প্ৰাচীন সংগীত
প্ৰাচীন সংগীত বুলিলে প্ৰাচীন বিশ্বৰ শিক্ষিত সভ্যতাত বিকশিত হোৱা সংগীত-সংস্কৃতি আৰু প্ৰথাক বুজোৱা হয়, যি প্ৰাগ-ঐতিহাসিক সমাজৰ সংগীতৰ উত্তৰাধিকাৰী আৰু উত্তৰ-ধ্ৰুপদী যুগলৈকে স্থায়ী হৈ আছে। প্ৰাচীন সংগীতৰ প্ৰধান কেন্দ্ৰসমূহ যেনে, চীন (ছাং, ঝৌ, কিন আৰু হান বংশ), ইজিপ্ত (পুৰণি, মধ্য আৰু নতুন ৰাজ্য), গ্ৰীচ (প্ৰাচীন, ধ্ৰুপদী আৰু হেলেনিষ্টিক যুগ), ভাৰত (মৌৰ্য, শূংগ, কুশান, কান্য, সাতবাহন আৰু গুপ্ত বংশ), ইৰাণ/পাৰ্চিয়া (মডিয়ান, আচেমেনিড, চেলুচিড, পাৰ্থিয়ান আৰু চাছানিয়ান সাম্ৰাজ্য), মায়া সভ্যতা, মেছ'পটেমিয়া সভ্যতা আৰু ৰোম (ৰোমান গণৰাজ্য আৰু সাম্ৰাজ্য)ত সংগীত বিকশিত হৈছিল। যদিও অত্যন্ত বৈচিত্ৰ্যময়, সংগীতৰ পৰিৱেশত প্ৰাচীন সভ্যতাৰ সংগীতৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে সঘনাই একক শব্দ, ইম্প্ৰভাইজেচন, আৰু পাঠ্যৰ গুৰুত্ব।[1]
সংগীতৰ সংকেত লিপি আছিল এখন শিক্ষিত সমাজৰ প্ৰথম সৃষ্টি। প্ৰাগ-ঐতিহাসিক সংগীতৰ সময়ত মানুহৰ এটা প্ৰৱণতা আছিল, মূলতঃ মৌখিক মাধ্যমেৰে নিজৰ সংগীত আৰু ধাৰণা প্ৰকাশ কৰা। কিন্তু সামাজিক শ্ৰেণীৰ উত্থানৰ লগে লগে ইউৰোপীয় আৰু এছিয়াৰ বহু সমাজে সাক্ষৰতাক নিৰক্ষৰতাতকৈ উচ্চ বুলি গণ্য কৰিছিল, যাৰ বাবে মানুহে নিজৰ সংগীতৰ সংকেত লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। ইয়াৰ ফলত সংগীত কেৱল সংগীত শুনা আৰু মৌখিকভাৱে প্ৰেৰণ কৰাৰ পৰা সংগীতৰ বিষয়বস্তুৰ ৰেকৰ্ড আৰু ব্যক্তিগত ব্যাখ্যা ৰখালৈকে বিকশিত হয়।[2][3]
বিভিন্ন ঠাইত সংগীত
[সম্পাদনা কৰক]ইজিপ্ত
[সম্পাদনা কৰক]প্ৰাচীন কালৰ পৰাই সংগীত ইজিপ্তৰ সংস্কৃতিৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ আছিল। প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলে সংগীতৰ আৱিষ্কাৰৰ কৃতিত্ব দেৱী বেটক দিছিল; যদিও পিছলৈ তেওঁৰ এই কৃতিত্ব আন এগৰাকী দেৱী হাথৰৰ সৈতে সংযুক্ত হৈছিল। উৰ্বৰতাৰ দেৱী অচিৰিছে হাথৰৰ সংগীত ব্যৱহাৰ কৰি পৃথিৱীখনক সভ্য কৰি তুলিছিল। ইজিপ্তৰ বাদ্যযন্ত্ৰৰ আদিম বস্তুগত আৰু প্ৰতিনিধিত্বমূলক প্ৰমাণ প্ৰাকবংশ যুগৰ পৰাই পোৱা যায়, কিন্তু এই প্ৰমাণ অধিক সুৰক্ষিতভাৱে পুৰণি ৰাজ্যৰ (প্ৰায় ২৫৭৫–২১৩৪ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব) সমাধি চিত্ৰত বীণা, এমূৰে বতাহ ওলাই যোৱা বাঁহী (পোনকৈ ধৰি বজোৱা), আৰু এটা আৰু দুটা পাইপেৰে বজোৱা ক্লাৰিনেট ধৰণৰ বাদ্যযন্ত্ৰৰ চিত্ৰত পোৱা যায়।[4][5][6] মধ্য ৰাজ্যই অৰ্কেষ্ট্ৰাত পাৰ্কাচন বাদ্যযন্ত্ৰ, আৰু তন্ত্ৰীবাদ্য(lute) সংযোজন কৰিছিল। ৰোমান যুগৰ (৩০ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব–৬৪১ খ্ৰীষ্টাব্দ) ন'ক্ৰেটিছৰ ওচৰৰ এটা স্থানত থকা এটা সমাধিত ব্ৰঞ্জৰ তাল পোৱা গৈছে।[7][8] যদিও ইজিপ্তৰ বৰ্তমানো বৰ্তি থকা প্ৰাচীন বাদ্যযন্ত্ৰৰ সৈতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰা হৈছে (বাঁহী আৰু নলৰ পাইপৰ ফুটাৰ ব্যৱধানৰ ওপৰত, আৰু লাইৰ, বীণা আৰু লুটৰ ডোঙা পুনৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে), কেৱল টুটানখামুন ট্ৰুম্পেট আৰু কিছুমান পাৰ্কাচন বাদ্যযন্ত্ৰইহে প্ৰাচীন মিচৰৰ বাদ্যযন্ত্ৰৰ শব্দ কেনেকৈ হৈছিল তাৰ এটা নিৰাপদ ধাৰণা দিয়ে।[9] অৱশ্যে এতিয়ালৈ প্ৰণয়ন কৰা বহুতো তত্ত্বৰ কোনো এটাৰেই পৰ্যাপ্ত ভেটি নাই।[10]
