সমললৈ যাওক

ইংলেণ্ড

আন্তঃৱিকি লিংক সম্পাদনা কৰক
অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
এই চমু প্ৰবন্ধটো বহলাই লিখা প্ৰয়োজন। আপুনিও ইচ্ছা কৰিলে যোগদান কৰিব পাৰে। সহায় কৰিবৰ বাবে ইয়াত ক্লিক কৰক। আপুনি যদি নবাগত তেন্তে ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰাৰ আগতে অনুগ্ৰহ কৰি সহায়িকাখনত এবাৰ চকু ফুৰাব।


এই প্ৰবন্ধত বৰ্তমান গুৰুত্বপূৰ্ণ সালসলনিৰ কাম চলি আছে। সম্পাদনা দ্বন্দ্ব এৰাই চলিবলৈ এই জাননী থকা পৰ্যন্ত ইয়াত কোনোধৰণৰ সম্পাদনা নকৰিব। বৰ্তমান কাম কৰি থকা লিখকৰ নাম জানিবলৈ ইচ্ছা কৰিলে এই লিংক চাওক। যদি এই প্ৰবন্ধত দুসপ্তাহৰ অধিক সময় কাম হোৱা নাই, তেনেহ'লে এই সাঁচটো আঁতৰাই দিব পাৰে।
ইংলেণ্ড
নীতিবাক্য
Dieu et mon droit  (French)
"God and my right"[1][2]
ৰাষ্ট্ৰীয় সঙ্গীত
None (de jure)
God Save the Queen (de facto)
ইংলেণ্ড-ৰ অৱস্থান
ইংলেণ্ড-ৰ অৱস্থান
 ইংলেণ্ডৰ অৱস্থান  (dark green)

– European continentৰ মেপত  (light green & dark grey)
– in United Kingdom  (light green)
ৰাজধানী
(আৰু বৃহত্তম নগৰ) 		লণ্ডন
51°30′N 0°7′W / 51.5°N 0.117°W / 51.5; -0.117
ৰাষ্ট্ৰভাষা (সমূহ) ইংৰাজী (de facto) English is established by de facto usage.
স্বীকৃত আঞ্চলিক ভাষাসমূহ কৰ্নিছ
জনগোষ্ঠীসমূহ (2011
[3])		 ৮৫.৫% শ্বেতাংগ, ৭.৭% এছীয়, ৩.৪% কৃষ্ণাংগ, ২.২% মিশ্ৰিত, ১.% অন্যান্য
জাতীয়তাসূচক বিশেষণ ইংৰাজ
চৰকাৰ Non-devolved constituent country within a constitutional monarchy
 -  Monarch দ্বিতীয় এলিজাবেথ
 -  যুক্তৰাজ্যৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী তেৰেছা মে'
মাটিকালি
 -  মুঠ ১,৩০,৩৯৫ বৰ্গ কিমি 
৫০,৩৪৬ বৰ্গ মাইল 
জনসংখ্যা
 -  ২০১১ লোকপিয়ল ৫,৩০,১৩,০০০'"`UNIQ--ref-০০০০০০৭C-QINU`"' 
জিডিপি (নামমাত্ৰ) ২০০৯ আনুমানিক
 -  মুঠ $২.৬৮ ট্ৰিলিয়ন 
 -  জনমুৰি $৫০,৫৬৬ 
মুদ্ৰা পাউণ্ড ষ্টাৰ্লিং (£) (GBP)
সময় অঞ্চল GMT (ইউটিচি0)
 -  গ্ৰীষ্মকালীন (ডিএছটি) BST (ইউটিচি+1)
তাৰিখ বিন্যাস dd/mm/yyyy (AD)
গাড়ী চলোৱা হয় left
ইণ্টাৰনেট টিএলডি .uk
কলিং ক'ড ++44
পেট্ৰ'ন চেইণ্ট Saint George

ইংলেণ্ড (ইংৰাজী: England) ইউৰোপৰ অন্তৰ্গত যুক্তৰাজ্যৰ এখন অংশীদাৰী দেশ। সংযুক্ত যুক্তৰাজ্যৰ অন্তৰ্ভুক্ত দেশসমূহৰ ভিতৰতে ই আটাইতকৈ জনবহুল।[5][6][7] ইংলেণ্ড নামটোৰ উৎপত্তি Englaland শব্দটোৰ পৰা হৈছে যাৰ অৰ্থ হ’ল "পৰীৰ দেশ"। ইংৰাজী ইংলেণ্ডৰ প্ৰধান ভাষা, আনহাতে কৰ্নিছ ভাষা আঞ্চলিক ভাষাসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। মুঠ মাটিকালিৰ পৰিমাণ ১৩০,৩৯৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ। ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি ইংলেণ্ডৰ জনসংখ্যা ৫৩,০১৩,০০০ জন। ইংলেণ্ডৰ জনবসতি সমগ্ৰ যুক্তৰাজ্যৰ জনসংখ্যাৰ ৮৩% আৰু দেশখন গ্ৰেট ব্ৰিটেইন দ্বীপৰ দক্ষিণাংশৰ দুই-তৃতীয়াংশ লৈ গঠিত। ইংলেণ্ডৰ ৰাজধানী আৰু বৃহত্তম চহৰ হৈছে লণ্ডন, যি ইউৰোপৰ অন্যতম বৃহৎ চহৰ তথা এক অৰ্থনৈতিক কেন্দ্ৰ।

