ইমেইল
ইমেইল বা ই-মেইল বা ইলেক্ট্ৰনিক মেইল (প্ৰায় ১৯৯৩ চনৰ পৰা)[2] ইলেক্ট্ৰনিক যন্ত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰি বাৰ্তা প্ৰেৰণ আৰু গ্ৰহণৰ এক পদ্ধতি। কুৰি শতিকাৰ শেষৰ ফালে ইয়াক মেইল (সেয়েহে ই-+ মেইল)ৰ ডিজিটেল সংস্কৰণ বা সমকক্ষ হিচাপে কল্পনা কৰা হৈছিল। ইমেইল হৈছে সৰ্বব্যাপী আৰু অতি ব্যাপক যোগাযোগৰ মাধ্যম; বৰ্তমান ব্যৱহাৰত, ইমেইল ঠিকনাক প্ৰায়ে বেছিভাগ দেশতে ব্যৱসায়, বাণিজ্য, চৰকাৰ, শিক্ষা, মনোৰঞ্জন আৰু দৈনন্দিন জীৱনৰ অন্যান্য ক্ষেত্ৰত বহুতো প্ৰক্ৰিয়াৰ মৌলিক আৰু প্ৰয়োজনীয় অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
ইমেইল কম্পিউটাৰ নেটৱৰ্ক, প্ৰধানকৈ ইণ্টাৰনেট আৰু স্থানীয় এলেকাৰ নেটৱৰ্কত কাম কৰে। বৰ্তমানৰ ইমেইল ব্যৱস্থাসমূহ ষ্ট’ৰ-এণ্ড-ফৰৱাৰ্ড মডেলৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে। ইমেইল চাৰ্ভাৰসমূহে বাৰ্তাসমূহ গ্ৰহণ, আগবঢ়ায়, প্ৰদান আৰু সংৰক্ষণ কৰে। ব্যৱহাৰকাৰী বা তেওঁলোকৰ কম্পিউটাৰ দুয়োটা একেলগে অনলাইন হোৱাটো প্ৰয়োজনীয় নহয়; সাধাৰণতে এটা মেইল চাৰ্ভাৰ বা এটা ৱেবমেইল আন্তঃপৃষ্ঠৰ সৈতে বাৰ্তা প্ৰেৰণ বা গ্ৰহণ বা ইয়াক ডাউনলোড কৰিবলৈ ইণ্টাৰনেট সংযোগ কৰিব লাগিব।
মূলতঃ এটা ASCII কেৱল লিখনী-সংলগ্ন যোগাযোগ মাধ্যম, ইণ্টাৰনেট ইমেইলক বহুমুখী ইণ্টাৰনেট মেইল সম্প্ৰসাৰণ (MIME) দ্বাৰা অন্য আখৰৰ গোট আৰু মাল্টিমিডিয়া বিষয়বস্তু সংলগ্নসমূহত লিখনী কঢ়িয়াই নিবলৈ সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছিল। আন্তৰ্জাতিক ইমেইল, UTF-8 ব্যৱহাৰ কৰি আন্তৰ্জাতিক ইমেইল ঠিকনাৰ সৈতে, প্ৰামাণিককৃত কিন্তু ব্যাপকভাৱে গ্ৰহণ কৰা হোৱা নাই।[3]
পৰিভাষা
[সম্পাদনা কৰক]ইলেক্ট্ৰনিক মেইল শব্দটো ১৯৭৫ চনৰ পৰা ইয়াৰ আধুনিক অৰ্থৰ সৈতে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে আৰু বিভিন্ন চুটি ই-মেইল ১৯৭৯ চনৰ পৰা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে:[4][5]
- ইমেইল এতিয়া সাধাৰণ ৰূপ আৰু শৈলীr গাইডসমূহে পৰামৰ্শ দিয়ে।[6][7] ই আই ই টি এফ ৰিকুৱেষ্টছ ফৰ কমেণ্ট (আৰ এফ চি) আৰু কৰ্মগোটসমূহৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় প্ৰপত্ৰ।[8] এই বানান বেছিভাগ অভিধানতো দেখা যায়।[9][10][11][12][13][14][15][16]
- ই-মেইল সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত আমেৰিকান ইংৰাজী আৰু ব্ৰিটিছ ইংৰাজী লেখাৰ অনুকূল ৰূপ, যিটো কৰ্পাছ অৱ কন্টেম্পৰেৰী আমেৰিকান ইংৰাজী তথ্যত প্ৰতিফলিত হৈছে,[17] কিন্তু কিছুমান শৈলী নিৰ্দেশনাত ইয়াৰ অনুকূলতা নাই।[7][18]
