হিৰণ্যগৰ্ভ
হিৰণ্যগৰ্ভ (আক্ষৰিক অৰ্থত 'সোণালী গৰ্ভ')[1] হৈছে বৈদিক দৰ্শনত বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড বা প্ৰকাশিত মহাবিশ্ব সৃষ্টিৰ উৎস। হিৰণ্যগৰ্ভ সূক্ত নামেৰে জনাজাত ঋগবেদৰ এটা শ্লোকত (ঋ.ব ১৯.১২১) ইয়াৰ উল্লেখ পোৱা যায়, য'ত একক সৃষ্টিকৰ্তা দেৱতাৰ ইংগিত পোৱা যায় আৰু তেওঁক প্ৰজাপতি বুলি চিনাক্ত কৰা হৈছে। "সোণৰ গৰ্ভ"ৰ ধাৰণাটো প্ৰথমে বিশ্বকৰ্মা সূক্তত উল্লেখ কৰা হৈছে য'ত "আদিম গৰ্ভ"ক বিশ্বকৰ্মাৰ নাভিৰ ওপৰত ৰখাৰ দৰে চিত্ৰিত কৰা হৈছে। এই চিত্ৰকল্প পিছলৈ বিষ্ণু আৰু সূৰ্য্যলৈ স্থানান্তৰিত কৰা হয়।
উপনিষদে ইয়াক বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ আত্মা বা ব্ৰহ্ম বুলি অভিহিত কৰিছে[2] আৰু বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছে যে হিৰণ্যগৰ্ভই প্ৰায় এবছৰ ধৰি শূন্যতা আৰু অস্তিত্বৰ অন্ধকাৰত ওপঙি ঘূৰি ফুৰিছিল আৰু তাৰ পিছত দুটা অৰ্ধত ভাঙি স্বৰ্গ আৰু পৃথিৱী গঠন কৰিছিল। আধুনিক বিজ্ঞানত ইয়াৰ প্ৰায়ে বিগ বেং তত্ত্বৰ নীতিৰ সৈতে তুলনা কৰা হয়, য'ত বিবেচনা কৰা হয় যে পৃথিৱীখন এটা বিন্দুৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।
ধ্ৰুপদী পৌৰাণিক হিন্দু ধৰ্মত হিৰণ্যগৰ্ভ হৈছে বেদান্তত "সৃষ্টিকৰ্তা"ৰ বাবে ব্যৱহৃত শব্দ। হিৰণ্যগৰ্ভও ব্ৰ্হ্মা বুলি কোৱা হয় কাৰণ তেওঁৰ জন্ম সোণৰ কণীত হোৱা বুলি কোৱা হয় (মনু স্মৃতি ১.৯),[3] আনহাতে মহাভাৰতে ইয়াক প্ৰকাশ বুলি কয়।[4]
কিছুমান ধ্ৰুপদী যোগ পৰম্পৰাত হিৰণ্যগৰ্ভ নামৰ ব্যক্তিক যোগৰ উৎপত্তিকাৰী বুলি গণ্য কৰা হয় যদিও এইটো ঋষি কপিলৰ নামো হ'ব পাৰে।[5][6]
সৃষ্টি[সম্পাদনা কৰক]
মৎস্য পুৰাণ (২.২৫–৩০)ত প্ৰাৰম্ভিক সৃষ্টিৰ বিৱৰণ দিয়া হৈছে। মহাপ্ৰলয়, বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ মহান বিসৰ্জনৰ পিছত সকলোতে অন্ধকাৰ আছিল। সকলো টোপনিৰ অৱস্থাত আছিল। চলন্ত বা স্থিৰ একোৱেই নাছিল। তেতিয়া স্বয়ম্ভু, আত্মপ্ৰকাশ সত্তা(যিটো ইন্দ্ৰিয়ৰ বাহিৰৰ ৰূপ) ই প্ৰথমে আদিম জল সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তাত সৃষ্টিৰ বীজ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। বীজটো সোণৰ গৰ্ভলৈ পৰিণত হ’ল আৰু ইয়ে হিৰণ্যগৰ্ভ। তেতিয়া স্বয়ম্ভুৱে সেই কণীটোত প্ৰৱেশ কৰিলে।
নাৰায়ণ সূক্তত উল্লেখ কৰা হৈছে যে দৃশ্যমান বা অদৃশ্য যিয়েই আছে, এই সকলোবোৰৰ ভিতৰ আৰু বাহিৰত নাৰায়ণে ব্যাপক।
ঈশ্বৰ উপনিষদত কোৱা হৈছে যে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰত কেৱল ঈশ্বৰেই বিয়পি আছে। তেওঁ চলন্ত আৰু অচল, দূৰ আৰু ওচৰ সকলোবোৰৰ ভিতৰত আৰু এই সকলোবোৰৰ অবিহনেও তেওঁৰ অস্তিত্ব আছে
বেদান্ত সূত্ৰত আৰু কোৱা হৈছে যে ব্ৰহ্মা হৈছে সেইজন যাৰ পৰা এই বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড সৃষ্টি হৈছে, যাৰ মাজত ই বাস কৰে আৰু যাৰ ওচৰলৈ শেষত আকৌ ঘূৰি আহে।
সাংখ্য বিদ্যালয়ৰ মতে পুৰুষ আৰু প্ৰকৃতি নামৰ প্ৰাথমিক নীতি দুটাহে আছে আৰু পুৰুষৰ চেতনাৰ ক্ৰিয়াৰ বাবে সৃষ্টি হৈছে প্ৰকৃতিৰ উপাদানসমূহৰ প্ৰকাশ বা বিৱৰ্তন।