ইংলেণ্ড গ্ৰেট ব্ৰিটেইন দ্বীপত অৱস্থিত, আৰু ইয়াৰ কাষৰীয়া ১০০ টাতকৈও অধিক সৰু সৰু দ্বীপে প্ৰায় ৬২% ই সামৰি লৈছ। ইয়াৰ উত্তৰে স্কটলেণ্ডৰ সৈতে আৰু পশ্চিমে ৱেলছৰ সৈতে আন এখন স্থল সীমান্ত আছে আৰু অন্যথা ইয়াৰ পূবে উত্তৰ সাগৰ, দক্ষিণে ইংলিছ চেনেল, দক্ষিণ-পশ্চিমে চেলটিক সাগৰ আৰু পশ্চিমে আইৰিছ সাগৰে আগুৰি আছে। দক্ষিণ-পূবে মহাদেশীয় ইউৰোপ, আৰু পশ্চিমে আয়াৰলেণ্ড। ২০২১ চনৰ লোকপিয়লত ইয়াৰ জনসংখ্যা আছিল ৫৬,৪৯০,০৪৮ জন।[8] লণ্ডন ইংলেণ্ডৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ চহৰ আৰু ৰাজধানী।

বৰ্তমান ইংলেণ্ড বুলি কোৱা অঞ্চলটোত প্ৰথমে উচ্চ প্ৰত্ন প্ৰস্তৰ যুগত আধুনিক মানুহে বাস কৰিছিল। ৫ম আৰু ষষ্ঠ শতিকাৰ সময়ছোৱাত বসতি স্থাপন কৰা জাৰ্মান জনগোষ্ঠী এংগলছৰ পৰা ইয়াৰ নাম লোৱা হৈছে। ইংলেণ্ড দশম শতিকাত এক ঐক্যবদ্ধ ৰাষ্ট্ৰত পৰিণত হয় আৰু পঞ্চদশ শতিকাৰ ভিতৰত আৰম্ভ হোৱা উদ্ভাৱনী যুগৰ পৰাই বহল বিশ্বত ইয়াৰ সাংস্কৃতিক আৰু আইনী প্ৰভাৱৰ ব্যাপক প্ৰভাৱ পৰিছে।[9] ১৫৩৫ চনৰ পিছত ৱেলছকো সামৰি লোৱা ইংলেণ্ড ৰাজ্যখন ১৭০৭ চনৰ ১ মে'ত পৃথক সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি যায়, যেতিয়া এক্টছ অৱ ইউনিয়নে স্কটলেণ্ড ৰাজ্যৰ সৈতে ৰাজনৈতিক সংঘ কাৰ্যকৰী কৰে যিয়ে গ্ৰেট ব্ৰিটেইন ৰাজ্যৰ সৃষ্টি কৰে।[10]

ইংৰাজী ভাষা, ইংৰাজী আইনী ব্যৱস্থা (যিটোৱে আন বহু দেশৰ সাধাৰণ আইন ব্যৱস্থাৰ ভিত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল), এছ'চিয়েচন ফুটবল আৰু খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ এংলিকান শাখাৰ উৎপত্তিস্থল; ইয়াৰ সংসদীয় চৰকাৰ ব্যৱস্থাটো অন্য জাতিসমূহেও ব্যাপকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছে।[11] ১৮ শতিকাৰ ইংলেণ্ডৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা ঔদ্যোগিক বিপ্লৱৰ ফলত ইয়াৰ সমাজখন বিশ্বৰ প্ৰথম ঔদ্যোগিক ৰাষ্ট্ৰলৈ ৰূপান্তৰিত হয়।[12] ইংলেণ্ডত ইংৰাজী ভাষী বিশ্বৰ দুখন পুৰণি বিশ্ববিদ্যালয় আছে: ১০৯৬ চনত প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয় আৰু ১২০৯ চনত প্ৰতিষ্ঠা হোৱা কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়। দুয়োখন বিশ্ববিদ্যালয়েই বিশ্বৰ আটাইতকৈ সন্মানীয় বিশ্ববিদ্যালয়সমূহৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।[13][14]

ইংলেণ্ডৰ ভূখণ্ড মূলতঃ নিম্ন পাহাৰ আৰু সমভূমিৰে গঠিত, বিশেষকৈ কেন্দ্ৰ আৰু দক্ষিণত। ডাৰ্টমূৰ, লেক ডিষ্ট্ৰিক্ট, পেনিনছ, আৰু শ্ৰপশ্বাৰ হিলছকে ধৰি উত্তৰ আৰু পশ্চিমত উচ্চভূমি আৰু পাহাৰীয়া ভূখণ্ড বেছিভাগেই পোৱা যায়। ২০২১ চনলৈকে লণ্ডন মহানগৰীৰ জনসংখ্যা ১ কোটি ৪২ লাখ, যিয়ে যুক্তৰাজ্যৰ সৰ্ববৃহৎ মহানগৰ অঞ্চলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ইংলেণ্ডৰ ৫৬.৩ মিলিয়ন জনসংখ্যাই যুক্তৰাজ্যৰ জনসংখ্যাৰ ৮৪%[15] লণ্ডন, দক্ষিণ-পূব আৰু মিডলেণ্ডছ, উত্তৰ-পশ্চিম, উত্তৰ-পূব আৰু ইয়ৰ্কশ্বায়াৰৰ মহানগৰসমূহৰ আশে-পাশে কেন্দ্ৰীভূত হৈ আছে, যিবোৰ প্ৰত্যেকেই ১৯ শতিকাৰ সময়ছোৱাত প্ৰধান ঔদ্যোগিক অঞ্চল হিচাপে বিকশিত হৈছিল।[16]

ভৌগোলিক বৈশিষ্ট্য

[সম্পাদনা কৰক]