- ই-মেইল কেতিয়াবা ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[19] ১৯৭৯ চনৰ জুন মাহত ইলেক্ট্ৰনিক্স আলোচনীত ই-কম নামৰ আমেৰিকাৰ ডাক সেৱাৰ পদক্ষেপৰ উল্লেখ কৰি মূল ব্যৱহাৰ হৈছিল, যিটো ১৯৭০ চনৰ শেষৰ ফালে বিকশিত হৈছিল আৰু ১৯৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে পৰিচালিত হৈছিল।[4][5]
- ইমেইলও ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ১৯৮১ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা কম্পিউচাৰ্ভে ইমেইল ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যাৰ ফলত এই শব্দটো জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।[20][21]
- ইমেইল হৈছে "লেখকৰ ঠিকনা"ৰ বাবে RFCসমূহত ব্যৱহৃত এটা পৰম্পৰাগত প্ৰপত্ৰ।
- এই সেৱাক প্ৰায়ে কেৱল মেইল বুলি কোৱা হয় আৰু ইলেক্ট্ৰনিক মেইলৰ এটা টুকুৰাক বাৰ্তা বুলি কোৱা হয়। ইমেইলৰ ভিতৰৰ ক্ষেত্ৰসমূহৰ বাবে নিয়মসমূহ—"To", "From", "CC", "BCC" ইত্যাদি—১৯৭৫ চনত RFC-680 ৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল।[22]
ইণ্টাৰনেট ইমেইল এটা খাম আৰু বিষয়বস্তুৰে গঠিত;[23] বিষয়বস্তু এটা হেডাৰ আৰু এটা মূখ্য অংশৰে গঠিত।[24]
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]১৯৬০ চনৰ আৰম্ভণিতে সময়-ভাগ-বাটোৱাৰা (Time-sharing) আগমনৰ পিছত একেটা ব্যৱস্থাৰ ব্যৱহাৰকাৰীৰ মাজত কম্পিউটাৰ ভিত্তিক বাৰ্তা প্ৰেৰণ সম্ভৱ হৈ উঠে; ১৯৬৫ চনত এম আই টিৰ চিটিএছএছ প্ৰকল্পৰ দ্বাৰা উল্লেখযোগ্য ৰূপায়ণ কৰা হয়।[25] প্ৰাৰম্ভিক মেইনফ্ৰেম আৰু মিনি কম্পিউটাৰৰ বেছিভাগ ডেভেলপাৰে একেধৰণৰ, কিন্তু সাধাৰণতে অসঙ্গতিপূৰ্ণ মেইল এপ্লিকেচন বিকশিত কৰিছিল। ১৯৭১ চনত প্ৰথম ARPANET নেটৱৰ্ক মেইল প্ৰেৰণ কৰা হয়, ব্যৱহাৰকাৰীৰ চিষ্টেম ঠিকনা নিৰ্ধাৰণ কৰা '@' চিহ্নৰ সৈতে বৰ্তমান চিনাকি ঠিকনা বাক্যবিন্যাস প্ৰৱৰ্তন কৰা হয়।[26] RFC সমূহৰ এটা শৃংখলাৰ ওপৰত, নথিপত্ৰ স্থানান্তৰ প্ৰটোকলৰ ওপৰত মেইল বাৰ্তা প্ৰেৰণৰ বাবে নিয়মসমূহ পৰিশোধন কৰা হৈছিল।
অতি সোনকালেই মালিকানাধীন ইলেক্ট্ৰনিক মেইল ব্যৱস্থাৰ উত্থান হ’বলৈ ধৰিলে। আই বি এম, কম্পিউচাৰ্ভ আৰু জেৰক্সে ১৯৭০ চনত ইন-হাউছ মেইল চিষ্টেম ব্যৱহাৰ কৰিছিল; কম্পিউচাৰ্ভে ১৯৭৮ চনত আই বি এম আৰু ১৯৮১ চনৰ পৰা জেৰক্সক এটা বাণিজ্যিক ইন্ট্ৰাঅফিচ মেইল প্ৰডাক্ট বিক্ৰী কৰে।[27][28][29]
DEC ৰ ALL-IN-1 আৰু Hewlett-Packard ৰ HPMAIL (পিছলৈ HP DeskManager) ১৯৮২ চনত মুকলি কৰা হৈছিল; ১৯৭০ চনৰ শেষৰ ফালে প্ৰথমটোৰ উন্নয়নৰ কাম আৰম্ভ হয় আৰু দ্বিতীয়টো বিশ্বৰ সৰ্বাধিক বিক্ৰী হোৱা ইমেইল ব্যৱস্থাত পৰিণত হয়।[30][31]
