যখাৰ

পটাছিয়াম নাইট্ৰেট^[1]
নামসমূহ
	IUPAC নাম পটাছিয়াম নাইট্ৰেট
	অন্যান্য নাম Saltpeter; Saltpetre; Nitrate of potash
চিনাক্তকাৰীসমূহ
CAS নাম্বাৰ	7757-79-1 ;
ত্ৰিমাত্ৰীয় আৰ্হি (JSmol)	Interactive image;
3DMet	{{{3DMet}}}
ChemSpider	22843 ;
ECHA InfoCard	100.028.926
EC Number
E number	E252 (preservatives)
KEGG	D02051 ;
PubChem CID	24434;
RTECS number	{{{value}}}
UNII	RU45X2JN0Z ;
UN number	1486
	InChI InChI=1S/K.NO3/c;2-1(3)4/q+1;-1 Key: FGIUAXJPYTZDNR-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/K.NO3/c;2-1(3)4/q+1;-1 Key: FGIUAXJPYTZDNR-UHFFFAOYAM;
	SMILES [K+].[O-][N+]([O-])=O;
ধৰ্মসমূহ
Chemical formula	KNO3
ম'লাৰ ভৰ	101.1032 g/mol
ৰূপ	বগা কঠিন
গোন্ধ	গোন্ধহীন
ঘনত্ব	2.109 g/cm3 (16 °C)
গলনাংক	334 °C (সাঁচ:Convert/F K)
উতলাংক	400 °C (সাঁচ:Convert/F K) (decomposes)
Solubility in water	133 g/L (0 °C); 242 g/L (20 °C); 2439 g/L (100 °C)
দ্ৰৱণীয়তা	ইথানলত সামান্য পৰিমাণে দ্ৰৱণীয়; গ্লিছাৰল, এম'নিয়াত দ্ৰৱণীয়
ক্ষাৰগ্ৰাহিতা (pKb)	15.3
চৌম্বিক প্ৰৱণতা (χ)	−33.7·10−6 cm3/mol
প্ৰতিসৰণাংক (nD)	1.335, 1.5056, 1.5604
গঠন
Crystal structure	অৰ্থ'ৰম্বিক, আৰাগ'নাইট
তাপৰসায়ন
Specific; heat capacity (C)	95.06 J/mol K
Std enthalpy of; formation (ΔfHo298)	-494.00 kJ/mol
বিপদসমূহ
Main hazards	Oxidant, harmful if swallowed, inhaled, or absorbed on skin. Causes irritation to skin and eye area.
Safety data sheet	ICSC 0184
GHS pictograms
GHS hazard statements	H272, H315, H319, H335
GHS precautionary statements	P102, P210, P220, P221, P280
NFPA 704	0 1 0 OX
Flash point	non-flammable (oxidizer)
	Lethal dose or concentration (LD, LC):
LD50 (median dose)	1901 mg/kg (oral, rabbit); 3750 mg/kg (oral, rat)
সংশ্লিষ্ট যৌগসমূহ
অন্যান্য এনায়ন	পটাছিয়াম নাইট্ৰেট
অন্যান্য কেটায়ন	লিথিয়াম নাইট্ৰেট; ছ'ডিয়াম নাইট্ৰেট; ৰুবিডিয়াম নাইট্ৰেট; চিজিয়াম নাইট্ৰেট
সংশ্লিষ্ট যৌগসমূহ	পটাছিয়াম ছালফেট; পটাছিয়াম ক্ল'ৰাইড
	Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
	verify (what is ?)
	Infobox references

সাঁচ:Chembox CompTox

যখাৰ পটাছিয়ামৰ এবিধ যৌগ। ইয়াৰ ৰাসায়নিক নাম পটাছিয়াম নাইট্ৰেট (KNO₃)। ই পটাছিয়াম আয়ন K+ আৰু নাইট্ৰেট আয়ন NO3− ৰ আয়নিক লৱণ, আৰু সেইবাবে এটা ক্ষাৰকীয় ধাতু নাইট্ৰেট। প্ৰকৃতিত ইয়াক নাইটাৰ (niter) নামৰ এক খনিজ পদাৰ্থ হিচাপে পোৱা যায়। যখাৰ বুলিলে পটাছিয়াম নাইট্ৰেটৰ লগতে আন কিছুমান নাইট্ৰ'জেন যৌগকো বুজায়।

বৈশিষ্ট্য

যখাৰ এবিধ বগা স্ফটিকাকাৰ পদাৰ্থ। সৰহীয়াকৈ যখাৰ উৎপাদন কৰিবলৈ পটাছিয়াম ক্ল'ৰাইড আৰু ছ'ডিয়াম নাইট্ৰেটৰ দ্ৰৱ তপত অৱস্তহত মিহলি কৰিব লাগে। তেতিয়া ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ঘটি যখাৰ উৎপন্ন হয়। যখাৰ পানীত মধ্যমীয়াকৈ দ্ৰৱণীয়, কিন্তু তাপমাত্ৰা বাঢ়িলে দ্ৰৱণীয়তাও বাঢ়ে। এই গুণটোৰ সহায়ত পানীৰ পৰা যখাৰ নিষ্কাষণ কৰা হয়। যখাৰৰ উৎপাদন হওঁতে পানী গৰম অৱস্থাত থাকে। পানী চেঁচা হৈ অহাৰ লগে লগে ই বেছি পৰিমাণে যখাৰ দ্ৰৱ অৱস্থত ৰাখিব নোৱাৰে আৰু যখাৰৰ অধঃক্ষেপণ হ'বলৈ ধৰে।^[6]

ই এলকহলত দ্ৰৱণীয় নহয় আৰু বিষাক্তও নহয়। বিশেষ ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ লগত ই বিস্ফোৰক বিক্ৰিয়া কৰে কিন্তু অকলে বিস্ফোৰক নহয়।^[3]

ব্যৱহাৰ

খাৰ-বাৰুদ আৰু আতচবাজী আদি তৈয়াৰ কৰিবৰ বাবে যখাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। মাংস সংৰক্ষণৰ কামতো ইয়াক প্ৰাচীন কালৰে পৰা ব্যৱহাৰ কৰি অহা হৈছে।^[7]। পটাছিয়াম আৰু নাইট্ৰ'জেন উদ্ভিদৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় বাবে ই এবিধ উৎকৃষ্ট সাৰ। সংবেদনশীল দাঁতৰ বাবে আজিকালি ইয়াক টুথপেষ্টৰ উপাদান হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।^[8]