বেণ্ডিত কুইন
| বেণ্ডিত কুইন | |
|---|---|
 চলচ্চিত্ৰৰ প'ষ্টাৰ | |
| পৰিচালক | শেখৰ কাপুৰ |
| ৰচনা | মালা সেন |
| ভিত্তি | ইণ্ডিয়াছ বেণ্ডিট কুইন: দ্য ট্ৰু ষ্ট'ৰী অৱ ফুলন দেৱী লেখক: মালা সেন |
| প্ৰযোজক | ববি বেডি |
| অভিনয়ত | |
| চিত্ৰগ্ৰহণকাৰী | অশোক মেহতা |
| সম্পাদনা | ৰেণু ছালুজা |
| সংগীত পৰিচালক | নুছৰত ফতেহ আলী খান |
প্ৰযোজনা কোম্পানীসমূহ |
|
| পৰিবেশক | অমিতাভ বচ্চন ক'ৰপৰেচন লিমিটেড[1] |
মুক্তি |
২৬ জানুৱাৰী ১৯৯৪ |
দৈৰ্ঘ্য |
১১৯ মিনিট |
| দেশ | ভাৰত |
| ভাষা | হিন্দী |
| বাজেট | ₹৩ কোটি ২৫ লাখ টকা[2] |
| সৰ্বমুঠ আয় | est. ₹২২১ মিলিয়ন টকা (see below) |
বেণ্ডিত কুইন হৈছে ১৯৯৪ চনত নিৰ্মিত ভাৰতীয় হিন্দী ভাষাৰ জীৱনীমূলক একচন-এডভেঞ্চাৰ চলচ্চিত্ৰ[3] যিখন ভাৰতীয় লেখিকা মালা সেনৰ ইণ্ডিয়াছ বেণ্ডিট কুইন: দ্য ট্ৰু ষ্ট'ৰী অৱ ফুলন দেৱী নামৰ কিতাপখনত সামৰি লোৱা ফুলন দেৱীৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।[4] শেখৰ কাপুৰৰ দ্বাৰা লিখিত, প্ৰযোজিত আৰু পৰিচালিত বেণ্ডিত কুইনৰ শীৰ্ষক চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল সীমা বিশ্বাসে। চলচ্চিত্ৰখনৰ সংগীত উস্তাদ নুছৰত ফতেহ আলী খানে ৰচনা কৰিছিল। চলচ্চিত্ৰখনে হিন্দী ভাষাত শ্ৰেষ্ঠ ফিচাৰ ফিল্মৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ চলচ্চিত্ৰৰ ফিল্মফেয়াৰ সমালোচক বঁটা আৰু সেই বছৰৰ শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালনা বঁটা লাভ কৰে। ১৯৯৪ চনৰ কাঁ চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱৰ পৰিচালক পষেকীয়া অংশত এই ছবিখনৰ প্ৰিমিয়াৰ কৰা হয় আৰু এডিনবাৰ্গ চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হয়।[5][6] ৬৭ সংখ্যক একাডেমী বঁটা প্ৰদান অনুষ্ঠানত চলচ্চিত্ৰ খনে শ্ৰেষ্ঠ বিদেশী ভাষাৰ ছবিৰ শিতানত ভাৰতীয় প্ৰৱেশপত্ৰ হিচাপে নিৰ্বাচিত হৈছিল যদিও মনোনীত হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হোৱা নাছিল।[7]
পটভূমি
[সম্পাদনা কৰক]চলচ্চিত্ৰখন ১৯৬৮ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত উত্তৰ প্ৰদেশৰ এখন সৰু গাঁৱত আৰম্ভ হয়। [8] ফুলনে পুট্টিলাল (আদিত্য শ্ৰীবাস্তৱ) নামৰ এজন বিশ বছৰীয়া বৃদ্ধৰ সৈতে বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হয়। যদিও সেই সময়ছোৱাত বাল্য বিবাহপ্ৰচলিত আছিল, ফুলনৰ মাতৃ মুলা (সাবিত্ৰী ৰায়কৱাৰ)য়ে বয়সৰ অমিল বাবে আপত্তি কৰে। ফুলনৰ বৃদ্ধ পিতৃ দেৱীদিন (ৰাম চৰণ নিৰ্মলকাৰ)নিজৰ সংস্কৃতিৰ লগত খাপ খুৱাই মতানৈক্য প্ৰকাশ কৰে আৰু ফুলনক পুটিলালৰ সৈতে পঠিয়াই দিয়া হয়।