সৰল মেইল স্থানান্তৰ প্ৰটোকল (SMTP) বিধি ১৯৮৩ চনত ARPANET ত প্ৰণয়ন কৰা হৈছিল। ১৯৮০ চনৰ মাজভাগত LAN ইমেইল ব্যৱস্থা-প্ৰণালীৰ উত্থান ঘটে। ১৯৮০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ১৯৯০ চনৰ আৰম্ভণিৰ কিছু সময়ৰ বাবে এনে লাগিছিল যে, হয় এটা মালিকানাধীন বাণিজ্যিক ব্যৱস্থা বা চৰকাৰী মুক্ত ব্যৱস্থা আন্তঃসংযোগ প্ৰফাইলৰ (GOSIP) অংশ X.400 ইমেইল ব্যৱস্থাই প্ৰধান হ'ব। কিন্তু ১৯৯৫ চনত ইণ্টাৰনেটৰ জৰিয়তে বাণিজ্যিক ট্ৰেফিক কঢ়িয়াই নিয়াৰ চূড়ান্ত নিষেধাজ্ঞা শেষ হোৱাৰ পিছত,[32][33] কাৰকৰ সংমিশ্ৰণে বৰ্তমানৰ SMTP, POP3 আৰু IMAP ইমেইল প্ৰট'কলৰ ইণ্টাৰনেট চুইটক প্ৰামাণিক কৰি তুলিলে।[34][35]
ব্যৱহাৰ
[সম্পাদনা কৰক]তলত প্ৰেৰক এলিছে প্ৰাপকৰ ইমেইল ঠিকনালৈ ঠিকনা দিয়া মেইল ব্যৱহাৰকাৰী এজেণ্ট (MUA) ব্যৱহাৰ কৰি এটা বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰাৰ সময়ত সংঘটিত হোৱা এটা সাধাৰণ ক্ৰম।[36]
- MUA এ বাৰ্তাক ইমেইল বিন্যাসক ফৰ্মেট কৰে আৰু জমা প্ৰটোকল ব্যৱহাৰ কৰে, প্ৰফাইল এটা সৰল মেইল স্থানান্তৰ প্ৰটোকল(SMTP), বাৰ্তাৰ বিষয়বস্তু স্থানীয় মেইল দাখিল এজেন্ট(MSA) লৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত smtp.a.org ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷
- MSA এ SMTP প্ৰটোকলত প্ৰদান কৰা গন্তব্যস্থানৰ ঠিকনা নিৰ্ধাৰণ কৰে (বাৰ্তা হেডাৰৰ পৰা নহয়)—এই ক্ষেত্ৰত, bob@b.org—যি এটা সম্পূৰ্ণ যোগ্য ডমেইন ঠিকনা (FQDA) । @ চিহ্নৰ আগৰ অংশটো ঠিকনাৰ স্থানীয় অংশ, প্ৰায়ে প্ৰাপকৰ ব্যৱহাৰকাৰীৰ নাম, আৰু @ চিহ্নৰ পিছৰ অংশটো এটা ডমেইন নাম। MSA এ ডমেইন নাম ব্যৱস্থাপ্ৰণালী (DNS) ত মেইল চাৰ্ভাৰৰ সম্পূৰ্ণ যোগ্য ডমেইন নাম নিৰ্ধাৰণ কৰিবলে এটা ডমেইন নাম সমাধান কৰে।
- ডমেইন b.org (ns.b.org) ৰ বাবে DNS চাৰ্ভাৰে সেই ডমেইনৰ বাবে মেইল বিনিময় চাৰ্ভাৰসমূহ তালিকাভুক্ত কৰা যিকোনো MX ৰেকৰ্ডসমূহৰ সৈতে সঁহাৰি দিয়ে, এই ক্ষেত্ৰত mx.b.org, গ্ৰাহকৰ আই-এছ-পিৰ এটা বাৰ্তা স্থানান্তৰ এজেন্ট (MTA) চাৰ্ভাৰে পৰিচালনা কৰে৷[37]
তথ্যউৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "RFC 5321 – Simple Mail Transfer Protocol". Network Working Group. https://tools.ietf.org/html/rfc5321#section-2.3.11। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 January 2015.
- ↑ Google Ngram Viewer. Books.google.com. https://books.google.com/ngrams/graph?content=electronic+mail%2Ce-mail&year_start=1980&year_end=1995&corpus=15&smoothing=0&share=। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-04-21.
- ↑ "ই-মেইল". Archived from the original on 22 October 2016. https://web.archive.org/web/20161022080739/https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/datamail-worlds-first-free-linguistic-email-service-supports-eight-india-languages/articleshow/54923001.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 July 2024.