"ইংলেণ্ড" নামটো পুৰণি ইংৰাজী নাম ইংলালেণ্ডৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে, যাৰ অৰ্থ হৈছে "এংগলছৰ দেশ।"[17] মধ্যযুগ আৰম্ভণিত গ্ৰেট বৃটেইনত বসতি স্থাপন কৰা জাৰ্মান জনগোষ্ঠীসমূহৰ ভিতৰত এংগলছ আছিল অন্যতম। বৰ্তমান জাৰ্মান ৰাজ্য শ্বলেছৱিগ-হলষ্টেইনৰ এঞ্জেলন অঞ্চলৰ পৰা তেওঁলোক আহিছিল।[18] এই শব্দটোৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন লিপিবদ্ধ ব্যৱহাৰ, "Engla londe" হিচাপে, নৱম শতিকাৰ শেষৰ ফালে বেডেৰ Ecclesiastical History of the English People ৰ পুৰণি ইংৰাজীলৈ অনুবাদত পোৱা যায়। তেতিয়া এই শব্দটোৰ অৰ্থ "ইংৰাজসকলে বাস কৰা ভূমি" বুলি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, আৰু ইয়াত বৰ্তমানৰ দক্ষিণ-পূব স্কটলেণ্ডৰ ইংৰাজ লোকসকলক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল যদিও তেতিয়া ইংৰাজ নৰ্থামব্ৰিয়া ৰাজ্যৰ অংশ আছিল। এংলো-চেক্সন ক্ৰনিকলে লিপিবদ্ধ কৰিছিল যে ১০৮৬ চনৰ ডমছডে বুকত সমগ্ৰ ইংলেণ্ড অৰ্থাৎ ইংৰাজ ৰাজ্যখন সামৰি লোৱা হৈছে, কিন্তু কেইবছৰমানৰ পিছত ক্ৰনিকলত উল্লেখ কৰা হৈছে যে, ৰজা মেলকম তৃতীয় "স্কটলেণ্ডৰ পৰা ইংলেণ্ডৰ লোথিয়ানলৈ" গৈছিল, যাৰ ফলত ইয়াক অধিক প্ৰাচীন অৰ্থত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।[19]

এংগলছৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰমাণিত উল্লেখ জাৰ্মানিয়াৰ “টেচিটাছ’’ৰ প্ৰথম শতিকাৰ গ্ৰন্থত পোৱা যায়, য’ত লেটিন শব্দ এংলি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।[20] জনজাতীয় নামটোৰ ব্যুৎপত্তিৰ ক্ষেত্ৰত পণ্ডিতসকলৰ মাজতেই মতভেদ আছে; ইয়াৰ উৎপত্তি এঞ্জেলন উপদ্বীপৰ আকৃতিৰ পৰা বুলি কোৱা হৈছে, যিটো কৌণিক আকৃতি।[21] এটা জনগোষ্ঠীৰ নামৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা এটা শব্দ, চেক্সনসকলৰ দৰে আন লোকৰ পৰিৱৰ্তে, সমগ্ৰ দেশখনৰ বাবে কেনেকৈ আৰু কিয় ব্যৱহাৰ হ’ল সেয়া জনা নাযায়, কিন্তু এনে লাগে যেন ব্ৰিটেইনৰ জাৰ্মাণিক জনসাধাৰণক জাৰ্মানীৰ পুৰণি চেক্সন মহাদেশীয় চেক্সন (Eald-Seaxe)ৰ পৰা পৃথক কৰিবলৈ ব্ৰিটেইনৰ জাৰ্মাণিক জনসাধাৰণক এংলি চেক্সন বা ইংলিছ চেক্সন বুলি কোৱা প্ৰথাৰ সৈতে জড়িত।[22] স্কটিছ গেলিক ভাষাত চেক্সন জনগোষ্ঠীয়ে ইংলেণ্ড (Sasunn) শব্দটোৰ নাম দিছিল;[23] একেদৰে ইংৰাজী ভাষাৰ ৱেলছৰ নাম Saesneg। ইংলেণ্ডৰ এটা ৰোমাণ্টিক নাম হৈছে ল’গ্ৰিয়া, ইংলেণ্ডৰ বাবে ৱেলছ ভাষাৰ শব্দ ল’গ্ৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আৰু আৰ্থাৰৰ কিংবদন্তিত এই শব্দৰ ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা জনপ্ৰিয় হৈ উঠে। ইংলেণ্ডৰ ক্ষেত্ৰতো এলবিয়নক অধিক কাব্যিক ক্ষমতাত প্ৰয়োগ কৰা হয়,[24] যদিও ইয়াৰ মূল অৰ্থ সামগ্ৰিকভাৱে ব্ৰিটেইন দ্বীপ।

ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]

প্ৰাক্-ঐতিহাসিক

[সম্পাদনা কৰক]
Sun shining through row of upright standing stones with other stones horizontally on the top.
ষ্টোনহেঞ্জ, নৱপ্ৰস্তৰ যুগৰ এটা স্মৃতিসৌধ
ব্ৰিটেইনত পোৱা প্ৰাচীন কেলটিক শিল্পৰ অন্যতম উল্লেখযোগ্য টুকুৰা হৈছে বেটাৰছিয়া শ্বিল্ড।

বৰ্তমান ইংলেণ্ড নামেৰে জনাজাত অঞ্চলটোত মানুহৰ উপস্থিতিৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰমাণ আছিল আদিম পূৰ্বপুৰুষৰ, যিটো প্ৰায় ৭ লাখ ৮০ হাজাৰ বছৰ আগৰ। ইংলেণ্ডত আৱিষ্কাৰ হোৱা আটাইতকৈ পুৰণি আদি-মানৱৰ হাড়বোৰ ৫ লাখ বছৰৰ আগৰ।[25] আধুনিক মানুহে উচ্চ প্ৰত্ন-প্ৰস্তৰ যুগত এই অঞ্চলত বাস কৰা বুলি জনা যায় যদিও যোৱা ৬,০০০ বছৰৰ ভিতৰতহে স্থায়ী বসতি স্থাপন কৰা হৈছিল।[26] শেষৰ হিম যুগৰ পিছত কেৱল বৃহৎ স্তন্যপায়ী যেনে মেমথ, বাইছন আৰু উলীয়া গঁড়হে বাকী আছিল। প্ৰায় ১১,০০০ বছৰ আগতে যেতিয়া বৰফৰ তৰপবোৰ আঁতৰি যাবলৈ ধৰিলে, তেতিয়া মানুহে সেই অঞ্চলত পুনৰ জনবসতি স্থাপন কৰিলে; জিনীয় গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে ইহঁত আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ উত্তৰ অংশৰ পৰা আহিছিল।[27] সাগৰৰ জলপৃষ্ঠ বৰ্তমানৰ তুলনাত কম আছিল আৰু ব্ৰিটেইনক আয়াৰলেণ্ড আৰু ইউৰেছিয়াৰ সৈতে স্থল সেতুৰে সংযোগ কৰা হৈছিল।[28] সাগৰবোৰ বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ইয়াক ১০,০০০ বছৰ আগতে আয়াৰলেণ্ডৰ পৰা আৰু দুই সহস্ৰাব্দৰ পিছত ইউৰেছিয়াৰ পৰা পৃথক কৰা হৈছিল।