জাতিগত ব্যৱস্থাৰ বাবে ফুলন কিছুমান যৌন আৰু শোষণমূলক উৎপীড়নৰ সন্মুখীন হয়। (ফুলনৰ পৰিয়াল, লগতে পুটিলালৰ পৰিয়াল, নিম্ন পদবীৰ মল্লাহ উপ-জাতিৰ অন্তৰ্গত; সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিত উচ্চ পদবীৰ ঠাকুৰ জাতিয়ে আগভাগ লয়। )পুটিলালে শাৰীৰিক আৰু যৌন নিৰ্যাতন চলোৱাৰ পৰিণাম ভুগি অৱশেষত ফুলনে পলাই ঘৰলৈ উভতি যায়। ডাঙৰ হৈ অহাৰ লগে লগে ফুলনে ঠাকুৰ পুৰুষসকলৰ পৰা (যাৰ পিতৃ-মাতৃয়ে পঞ্চায়ত বা গাঁও চৰকাৰ গঠন কৰে) (অসন্মতিসূচক) যৌন স্পৰ্শৰ সন্মুখীন হয়। যিহেতু উচ্চ বৰ্ণৰ পুৰুষৰ যৌন অগ্ৰগতিৰ বাবে তাই সন্মতি নিদিয়ে সেয়ে পৰৱৰ্তী নগৰ সভাত, পঞ্চায়তে ফুলনক গাওঁখনৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ পুৰুষতান্ত্ৰিক কৰ্তৃত্ব প্ৰয়োগ কৰে।
সেই অনুসৰি ফুলন তেওঁৰ খুলশালীয়েক কৈলাস (সৌৰভ শুক্লা)ৰ লগত থাকে। আন এখন গাঁৱলৈ যোৱাৰ পথত বিক্ৰম মল্লাহ মস্তানা (নিৰ্মল পাণ্ডে)ৰ নেতৃত্বত বাবু গুজ্জাৰ গেঙৰ ডাকু (ডাকাত)ৰ এটা দলৰ সন্মুখীন হয়। ফুলন কৈলাসৰ লগত কিছু সময় থাকে কিন্তু অৱশেষত এৰিবলৈ বাধ্য হয়। খং আৰু আশাহীন হৈ ফুলনে স্থানীয় আৰক্ষীৰ ওচৰলৈ গৈ তাইৰ নিষেধাজ্ঞা উঠাই লোৱাৰ চেষ্টা কৰে, কিন্তু আৰক্ষীয়ে। তাইক প্ৰহাৰ কৰি, নিৰ্যাতন চলাই গ্ৰেপ্তাৰ কৰে। আৰক্ষীৰ জিম্মাত একাংশই এই সুযোগতে তাইক ধৰ্ষণ কৰে। ঠাকুৰহঁতে জামিন দি তাইক মুকলি কৰি দিছিল। কিন্তু, সেই জামিনটো আছিল এটা উৎকোচ (পুলিচৰ জৰিয়তে বাবু গুজ্জাৰৰ দলটোক দিয়া),ইয়াৰ পিছতেই বাবু গুজ্জাৰে নিজৰ পুৰস্কাৰ সংগ্ৰহ কৰিবলৈ উপস্থিত হয়।
১৯৭৯ চনৰ মে’ মাহত বাবু গুজ্জাৰে (অনিৰুধ আগৰৱাল) ফূলানক অপহৰণ কৰে। গুজ্জাৰ এজন শাৰীৰিকভাৱে আড়ম্বৰপূৰ্ণ মানুহ আৰু এজন নিৰ্দয়, লুণ্ঠনকাৰী ভাড়াতীয়া। যদিও গুজ্জাৰৰ লেফটেনেণ্ট বিক্ৰমে ফুলনৰ প্ৰতি সহানুভূতিশীল, গুজ্জাৰে নিৰ্বিচাৰে তাইক বৰ্বৰতা আৰু অপমান কৰে, তেতিয়ালৈকে ফুলনক ধৰ্ষণ কৰি থকা অৱস্থাত এদিন বিক্ৰমে তাক ধৰা পেলায় মূৰত গুলী চলায়। বিক্ৰমে দলটোৰ দায়িত্ব লয় আৰু ফুলনৰ প্ৰতি তেওঁৰ সহানুভূতি অৱশেষত এটা সম্পৰ্কত পৰিণত হয়।
ঠাকুৰ শ্ৰী ৰাম (গোবিন্দ নামদেও) কাৰাগাৰৰ পৰা মুকলি নোহোৱালৈকে সকলো ঠিকেই থাকে। ঠাকুৰ শ্ৰী ৰাম হৈছে প্ৰকৃত দলৰ নেতা (পূৰ্বৰ গুজ্জৰৰ বছ)। শ্ৰী ৰাম তেওঁৰ দললৈ উভতি আহে আৰু যেতিয়া বিক্ৰমে তেওঁক সন্মানৰ সৈতে অভ্যৰ্থনা কৰে, শ্ৰী ৰামে বিক্ৰমৰ সমতাবাদী নেতৃত্বশৈলীত প্ৰশংসা কৰে আৰু ফুলনৰ প্ৰতি লোলুপ দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰে। এই সময়ছোৱাত, ফুলনৰ তেওঁৰ পূৰ্বৰ স্বামী পুটিলালৰ সৈতে পুনৰ দৰ্শন হয়, আৰু বিক্ৰমৰ সহায়ত তাক অপহৰণ কৰি তাক প্ৰসাৰ কৰে। ইয়াৰ জৰিয়তে তাইৰ সৈতে সংঘটিত হোৱা ধৰ্ষণ আৰু নিৰ্যাতনৰ বাবে ন্যায় বিচাৰে। তাই তাইৰ বন্ধটো বিক্ৰমৰ সৈতে ভাগ বতৰা কৰে।