- ↑ 4.0 4.1 "email noun earlier than 1979". Oxford English Dictionary. 2012-10-25. Archived from the original on 2023-04-06. https://web.archive.org/web/20230406100025/https://public.oed.com/appeals/email/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-14.
- ↑ 5.0 5.1 Ohlheiser, Abby (2015-07-28). "Why the first use of the word 'e-mail' may be lost forever". Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2015/07/28/why-the-first-use-of-the-word-e-mail-may-be-lost-forever/.
- ↑ "Yahoo style guide". Styleguide.yahoo.com. Archived from the original on 2013-05-09. https://web.archive.org/web/20130509154006/https://styleguide.yahoo.com/word-list/e। আহৰণ কৰা হৈছে: 2014-01-09.
- ↑ 7.0 7.1 "AP Removes Hyphen From 'Email' In Style Guide". প্ৰকাশক New York City: Huffington Post. March 18, 2011. https://www.huffingtonpost.com/2011/03/18/ap-removes-hyphen-from-em_n_837833.html.
- ↑ "RFC Editor Terms List". IETF. https://www.rfc-editor.org/rfc-style-guide/terms-online.txt. This is suggested by the RFC Document Style Guide Archived 2015-04-24 at the Wayback Machine
- ↑ AskOxford Language Query team. "What is the correct way to spell 'e' words such as 'email', 'ecommerce', 'egovernment'?". FAQ. Oxford University Press. Archived from the original on 1 July 2008. https://web.archive.org/web/20080701194047/https://www.askoxford.com/asktheexperts/faq/aboutspelling/email?view=uk। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 September 2009. "We recommend email, this is the common form"
- ↑ "Reference.com". Dictionary.reference.com. https://dictionary.reference.com/browse/email। আহৰণ কৰা হৈছে: 2014-01-09.
- ↑ Random House Unabridged Dictionary, 2006
- ↑ The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition
- ↑ Princeton University WordNet 3.0
- ↑ The American Heritage Science Dictionary, 2002
- ↑ "Merriam-Webster Dictionary". Merriam-Webster. Archived from the original on 12 May 2014. Retrieved 9 May 2014. Unknown parameter
|url-status=
ignored (help) - ↑ ""RFC Style Guide", Table of decisions on consistent use in RFC". https://www.rfc-editor.org/rfc-style-guide/terms-online.txt। আহৰণ কৰা হৈছে: 2014-01-09.