মেচোপোটেমিয়া
[সম্পাদনা কৰক]১৯৮৬ চনত বাৰ্কলেৰ কেলিফৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাচীন ইতিহাস আৰু ভূমধ্যসাগৰীয় পুৰাতত্ত্বৰ অধ্যাপিকা এন্নে ড্ৰাফকৰ্ণ কিলমাৰে[11] চুমেৰিয়াৰ অন্যতম প্ৰাচীন চহৰ নিপ্পুৰৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০০ চনৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা এটা কিউনিফৰ্ম (Cuneiform) ফলকৰ ডিচিফাৰমেণ্ট প্ৰকাশ কৰে। ইয়াত তেওঁ দাবী কৰিছিল যে, এই টেবলেটটোত তৃতীয়াংশৰ সমন্বয়ত সংগীত পৰিবেশন আৰু ৰচনাৰ বাবে খণ্ডিত নিৰ্দেশনা আছিল আৰু ইয়াক ডাইটনিক স্কেল ব্যৱহাৰ কৰি লিখা হৈছে।[12] প্ৰথম ফলিখনৰ সংকেতটো উগাৰিটৰ পৰা পোৱা, পিছৰ কিউনিফৰ্ম হুৰিয়ান ফলিবোৰৰ সংকেতৰ দৰে বিকশিত হোৱা নাছিল, যিটো কিলমাৰে প্ৰায় ১২৫০ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ বুলি কয়। সংকেত ব্যৱস্থাৰ ব্যাখ্যা এতিয়াও বিতৰ্কিত (অন্ততঃ পাঁচটা প্ৰতিদ্বন্দ্বী ব্যাখ্যা প্ৰকাশ কৰা হৈছে), কিন্তু এইটো স্পষ্ট যে, সংকেতটোৱে লাইৰত থকা তৰংগৰ নাম সূচায় আৰু ইয়াৰ টিউনিং আন টেবলেটত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। এই ফলিটসমূহ যদিও খণ্ডিত, পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা প্ৰাচীন ৰেকৰ্ডিং কৰা সুৰসমূহক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।[13]
সমবেদ গীতৰ সংকলন(সংহিতা), গীতৰ কিছু অংশ আৰু বিচ্ছিন্ন শ্লোক ৭৫ টাৰ বাহিৰে বাকী সকলোবোৰ ঋগবেদৰ পৰা লোৱা, সমগনা নামৰ বিশেষভাৱে নিৰ্দিষ্ট সুৰ ব্যৱহাৰ কৰি গোৱা হৈছিল, উদগাতাৰ পুৰোহিতসকলে বলিদানত সোম গছৰ পাতৰ ৰস, গাখীৰ আৰু অন্যান্য উপাদানৰ সৈতে মিহলি কৰি বিভিন্ন দেৱতাৰ উদ্দেশ্যি আহুতি অনুষ্ঠানত গোৱা হয়। প্ৰাচীন ভাৰতত পৱিত্ৰ বেদ মুখস্থ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত একেখন গ্ৰন্থৰ আবৃত্তিৰ এঘাৰটা ধৰণলৈকে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল।
নাট্য শাস্ত্ৰ হৈছে নাট্য, নৃত্য আৰু সংগীতক সামৰি লোৱা পৰিৱেশন কলাৰ ওপৰত ৰচিত এখন প্ৰাচীন ভাৰতীয় গ্ৰন্থ। ধ্ৰুপদী ভাৰতত (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০–২০০ খ্ৰীষ্টাব্দ) এতিয়ালৈকে নিশ্চিত নোহোৱা তাৰিখত ইয়াক ৰচনা কৰা হৈছিল। নাট্য শাস্ত্ৰ বহু পুৰণি নাট্য বেদৰ ওপৰত আধাৰিত, য'ত ৩৬,০০০ শ্লোক আছিল। নাট্য বেদৰ কোনো প্ৰতিলিপি বৰ্তি থকা নাই। ই বিভিন্ন সময়ত বিভিন্ন লেখকৰ দ্বাৰা লিখা হ’ব পাৰে বুলি পণ্ডিতসকলে বিশ্বাস কৰে। নাট্য শাস্ত্ৰৰ আটাইতকৈ কৰ্তৃত্বশীল টীকা হৈছে অভিনৱ গুপ্তৰ অভিনৱভাৰতী।[14]