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৫০০ চনৰ আশে-পাশে প্ৰাক্-ঐতিহাসিক সংস্কৃতিৰ আগমন ঘটি মাটিৰে নিৰ্মিত পানীয় আৰু খাদ্যৰ পাত্ৰৰ লগতে তামৰ অক্সিজেন গোন্ধ কৰিবলৈ হ্ৰাস পাত্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা পাত্ৰৰ প্ৰচলন ঘটিছিল।[29] এই সময়তে নৱপ্ৰস্তৰ যুগৰ প্ৰধান কীৰ্তিচিহ্ন যেনে ষ্টোনহেঞ্জ (তৃতীয় পৰ্যায়) আৰু এভেবুৰী নিৰ্মাণ কৰা হয়। সেই অঞ্চলত প্ৰচুৰ পৰিমাণে থকা টিন আৰু তাম একেলগে গৰম কৰি প্ৰাক-ঐতিহাসিক সংস্কৃতিৰ মানুহে ব্ৰঞ্জ, আৰু পিছলৈ লোহাৰ অক্সাইডৰ পৰা লোহা তৈয়াৰ কৰিছিল। লোহা গলনৰ বিকাশৰ ফলত উন্নত নাঙল নিৰ্মাণ, কৃষি (উদাহৰণস্বৰূপে, চেলটিক পথাৰ) আৰু অধিক ফলপ্ৰসূ অস্ত্ৰ উৎপাদনৰ সুবিধা হয়।[30]

লৌহ যুগত হলষ্টেট আৰু লা টেন সংস্কৃতিৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা কেলটিক সংস্কৃতি মধ্য ইউৰোপৰ পৰা আহিছিল। এই সময়ছোৱাত ব্ৰাইথনিক আছিল কথিত ভাষা। সমাজ আছিল জনজাতীয়; টলেমিৰ জিঅ’গ্ৰাফিয়াৰ মতে এই অঞ্চলত প্ৰায় ২০টা জনগোষ্ঠী আছিল। সাম্ৰাজ্যৰ সীমাৰ আন অঞ্চলৰ দৰে ব্ৰিটেইনেও ৰোমানসকলৰ সৈতে বাণিজ্যিক সম্পৰ্ক বহুদিনৰ পৰা উপভোগ কৰি আহিছিল। ৰোমান গণৰাজ্যৰ জুলিয়াছ ছিজাৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫ চনত দুবাৰকৈ আক্ৰমণৰ চেষ্টা কৰিছিল; যদিও তেওঁ বহুলাংশে সফল নহ’ল, তেওঁ ট্ৰিনোভান্টেছৰ পৰা এজন প্ৰতিনিধি শাসক নিয়োগ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

প্ৰাচীন ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]
ৰোমান দুৰ্গ, নৰ্থামবাৰলেণ্ড, ৰোমান ইংলেণ্ডৰ উত্তৰ সীমা

৪৩ খ্ৰীষ্টাব্দত সম্ৰাট ক্ল’ডিয়াছৰ ৰাজত্বকালত ৰোমানসকলে ব্ৰিটেইন আক্ৰমণ কৰে আৰু তাৰ পিছত ব্ৰিটেইনৰ বহু অংশ জয় কৰে আৰু এই অঞ্চলটো ব্ৰিটানিয়া প্ৰদেশ হিচাপে ৰোমান সাম্ৰাজ্যত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।[31] আক্ৰমণৰ প্ৰতিৰোধৰ চেষ্টা কৰা থলুৱা জনগোষ্ঠীসমূহৰ ভিতৰত আটাইতকৈ পৰিচিত জনগোষ্ঠী আছিল কাৰাটাকাছৰ নেতৃত্বত কেটুভেলাউনি। পিছলৈ আইচেনিৰ ৰাণী বৌডিকাৰ নেতৃত্বত হোৱা বিদ্ৰোহৰ অন্ত পৰে ৱাটলিং ষ্ট্ৰীটৰ যুদ্ধত পৰাজয়ৰ পিছত বৌডিকাৰ আত্মহত্যাৰ দ্বাৰা।[32] ৰোমান-ব্ৰিটেইনৰ ওপৰত কৰা এটা অধ্যয়নত লেখকে কৈছে যে, খ্ৰীষ্টীয় ৪৩ চনৰ পৰা ৮৪ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে ৰোমান আক্ৰমণকাৰীয়ে হয়তো ২,০০০,০০০ জনসংখ্যাৰ পৰা ক’ৰবাত এক লাখৰ পৰা ২ লাখ ৫০ হাজাৰ লোকক হত্যা কৰিছিল।[33] এই যুগত ৰোমান আইন, ৰোমান স্থাপত্য, জলপথ, নলা, বহুতো কৃষি সামগ্ৰী আৰু ৰেচমৰ প্ৰৱৰ্তনৰ লগে লগে গ্ৰীক-ৰোমান সংস্কৃতিৰ প্ৰাধান্য দেখা যায়।[34] তৃতীয় শতিকাত সম্ৰাট চেপ্টিমিয়াছ চেভাৰছৰ ইব'ৰাকাম (বৰ্তমান ইয়ৰ্ক)ত মৃত্যু হয় আৰু এশ বছৰৰ পিছত কনষ্টেণ্টাইনক সম্ৰাট ঘোষণা কৰা হয়।[35]

খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম কেতিয়া প্ৰথম প্ৰৱৰ্তন হৈছিল সেই সম্পৰ্কে বিতৰ্ক চলি আছে; চতুৰ্থ শতিকাৰ পিছৰ নাছিল, সম্ভৱতঃ বহু আগৰ। বেডেৰ মতে, ১৮০ খ্ৰীষ্টাব্দত ব্ৰিটেইনৰ প্ৰধান লুচিয়াছৰ অনুৰোধত ইলিউথেৰিয়াছে ৰোমৰ পৰা মিছনেৰী পঠিয়াইছিল, পূব আৰু পশ্চিমীয়া অনুষ্ঠানৰ ক্ষেত্ৰত মতানৈক্য নিষ্পত্তি কৰিবলৈ, যিবোৰে গীৰ্জাক অশান্তি দিছিল। গ্লাষ্টনবেৰীয়ে আৰিমাথিয়াৰ জোচেফৰ জৰিয়তে পৰিচয় দিয়াৰ দাবী কৰা পৰম্পৰাৰ সৈতে জড়িত পৰম্পৰা আছে, আনহাতে আন কিছুমানে ব্ৰিটেইনৰ লুচিয়াছৰ জৰিয়তে দাবী কৰে।[36] ৪১০ চনৰ ভিতৰত ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ অৱনতিৰ সময়ত ব্ৰিটেইনত ৰোমান শাসনৰ অন্ত পৰা আৰু ৰোমান সেনাবাহিনীৰ ইউনিটসমূহ প্ৰত্যাহাৰৰ ফলত মহাদেশীয় ইউৰোপৰ সীমান্ত ৰক্ষা কৰিবলৈ আৰু গৃহযুদ্ধত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ ব্ৰিটেইন উন্মোচিত হৈ পৰে।[37] কেল্টিক খ্ৰীষ্টান মঠ আৰু মিছনেৰী আন্দোলনসমূহে বিকশিত হৈ উঠিছিল। খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ এই সময়ছোৱা প্ৰাচীন কেল্টিক সংস্কৃতিৰ দ্বাৰা ইয়াৰ সংবেদনশীলতা, ৰাজনীতি, প্ৰথা আৰু ধৰ্মতত্ত্বৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছিল। স্থানীয় “মণ্ডলী’’ মঠ সম্প্ৰদায়ক কেন্দ্ৰ কৰি আছিল আৰু মঠৰ নেতাসকল ৰোমান প্ৰধান গীৰ্জাৰ অধিক স্তৰভিত্তিক ব্যৱস্থাতকৈ সমনীয়া হিচাপে মুখীয়ালৰ দৰে আছিল।[38]

মধ্য যুগ

[সম্পাদনা কৰক]
ইষ্ট এংলিয়া ৰাজ্যৰ পৰা সপ্তম শতিকাৰ আনুষ্ঠানিক ছাটন হু হেলমেটৰ প্ৰতিৰূপ

ৰোমান সামৰিক শক্তি প্ৰত্যাহাৰৰ ফলত উত্তৰ-পশ্চিম মহাদেশীয় ইউৰোপৰ পৰা অহা পৌত্তলিক, নাৱিক যোদ্ধাসকলৰ আক্ৰমণৰ বাবে ব্ৰিটেইন মুকলি হৈ পৰে, মূলতঃ চেক্সন, এংগেল, জুট আৰু ফ্ৰিজিয়ানসকলে যিসকলে দীৰ্ঘদিন ধৰি ৰোমান প্ৰদেশৰ উপকূলত আক্ৰমণ চলাইছিল। তাৰ পিছত এই গোটসমূহে পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতিকাৰ ভিতৰত ক্ৰমান্বয়ে বসতি স্থাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে, প্ৰথম অৱস্থাত দেশৰ পূৱ অংশত।[37] মাউণ্ট বেডনৰ যুদ্ধত ব্ৰিটিছসকলৰ জয়ৰ পিছত কিছু দশক ধৰি তেওঁলোকৰ অগ্ৰগতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৈছিল যদিও পৰৱৰ্তী সময়ত পুনৰ আৰম্ভ হৈছিল, ব্ৰিটেইনৰ উৰ্বৰ নিম্নভূমিক আগুৰি ধৰিছিল আৰু ষষ্ঠ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ব্ৰিটনিক নিয়ন্ত্ৰণৰ অধীনত থকা অঞ্চলটো পশ্চিমে অধিক ঠেক দেশখনৰ পৃথক পৃথক এনক্লেভৰ শৃংখলালৈ হ্ৰাস কৰিছিল। এই সময়ছোৱাৰ বৰ্ণনা কৰা সমসাময়িক গ্ৰন্থসমূহ অত্যন্ত দুৰ্লভ, যাৰ ফলত ইয়াক “অন্ধকাৰ যুগ’’ বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ব্ৰিটেইনৰ এংলো-চেক্সন বসতিৰ সবিশেষ ফলস্বৰূপে যথেষ্ট মতানৈক্যৰ বিষয়; উদীয়মান একমত হৈছে যে ই দক্ষিণ আৰু পূবত বৃহৎ পৰিসৰত সংঘটিত হৈছিল যদিও উত্তৰ আৰু পশ্চিমত ইয়াৰ পৰিমাণ কম আছিল, য’ত এংলো-চেক্সন নিয়ন্ত্ৰণত থকা অঞ্চলতো চেলটিক ভাষা কোৱা হৈছিল।[39][40] ৰোমান প্ৰধান খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ ঠাইত সাধাৰণতে বিজয়ী ভূখণ্ডত এংলো-চেক্সন পৌত্তলিক ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰা হৈছিল যদিও ৫৯৭ চনৰ পৰা অগাস্টিনৰ নেতৃত্বত ৰোমৰ মিছনেৰীসকলে ইয়াক পুনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে।[41] ৰোমান আৰু কেলটিক প্ৰধান খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ মাজত বিবাদৰ অন্ত পৰিল হুইটবিৰ পৰিষদত (৬৬৪) ৰোমান পৰম্পৰাৰ বিজয়, যিটো টনচাৰ (ক্লেৰিকেল চুলি কটা) আৰু ইষ্টাৰৰ তাৰিখৰ বিষয়ে আছিল, কিন্তু তাতোকৈ উল্লেখযোগ্য কথাটো আছিল, ৰোমান আৰু চেলটিক প্ৰধান কৰ্তৃত্ব, ধৰ্মতত্ত্ব আৰু অনুশীলনৰ পাৰ্থক্য।[38]