- ↑ ""Email" or "e-mail"". English Language & Usage – Stack Exchange. August 25, 2010. https://english.stackexchange.com/questions/1925/email-or-e-mail। আহৰণ কৰা হৈছে: September 26, 2010.
- ↑ Gerri Berendzen. "AP Stylebook editors share big changes". 15th National Conference of the American Copy Editors Society (2011, Phoenix). https://www.aces2011.org/sessions/18/the-ap-stylebook-editors-visit-aces-2011/। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 March 2011.
- ↑ Israel, Mark. "How do you spell "e-mail"?". Alt-usage-english.org. https://alt-usage-english.org/excerpts/fxhowdoy.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2014-01-09.
- ↑ "Did V.A. Shiva Ayyadurai Invent Email?". SIGCIS. 2015. https://www.sigcis.org/ayyadurai। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-09-05.
- ↑ Masnick, Mike (May 22, 2019). "Laying Out All The Evidence: Shiva Ayyadurai Did Not Invent Email". Techdirt.. https://www.techdirt.com/articles/20190518/23370542236/laying-out-all-evidence-shiva-ayyadurai-did-not-invent-email.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-09-05.
- ↑ Pexton, Patrick B. (2012-03-01). "Origins of e-mail: My mea culpa" (en-US ভাষাত). Washington Post. https://www.washingtonpost.com/blogs/omblog/post/origins-of-e-mail-my-mea-culpa/2012/03/01/gIQAiOD5kR_blog.html.
- ↑ সাঁচ:Cite ietf
- ↑ সাঁচ:Cite ietf
- ↑ Tom Van Vleck. "The History of Electronic Mail". http://www.multicians.org/thvv/mail-history.html। আহৰণ কৰা হৈছে: March 23, 2005.
- ↑ Ray Tomlinson. "The First Network Email". Openmap.bbn.com. https://openmap.bbn.com/~tomlinso/ray/firstemailframe.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-10-05.
- ↑ Gardner, P. C. (1981). "A system for the automated office environment". IBM Systems Journal খণ্ড 20 (3): 321–345. doi:10.1147/sj.203.0321. ISSN 0018-8670none; "IBM100 - The Networked Business Place". IBM. 2020-08-02. https://www.ibm.com/ibm/history/ibm100/us/en/icons/networkbus/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-09-07.
- ↑ Connie Winkler (October 22, 1979). "CompuServe pins hopes on MicroNET, InfoPlex". Computerworld খণ্ড 13 (42): 69. https://books.google.com/books?id=ChMAmfS1nEkC&dq=compuserve+Infoplex+1979&pg=PA69none; Dylan Tweney (September 24, 1979). "Sept. 24, 1979: First Online Service for Consumers Debuts". Wired. https://www.wired.com/2009/09/0924compuserve-launches/.
- ↑ Ollig, Mark (October 31, 2011). "They could have owned the computer industry". Herald Journal. http://www.herald-journal.com/archives/2011/columns/mo103111.htmlnone; "Tech before its time: Xerox's shooting Star computer" (en-US ভাষাত). New Scientist. 15 February 2012. https://www.newscientist.com/article/mg21328521-800-tech-before-its-time-xeroxs-shooting-star-computer/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-04-18none; "The Xerox Star". toastytech.com. http://toastytech.com/guis/star.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-04-18.
- ↑ "Retiring the NSFNET Backbone Service: Chronicling the End of an Era" Archived 2016-01-01 at the Wayback Machine, Susan R. Harris, Ph.D., and Elise Gerich, ConneXions, Vol. 10, No. 4, April 1996
- ↑ Leiner, Barry M.; Cerf, Vinton G.; Clark, David D.; Kahn, Robert E.; Kleinrock, Leonard; Lynch, Daniel C.; Postel, Jon; Roberts, Larry G. et al. (1999). "A Brief History of the Internet". https://www.walthowe.com/navnet/history.html.