ভাগৱতত উল্লেখ আছে যে আৰম্ভণিতে কেৱল নাৰায়ণেই আছিল, যিজন সৃষ্টি, জীৱিকা আৰু বিসৰ্জনৰ নীতিৰ পুণ্য আছিল (যাক ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু আৰু শিৱৰ হিন্দু ত্ৰিত্ব বুলিও জনা যায়) - পৰম হৰি, বহুমূৰীয়া, বহু চকুৰ, বহু ভৰিৰ, বহুবাহু, বহু অংগযুক্ত। এইটোৱেই আছিল সকলো সৃষ্টিৰ পৰম বীজ, সূক্ষ্মতকৈ সূক্ষ্ম, মহানতকৈ মহান, ডাঙৰতকৈ ডাঙৰ আৰু সকলো বস্তুৰ শ্ৰেষ্ঠতকৈও মহৎ, আনকি বতাহ আৰু সকলো দেৱতাতকৈও অধিক শক্তিশালী, সূৰ্য্য আৰু চন্দ্ৰতকৈও অধিক উজ্জ্বল। আনকি মন আৰু বুদ্ধিৰ তুলনাত অধিক অভ্যন্তৰীণ। তেওঁ সৃষ্টিকৰ্তা, পৰম। এই শব্দটোৰ অৰ্থ হ’ব পাৰে যে যিজন প্ৰথমে সৃষ্টিকৰ্তা হৈ সকলো বস্তুৰ গৰ্ভ হিচাপে গণ্য কৰা হৈছে।
ঋগবেদৰ হিৰণ্যগৰ্ভ সূক্তত ঘোষণা কৰা হৈছে যে ঈশ্বৰে আৰম্ভণিতে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৃষ্টিকৰ্তা হিচাপে নিজকে প্ৰকাশ কৰিছিল, নিজৰ ভিতৰৰ সকলো বস্তুকে ধৰি সকলো বস্তুকে সামৰি লৈ, ক’ব পাৰি যে সমগ্ৰ সৃষ্টিৰ সামূহিক সৰ্বমুঠতাক পৰম বুদ্ধি হিচাপে সজীৱ কৰি তুলিছিল।[7]
তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ Ved aur SwasamVed, Ch 14 Atharv Veda, Dr. Buddhi Prakash Bajpayi, Diamond Books, India
- ↑ The Philosophy of the Upanishads, by Paul Deussen, Alfred Shenington Geden. Published by T. & T. Clark, 1906. Page 198.
- ↑ Müller, F. Max, ed (1886). "Ch. 1, The Creation". The Laws of Manu: translated with extracts from seven commentaries. Sacred Books of the East. XXV. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 5 (1.9). https://archive.org/details/lawsofman00manu/page/n148/mode/1up. "9. That (seed) became a golden egg, in brillance equal to the sun; in that (egg) he himself was born as Brahman [(Brahma)], the progenitor of the whole world."
Manu's Code of Law. Oxford University Press. 2005. পৃষ্ঠা. 87 (1.9). ISBN 0-19-517146-2. https://books.google.com/books?id=PnHo02RtONMC. "9. That became a golden egg, as bright as the sun; and in it he himself took birth as Brahma, the grandfather of all the worlds." - ↑ The Mahābhārata, Book 12: Santi Parva. Kisari Mohan Ganguli, tr. Section CCCIII The Mahabharata.
- ↑ Feuerstein, Georg (2001). The Yoga Tradition: Its History, Literature, Philosophy and Practice. প্ৰকাশক Arizona, USA: Hohm Press. পৃষ্ঠা. Kindle Locations 7299–7300. ISBN 978-1890772185.
- ↑ Aranya, Swami Hariharananda (2000). "Introduction". Yoga Philosophy of Patanjali with Bhasvati. প্ৰকাশক Calcutta, India: University of Calcutta. পৃষ্ঠা. xxiii-xxiv. ISBN 81-87594-00-4.
- ↑ Jamison, Stephanie (2015). The Rigveda – Earliest Religious Poetry of India. Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 121-122. ISBN 978-0190633394. https://books.google.com/books?id=1LTRDwAAQBAJ.