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "Music". https://archive.org/details/historyofwestern00grou/page/n5/mode/2up। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 October 2024.
- ↑ "Writing sound". https://books.google.co.in/books?id=SdZ7DwAAQBAJ&redir_esc=y। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 October 2024.
- ↑ "language of music". https://update.lib.berkeley.edu/2019/12/16/language-of-music/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 October 2024.
- ↑ "groves music". https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/display/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000008621। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "music in ancient Egypt". Archived from the original on 13 October 2015. https://web.archive.org/web/20151013114158/http://www.umich.edu/~kelseydb/Exhibits/MIRE/Introduction/AncientEgypt/AncientEgypt.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "music in music". https://www.cambridge.org/core/journals/proceedings-of-the-musical-association/article/abs/music-of-ancient-egypt/950C45E9D30FA8A4BF3BF51EB7469723। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "cymbol". https://www.ucl.ac.uk/museums-static/digitalegypt//metal/uc33268.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "samgeet in Egypt". https://archive.org/details/egyptiankingdoms00davi/page/n5/mode/2up। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "sangit". https://archive.org/details/ancientegypt00hasl/page/n3/mode/2up। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "Egypt, Arab...". https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/display/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000008621। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ Kilmer, Anne Draffkorn (1971). "The Discovery of an Ancient Mesopotamian Theory of Music". Proceedings of the American Philosophical Society খণ্ড 115 (2): 131–149. ISSN 0003-049X.
- ↑ "scale in music". https://www.jstor.org/stable/1359953। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "Anne kilmar". https://academic.oup.com/ml/article-abstract/75/2/161/1475239?redirectedFrom=fulltext&login=false। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.
- ↑ "traditional music of India". https://factsanddetails.com/india/Arts_Culture_Media_Sports/sub7_5c/entry-4249.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 October 2024.