্কৃতিক উৎপাদনৰ প্ৰতি আগ্ৰহৰ ফলত "সাহিত্য" বুলি গণ্য কৰা আৰু এতিয়ালৈকে গণ্য নকৰা ধাৰাসমূহৰ এক সম্পূৰ্ণ পৰিসৰৰ সম্প্ৰসাৰণ ঘটিছে শিশুৰ লেখা, আলোচনী, চিঠি, ভ্ৰমণ লেখা আদি "সাহিত্যিক" হিচাপে এতিয়া পণ্ডিতসকলৰ আগ্ৰহৰ বিষয়।[3][5][6]বেছিভাগ ধাৰা আৰু উপধাৰাতে একেধৰণৰ বিশ্লেষণ কৰা হৈছে, গতিকে সাহিত্যিক অধ্যয়নে "মহিলা গথিক"[7] বা নাৰী কল্পবিজ্ঞানৰ দৰে নতুন ভূখণ্ডত প্ৰৱেশ কৰিছে।
ইলিচ ৰে হেলফৰ্ডৰ মতে, "কল্পবিজ্ঞান আৰু কল্পনাই নাৰীবাদী চিন্তাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাহন হিচাপে কাম কৰে, বিশেষকৈ তত্ত্ব আৰু অনুশীলনৰ মাজৰ সেতু হিচাপে।"[8] নাৰীবাদী কল্পবিজ্ঞান কেতিয়াবা বিশ্ববিদ্যালয় পৰ্যায়ত বুজাৰ ক্ষেত্ৰত সামাজিক গঠনৰ ভূমিকা অন্বেষণ কৰিবলৈ শিকোৱা হয় লিংগ।[9] এই ধৰণৰ উল্লেখযোগ্য গ্ৰন্থসমূহ হ’ল উৰ্চুলা কে লে গুইনৰ দ্য লেফ্ট হেণ্ড অৱ ডাৰ্কনেছ (১৯৬৯), জোয়ানা ৰাছৰ দ্য ফিমেল মেন (১৯৭০), অক্টেভিয়া বাটলাৰৰ কিণ্ড্ৰেড (১৯৭৯), আৰু মাৰ্গাৰেট এটউডৰ হেণ্ডমেইডছ টেল (১৯৮৫)।
নাৰীৰ জীৱিত অভিজ্ঞতাৰ বিষয়ে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰাত নাৰীবাদী অকল্পনীয় গ্ৰন্থই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, মায়া এঞ্জেল'ৰ আই ন' ৱাই দ্য কেজড বাৰ্ড চিংছ গ্ৰন্থখন অতি প্ৰভাৱশালী আছিল, কিয়নো ই আমেৰিকাত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা কৃষ্ণাংগ মহিলাসকলে অনুভৱ কৰা নিৰ্দিষ্ট বৰ্ণবাদ আৰু লিংগবাদক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।[10]
ইয়াৰ উপৰি বহুতো নাৰীবাদী আন্দোলনে কবিতাক সংকলন, কবিতা সংকলন আৰু ৰাজহুৱা পঠনৰ জৰিয়তে নাৰীবাদী ধাৰণাসমূহ ৰাজহুৱা দৰ্শকলৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ বাহন হিচাপে আকোৱালি লৈছে।[11]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "7 best short stories: Feminist Fiction (7 best short stories - specials Book 10)". GoodReads. https://www.goodreads.com/book/show/49243499-7-best-short-stories। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 July 2022.
- ↑ Charlotte Perkins Gilman, Edith Nesbit, Edith Wharton, Susan Glaspell, Katherine Mansfield, Kate Chopin, Gertrude Stein, August Nemo. 7 best short stories - Feminist Fiction. https://books.google.co.in/books?id=Dog_EAAAQBAJ&pg=PT2&lpg=PT2&dq=In+the+15th+Century,+Christine+de+Pizan+wrote+The+Book+of+the+City+of+Ladies+which+combats+prejudices+and+enhances+the+importance+of+women+in+society.+The+book+follows+the+model+of+De+Mulieribus+Claris,+written+in+the+14th+Century+by+Giovanni+Boccaccio&source=bl&ots=U-uGZaeJwU&sig=ACfU3U0CVaV-4udX86e4sJop9dyWiKPxFw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwik7-SJz4n5AhXFSnwKHSAHA9kQ6AF6BAhBEAM.
- ↑ 3.0 3.1 Blain, Virginia; Clements, Patricia; Grundy, Isobel (1990). The feminist companion to literature in English: women writers from the Middle Ages to the present. প্ৰকাশক New Haven: Yale University Press. পৃষ্ঠা. vii–x. ISBN 978-0-300-04854-4. https://archive.org/details/feministcompanio00blai.
- ↑ Gilbert, Sandra M. (4 May 1986). "Paperbacks: From Our Mothers' Libraries: women who created the novel". The New York Times. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DE4DD1E3AF937A35756C0A960948260&sec=&spon=&pagewanted=1.
- ↑ Buck, Claire, ed (1992). The Bloomsbury Guide to Women's Literature. Prentice Hall. পৃষ্ঠা. vix.
- ↑ Salzman, Paul (2000). "Introduction". Early Modern Women's Writing. Oxford UP. পৃষ্ঠা. ix–x.
- ↑ Term coined by Ellen Moers in Literary Women: The Great Writers (New York: Doubleday, 1976). See also Juliann E. Fleenor, ed., The Female Gothic (Montreal: Eden Press, 1983) and Gary Kelly, ed., Varieties of Female Gothic 6 Vols. (London: Pickering & Chatto, 2002).
- ↑ Helford, Elyce Rae (2005). "Feminist Science Fiction". In Westfahl, Gary. The Greenwood Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy. Greenwood Press. পৃষ্ঠা. 289–291. ISBN 978-0-300-04854-4. https://archive.org/details/feministcompanio00blai/page/289.
- ↑ Lips, Hilary M. (1990). "Using Science Fiction to Teach the Psychology of Sex and Gender". Teaching of Psychology খণ্ড 17 (3): 197–98. doi:10.1207/s15328023top1703_17.
- ↑ Shah, Mahvish (2018). "I Know Why The Caged Bird Sings: Angelou's Quest to Truth and Power". Feminism in India. https://feminisminindia.com/2018/08/10/i-know-why-the-caged-bird-sings-review-maya-angelou/.
- ↑ Poetry Foundation. "A Change of World". Poetry Foundation. https://www.poetryfoundation.org/articles/144696/a-change-of-world.