সেই সময়ছোৱাত অহা লোকসকলে শাসন কৰা ভূমিসমূহ অসংখ্য জনজাতীয় ভূখণ্ডত বিভক্ত হোৱা যেন লাগে, কিন্তু সপ্তম শতিকাৰ ভিতৰত যেতিয়া পৰিস্থিতিৰ যথেষ্ট প্ৰমাণ পুনৰ উপলভ্য হয়, এইবোৰ একত্ৰিত হৈ নৰ্থামব্ৰিয়া, মাৰ্চিয়া, ৱেছেক্স, ইষ্ট এংলিয়া, এচেক্স, কেণ্ট আৰু ছাচেক্সকে ধৰি প্ৰায় এক ডজন ৰাজ্যত পৰিণত হৈছিল। তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ৰাজনৈতিক একত্ৰীকৰণৰ এই প্ৰক্ৰিয়া চলি থাকিল।[42] সপ্তম শতিকাত নৰ্থামব্ৰিয়া আৰু মাৰ্চিয়াৰ মাজত আধিপত্যৰ বাবে সংগ্ৰাম চলিছিল আৰু অষ্টম শতিকাত মাৰ্চিয়ান প্ৰাধান্যৰ স্থান লাভ কৰিছিল।[43] নৱম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ৱেছেক্সে মাৰ্চিয়াক অগ্ৰণী ৰাজ্য হিচাপে স্থানচ্যুত কৰে। সেই শতিকাৰ শেষৰ ফালে ডেনমাৰ্কৰ তীব্ৰ আক্ৰমণৰ শিখৰত উপনীত হয় ইংলেণ্ডৰ উত্তৰ আৰু পূব অংশ জয় কৰি নৰ্থামব্ৰিয়া, মেৰ্চিয়া আৰু ইষ্ট এংলিয়া ৰাজ্যক উফৰাই পেলায়। আলফ্ৰেড দ্য গ্ৰেটৰ অধীনত ৱেছেক্সক একমাত্ৰ জীয়াই থকা ইংৰাজ ৰাজ্য হিচাপে এৰি দিয়া হৈছিল আৰু তেওঁৰ উত্তৰাধিকাৰীসকলৰ অধীনত ডেনেলৰ ৰাজ্যসমূহৰ মূল্যত ই ক্ৰমাগতভাৱে সম্প্ৰসাৰিত হৈছিল। ইয়াৰ ফলত ইংলেণ্ডৰ ৰাজনৈতিক একত্ৰীকৰণ হয়, যিটো প্ৰথমে ৯২৭ চনত এথেলষ্টানৰ অধীনত সম্পন্ন হয় আৰু ৯৫৩ চনত ইড্ৰেডে অধিক সংঘাতৰ পিছত নিশ্চিতভাৱে প্ৰতিষ্ঠা কৰে ১০১৬ চনত ইয়াক অল্পকালীন উত্তৰ সাগৰীয় সাম্ৰাজ্যৰ কেন্দ্ৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয় য’ত ডেনমাৰ্ক আৰু নৰৱেকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। কিন্তু ১০৪২ চনত এডৱাৰ্ড দ্য কনফেছৰৰ ৰাজপাটত বহাৰ লগে লগে থলুৱা ৰাজবংশ পুনৰুদ্ধাৰ কৰা হয়।

এগিনকোৰ্টৰ যুদ্ধত পঞ্চম হেনৰীয়ে চেণ্ট ক্ৰীস্পিনৰ দিনা যুদ্ধ কৰিছিল আৰু শ বছৰীয়া যুদ্ধত বৃহত্তৰ ফৰাচী সেনাৰ বিৰুদ্ধে ইংলিছ জয়ৰে সামৰণি মাৰে

এডৱাৰ্ডৰ উত্তৰাধিকাৰীত্বক লৈ হোৱা বিবাদৰ ফলত ১০৬৬ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত উত্তৰত ইয়ৰ্কৰ ওচৰত নৰৱেৰ আক্ৰমণ বিফল হয় আৰু ১০৬৬ চনৰ অক্টোবৰ মাহত নৰ্মান বিজয়ৰ সফল হয়, যিটো ১০৬৬ চনৰ ছেপ্টেম্বৰৰ শেষৰ ফালে হেষ্টিংছত আক্ৰমণ কৰা নৰ্মাণ্ডীৰ ড্যুক উইলিয়ামৰ নেতৃত্বত সেনাই সম্পন্ন কৰে।[44] নৰ্মানসকলৰ উৎপত্তি নিজেই স্ক্যাণ্ডিনেভিয়াৰ পৰা হৈছিল আৰু নৱম শতিকাৰ শেষৰ ফালে আৰু দশম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে নৰ্মাণ্ডিত বসতি স্থাপন কৰিছিল।[45] এই বিজয়ৰ ফলত ইংৰাজ অভিজাত শ্ৰেণীৰ প্ৰায় সম্পূৰ্ণৰূপে অধিগ্ৰহণ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ ঠাইত নতুন ফৰাচী ভাষী অভিজাত শ্ৰেণীয়ে ইংৰাজী ভাষাত গভীৰ আৰু স্থায়ী প্ৰভাৱ পেলায়।[46]