- ↑ "Retiring the NSFNET Backbone Service: Chronicling the End of an Era" Archived 2016-01-01 at the Wayback Machine, Susan R. Harris, Ph.D., and Elise Gerich, ConneXions, Vol. 10, No. 4, April 1996
- ↑ Leiner, Barry M.; Cerf, Vinton G.; Clark, David D.; Kahn, Robert E.; Kleinrock, Leonard; Lynch, Daniel C.; Postel, Jon; Roberts, Larry G. et al. (1999). "A Brief History of the Internet". https://www.walthowe.com/navnet/history.html.
- ↑ Rutter, Dorian (2005). From Diversity to Convergence: British Computer Networks and the Internet, 1970-1995 (Computer Science thesis). The University of Warwick. http://wrap.warwick.ac.uk/1197/1/WRAP_THESIS_Rutter_2005.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: December 23, 2022.
- ↑ Campbell-Kelly, Martin; Garcia-Swartz, Daniel D (2013). "The History of the Internet: The Missing Narratives" (en ভাষাত). Journal of Information Technology খণ্ড 28 (1): 18–33. doi:10.1057/jit.2013.4. ISSN 0268-3962. https://papers.ssrn.com/abstract=867087.
- ↑ How E-mail Works. howstuffworks.com. 2008. Archived from the original on 2017-06-11. Unknown parameter
|url-status=
ignored (help) - ↑ "MX Record Explanation" Archived 2015-01-17 at the Wayback Machine, it.cornell.edu
অতিৰিক্ত পঠন
[সম্পাদনা কৰক]- Cemil Betanov, Introduction to X.400, Artech House, ISBN 0-89006-597-7.
- Marsha Egan, "Inbox Detox and The Habit of Email Excellence", Acanthus Publishing ISBN 978-0-9815589-8-1
- Lawrence Hughes, Internet e-mail Protocols, Standards and Implementation, Artech House Publishers, ISBN 0-89006-939-5.
- Kevin Johnson, Internet Email Protocols: A Developer's Guide, Addison-Wesley Professional, ISBN 0-201-43288-9.
- Pete Loshin, Essential Email Standards: RFCs and Protocols Made Practical, John Wiley & Sons, ISBN 0-471-34597-0.
- Partridge, Craig (April–June 2008). "The Technical Development of Internet Email" (PDF). IEEE Annals of the History of Computing (Berlin: IEEE Computer Society) খণ্ড 30 (2): 3–29. doi:10.1109/mahc.2008.32. ISSN 1934-1547. Archived from the original on 2011-05-12. https://web.archive.org/web/20110512165437/http://www.ir.bbn.com/~craig/email.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2015-12-21সাঁচ:Inconsistent citations
- Sara Radicati, Electronic Mail: An Introduction to the X.400 Message Handling Standards, Mcgraw-Hill, ISBN 0-07-051104-7.
- John Rhoton, Programmer's Guide to Internet Mail: SMTP, POP, IMAP, and LDAP, Elsevier, ISBN 1-55558-212-5.
- John Rhoton, X.400 and SMTP: Battle of the E-mail Protocols, Elsevier, ISBN 1-55558-165-X.
- David Wood, Programming Internet Mail, O'Reilly, ISBN 1-56592-479-7.
বাহ্যিক সংযোগ
[সম্পাদনা কৰক]মুক্ত অভিধান ৱিক্সনেৰীত email বা outbox শব্দৰ অৰ্থ চাওক। |
- E-mail বিষয়ে Curlie (DMOZ)-ত থকা তথ্য
- IANA's list of standard header fields
- The History of Email is Dave Crocker's attempt at capturing the sequence of 'significant' occurrences in the evolution of email; a collaborative effort that also cites this page.
- The History of Electronic Mail is a personal memoir by the implementer of an early email system
- A Look at the Origins of Network Email is a short, yet vivid recap of the key historical facts
- Business E-Mail Compromise - An Emerging Global Threat