১৯৮০ চনৰ আগষ্ট মাহত শ্ৰীৰামে বিক্ৰমক হত্যা কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰি ফুলনক অপহৰণ কৰি বেহমাই গাঁৱলৈ আনে। ফুলনক বাৰে বাৰে ধৰ্ষণ আৰু প্ৰহাৰ কৰে শ্ৰীৰাম আৰু বাকী গেঙে, তেওঁৰ পূৰ্বৰ অগ্ৰগতি আৰু সমঅধিকাৰ বিচৰা সাহসক "অপমান"ৰ শাস্তি হিচাপে। চূড়ান্ত অপমান আৰু শাস্তি হ’ল তেওঁক উলংগ কৰি বেহমাইৰ চাৰিওফালে পেৰেড কৰি মাৰপিট কৰি কুঁৱাৰ পৰা (গাঁৱৰ সন্মুখত) পানী আনিবলৈ পঠিওৱা হয়।
গুৰুতৰভাৱে আঘাত প্ৰাপ্ত হৈ ফুলনে তাইৰ সম্পৰ্কীয় ভাই কৈলাসৰ ওচৰলৈ ঘূৰি আহিল। তাই লাহে লাহে সুস্থ হৈ বিক্ৰম মাল্লাহৰ পুৰণি বন্ধু মন সিং (মনোজ বাজপেয়ী)ক বিচাৰে। মন সিঙে তেওঁক বাবা মুস্তাকিম (ৰাজেশ বিবেক)ৰ নেতৃত্বত আন এটা ডাঙৰ দললৈ লৈ আহে। তাই বাবাক তাইৰ ইতিহাস কয় আৰু তাক এটা দল গঠন কৰিবলৈ কিছু মানুহ আৰু অস্ত্ৰ বিচাৰে। বাবা মুস্তাকিম সন্মত হয় আৰু মান সিং আৰু ফুলন নতুন দলটোৰ নেতা হয়।
ফুলনে তাইৰ নতুন দলটোক সাহস, উদাৰতা, নম্ৰতা আৰু চতুৰতাৰে নেতৃত্ব দিয়ে। তেওঁৰ ষ্টক আৰু তেওঁৰ কিংবদন্তী বৃদ্ধি পায়। তেওঁ ফুলন দেৱী, দস্যু ৰাণী হিচাপে পৰিচিত হৈছিল। ১৯৮১ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বাবা মুস্তাকিমে তেওঁক বেহমাইত এখন ডাঙৰ বিয়াৰ বিষয়ে অৱগত কৰে, য'ত ঠাকুৰ শ্ৰী ৰাম উপস্থিত আছিল। ফুলন যোৱাৰ লগে লগে বাবা মুস্তাকিমে তাইক চুপ থাকিবলৈ সতৰ্ক কৰি দিছিল। ফুলনে বিয়াৰ পাৰ্টিত আক্ৰমণ কৰে আৰু তাইৰ দলটোৱে বেহমাইৰ গোটেই ঠাকুৰ গোত্ৰৰ ওপৰত প্ৰতিশোধ লয়। তেওঁলোকে মানুহবোৰক আগুৰি ধৰিছিল আৰু তেওঁলোকক প্ৰহাৰ কৰিছিল। অৱশেষত কেইবাজনো লোকক গুলীয়াই হত্যা কৰা হৈছিল। প্ৰতিশোধৰ এই কাৰ্যই তেওঁক ৰাষ্ট্ৰীয় আইন প্ৰৱৰ্তনকাৰী কৰ্তৃপক্ষৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে (নতুন দিল্লীত)। শীৰ্ষ আৰক্ষী বিষয়াসকলে এতিয়া ফুলনৰ বাবে এক বৃহৎ অনুসন্ধান আৰম্ভ কৰিছে, আৰু ঠাকুৰ শ্ৰী ৰামে তেওঁলোকৰ সহায়ৰ বাবে অহাৰ সুযোগ উপভোগ কৰিছে।
এই অভিযানত ফুলনৰ দলটোত বহুলোকে প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল। অৱশেষত তেওঁলোকে কোনো খাদ্য বা পানী অবিহনে চম্বলৰ দুৰ্গম খাদত লুকাই থাকিবলৈ বাধ্য হয়। ফুলনে তাইৰ বিকল্পবোৰ মূল্যায়ন কৰে আৰু আত্মসমৰ্পণ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়। তেওঁৰ চৰ্তবোৰ হ'ল তেওঁৰ বাকী থকা সঙ্গীসকলক সুৰক্ষা দিয়া আৰু যত্ন লোৱা। ছবিখন ১৯৮৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত ফুলনৰ আত্মসমৰ্পণৰ সৈতে সমাপ্ত হয়। অন্তিম ক্ৰেডিটবোৰে সূচায় যে তেওঁৰ বিৰুদ্ধে থকা সকলো অভিযোগ প্ৰত্যাহাৰ কৰা হৈছিল (বেহমাইত এটা হত্যাৰ অভিযোগসহ), আৰু তেওঁক ১৯৯৪ চনত মুকলি কৰা হৈছিল।