তাৰ পিছত হাউচ অৱ প্লেন্টাজেনেটৰ পৰা দ্বিতীয় হেনৰীৰ অধীনত এঞ্জৌৱে ইংৰাজী সিংহাসনৰ উত্তৰাধিকাৰী হৈছিল, ইংলেণ্ডক একুইটেইনকে ধৰি ফ্ৰান্সত পৰিয়ালটোৱে উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰা ফিফসমূহৰ উদীয়মান এঞ্জেভিন সাম্ৰাজ্যৰ সৈতে সংযোজন কৰিছিল।[47] তেওঁলোকে তিনি শতিকা ধৰি ৰাজত্ব কৰিছিল, কিছুমান উল্লেখযোগ্য ৰজা আছিল প্ৰথম ৰিচাৰ্ড, প্ৰথম এডৱাৰ্ড, তৃতীয় এডৱাৰ্ড আৰু পঞ্চম হেনৰী।[47] এই সময়ছোৱাত বাণিজ্য আৰু আইন প্ৰণয়নৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিছিল, য'ত মেগনা কাৰ্টা স্বাক্ষৰ কৰা হৈছিল, যিটো ইংৰাজী আইনী চনদত ৰাষ্ট্ৰৰ ক্ষমতাক আইনৰ দ্বাৰা সীমিত কৰিবলৈ আৰু মুক্ত লোকৰ বিশেষাধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। কেথলিক মঠ ধৰ্মই দাৰ্শনিকসকলক প্ৰদান কৰি ফুলি উঠে আৰু অক্সফৰ্ড আৰু কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়সমূহ ৰাজকীয় পৃষ্ঠপোষকতাত প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়। ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ সময়ছোৱাত ৱেলছ ৰাজ্যখন প্লাণ্টেজেটৰ ফিফত পৰিণত হয়[48] আৰু আয়াৰলেণ্ডৰ লৰ্ডশ্বিপ পোপে ইংৰাজ ৰাজতন্ত্ৰক প্ৰদান কৰে। চতুৰ্দশ শতিকাৰ সময়ছোৱাত প্লাণ্টেজেনেট আৰু হাউচ অৱ ভেল’ই হাউচ অৱ কেপেট আৰু ফ্ৰান্সৰ বৈধ দাবীদাৰ বুলি দাবী কৰিছিল; শ বছৰীয়া যুদ্ধত দুয়োখন শক্তিৰ মাজত সংঘৰ্ষ হয়।[49] ইংলেণ্ডত কৃষ্ণ মৃত্যুৰ মহামাৰীয়ে আঘাত হানিলে; ১৩৪৮ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ই অৱশেষত ইংলেণ্ডৰ আধালৈকে বাসিন্দাক হত্যা কৰে।[50]

১৪৫৩ চনৰ পৰা ১৪৮৭ চনৰ ভিতৰত ৰাজকীয় পৰিয়ালৰ দুটা শাখা ইয়ৰ্কিষ্ট আৰু লেংকেষ্ট্ৰিয়ানৰ মাজত ৱাৰ অৱ দ্য ৰোজ নামেৰে জনাজাত গৃহযুদ্ধ আৰম্ভ হয়।[50] অৱশেষত ইয়াৰ ফলত ইয়ৰ্কিষ্টসকলে সম্পূৰ্ণৰূপে ৱেলছৰ এটা সম্ভ্ৰান্ত পৰিয়াল টিউডৰৰ হাতত সিংহাসন হেৰুৱায়, হেনৰী টিউডৰৰ নেতৃত্বত লেংকেষ্ট্ৰিয়ানসকলৰ এটা শাখা যিয়ে ৱেলছ আৰু ব্ৰেটন ভাড়াতীয়া সৈন্যৰ সৈতে আক্ৰমণ কৰে আৰু বছৱৰ্থ ফিল্ডৰ যুদ্ধত জয়লাভ কৰে য’ত ইয়ৰ্কিষ্ট ৰজা তৃতীয় ৰিচাৰ্ডক হত্যা কৰা হয়।[51]

আদি আধুনিক যুগ

[সম্পাদনা কৰক]
ৰজা অষ্টম হেনৰী (১৪৯১–১৫৪৭)
ৰাণী এলিজাবেথ প্ৰথম (১৫৫৮-১৬০৩)