কলা-কুশলী
[সম্পাদনা কৰক]১. ফুলন দেৱীৰ চৰিত্ৰত সীমা বিশ্বাস
২. বিক্ৰম মল্লাহৰ চৰিত্ৰত নিৰ্মল পাণ্ডে
৩. পুত্তীলালৰ চৰিত্ৰত আদিত্য শ্ৰীবাস্তৱ
৪. অশোক চান্দ ঠাকুৰ (সৰপঞ্চৰ পুত্ৰ)ৰ চৰিত্ৰত গজৰাজ ৰাও
৫. কৈলাসৰ চৰিত্ৰত সৌৰভ শুক্লা
৬. মান সিঙৰ চৰিত্ৰত মনোজ বাজপেয়ী
৭. মাধোৰ চৰিত্ৰত ৰঘুবীৰ যাদৱ
৮. বাবা মুস্তাকিমৰ চৰিত্ৰত ৰাজেশ বিবেক
৯. বাবু গুজ্জাৰৰ চৰিত্ৰত অনিৰুদ্ধ আগৰৱালা
১০. ঠাকুৰ শ্ৰী ৰামৰ চৰিত্ৰত গোবিন্দ নামদেৱ
১১. লৰী চালক হিচাপে শেখৰ কাপুৰ (কেমিঅ’ উপস্থিতি)
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "On With The Offbeat". Outlook. https://www.outlookindia.com/magazine/story/on-with-the-offbeat/200282। আহৰণ কৰা হৈছে: 30 September 2023.
- ↑ "Bandit Queen - Movie". Box Office India. https://boxofficeindia.com/movie.php?movieid=2827। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 January 2019.
- ↑ "FILM REVIEW; True Story Of Modern Legend". 30 June 1995. https://www.nytimes.com/1995/06/30/movies/film-review-true-story-of-modern-legend.html. "Shekhar Kapur's movie biography, based on Miss Devi's prison diaries, is a rip-roaring action-adventure film that defies credibility despite its truth."
- ↑ Kotak, Ash (13 June 2011). "Mala Sen obituary". The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2011/jun/13/mala-sen-obituary.
- ↑ "Anurag Kashyap: 'The perception of India cinema is changing'". Digital Spy. 28 May 2012. http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a383899/anurag-kashyap-the-perception-of-india-cinema-is-changing.html#~oT14wSijkj0Kkw.
- ↑ "Shekhar Kapur, exclusive interview". Festival de Cannes. 18 May 2010. http://www.festival-cannes.fr/en/theDailyArticle/57637.html.
- ↑ Margaret Herrick Library, Academy of Motion Picture Arts and Sciences
- ↑ Let us Know Something About It In Detail. The real-life Phoolan Devi was born in 1963 and was married when she was about 11. See Phoolan Devi for more details