টিউডৰ যুগত ইংলেণ্ডে নৌসেনাৰ দক্ষতা বিকাশ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু আৱিষ্কাৰ যুগত অন্বেষণ তীব্ৰতৰ কৰি তোলে।[52] অষ্টম হেনৰীৰ কেথলিক গীৰ্জাৰ সৈতে সম্পৰ্ক বিচ্ছিন্ন হৈছিল, তেওঁৰ বিচ্ছিন্নতাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ ওপৰত চৰ্চা কৰি ১৫৩৪ চনত Acts of Supremacyয়ে ইংলেণ্ডৰ ৰাজমুকুটক চাৰ্চৰ মুৰব্বী ঘোষণা কৰিছিল। ইউৰোপীয় প্ৰটেষ্টেণ্ট ধৰ্মৰ বহু অংশৰ বিপৰীতে এই বিভাজনৰ শিপা ধৰ্মতত্ত্বতকৈ ৰাজনৈতিক আছিল।[টোকা 1] ১৫৩৫–১৫৪২ চনৰ আইন অনুসৰি তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ভূমি ৱেলছকো ইংলেণ্ড ৰাজ্যত আইনগতভাৱে অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। হেনৰীৰ কন্যা প্ৰথম মেৰী আৰু প্ৰথম এলিজাবেথৰ ৰাজত্বকালত আভ্যন্তৰীণ ধৰ্মীয় সংঘাতৰ সৃষ্টি হৈছিল। প্ৰথমটোৱে দেশখনক পুনৰ কেথলিক ধৰ্মলৈ লৈ গৈছিল, আনহাতে দ্বিতীয়জনে পুনৰ ইয়াৰ পৰা আঁতৰি আহি এংলিকান ধৰ্মৰ আধিপত্য বলপূৰ্বকভাৱে দৃঢ় কৰিছিল। এলিজাবেথ যুগ হৈছে টিউডৰ যুগৰ প্ৰথম ৰাণী এলিজাবেথ ("ভাৰ্জিন ৰাণী")ৰ ৰাজত্বকালৰ যুগ। ইতিহাসবিদসকলে ইয়াক প্ৰায়ে ইংৰাজী ইতিহাসৰ “সোণালী যুগ’’ হিচাপে গণ্য কৰে যিয়ে ইংৰাজী ৰেনেছাঁৰ শীৰ্ষস্থানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল আৰু মহান শিল্প, নাটক, কবিতা, সংগীত আৰু সাহিত্যৰ ফুলনি দেখা পাইছিল।[54] এই সময়ছোৱাত ইংলেণ্ডৰ এখন কেন্দ্ৰীভূত, সুসংগঠিত আৰু ফলপ্ৰসূ চৰকাৰ আছিল।[55]

স্পেইনৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতাত অৱতীৰ্ণ হৈ আমেৰিকাৰ প্ৰথমখন ইংৰাজী উপনিবেশ ১৫৮৫ চনত ভাৰ্জিনিয়াৰ অভিযাত্ৰী ৱালটাৰ ৰেলীয়ে প্ৰতিষ্ঠা কৰে আৰু ইয়াৰ নাম ৰ’আনোক ৰখা হয়। ৰ'আনোক কলনী বিফল হয় আৰু পলমকৈ অহা যোগান জাহাজখন ঘূৰি অহাৰ সময়ত ইয়াক পৰিত্যক্ত অৱস্থাত পোৱাৰ পিছত ইয়াক হেৰুৱা কলনী বুলি জনা যায়।[56] ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ সৈতে ইংলেণ্ডেও ইষ্টত ডাচ আৰু ফৰাচীসকলৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতাত অৱতীৰ্ণ হৈছিল। এলিজাবেথৰ যুগত ইংলেণ্ড স্পেইনৰ সৈতে যুদ্ধত লিপ্ত হৈছিল। ইংলেণ্ড আক্ৰমণ কৰি কেথলিক ৰাজতন্ত্ৰ পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বহল পৰিকল্পনাৰ অংশ হিচাপে ১৫৮৮ চনত স্পেইনৰ পৰা এখন আৰ্মাডা জাহাজেৰে যাত্ৰা কৰে। কু-সমন্বয়, ধুমুহাময় বতৰ আৰু এফিংহামৰ লৰ্ড হাৱাৰ্ডৰ অধীনত ইংৰাজী বহৰৰ সফল হেৰিং আক্ৰমণৰ ফলত এই পৰিকল্পনা বিফল হয়। এই বিফলতাই ভাবুকিৰ অন্ত পেলাব পৰা নাছিল: স্পেইনে আৰু দুটা আৰ্মাডা নিক্ষেপ কৰিছিল, ১৫৯৬ আৰু ১৫৯৭ চনত, কিন্তু দুয়োটাকে ধুমুহাই পিছুৱাই লৈ গৈছিল।

স্কটলেণ্ডৰ সৈতে একত্ৰীকৰণ

[সম্পাদনা কৰক]
স্কটলেণ্ডৰ ৰজা জেমছ ষষ্ঠ ১৬০৩ চনত প্ৰথম জেমছ নামেৰে ইংলেণ্ডৰ ৰজা হৈ ইউনিয়ন অৱ দ্য ক্ৰাউনছ গঠন কৰে

১৬০৩ চনত স্কটৰ ৰজা জেমছ ষষ্ঠই ইংৰাজৰ স্বাৰ্থৰ দীৰ্ঘদিনীয়া প্ৰতিদ্বন্দ্বী ৰাজ্যই ইংলেণ্ডৰ সিংহাসন প্ৰথম জেমছ হিচাপে উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে লাভ কৰাৰ পিছত দ্বীপটোৰ ৰাজনৈতিক গাঁথনি সলনি হয়, যাৰ ফলত ব্যক্তিগত সংঘৰ সৃষ্টি হয়।[57] তেওঁ নিজকে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ ৰজা বুলি অভিহিত কৰিছিল যদিও ইংলিছ আইনত ইয়াৰ কোনো ভিত্তি নাছিল।[58] ষষ্ঠ আৰু প্ৰথম জেমছৰ তত্ত্বাৱধানত ১৬১১ চনত পবিত্ৰ বাইবেলৰ অথৰাইজড কিং জেমছ ভাৰ্চন প্ৰকাশ পায়। ২০ শতিকাত আধুনিক সংশোধন প্ৰস্তুত নোহোৱালৈকে প্ৰায়বোৰ প্ৰটেষ্টেণ্ট খ্ৰীষ্টানে চাৰিশ বছৰ ধৰি পঢ়া বাইবেলেই মূল সংস্কৰণ আছিল।

সংঘাতপূৰ্ণ ৰাজনৈতিক, ধৰ্মীয় আৰু সামাজিক স্থিতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ইংৰাজী গৃহযুদ্ধ সংসদৰ সমৰ্থক আৰু ৰজা প্ৰথম চাৰ্লছৰ সমৰ্থকসকলৰ মাজত সংঘটিত হৈছিল, যিবোৰক কথিত ভাষাত ক্ৰমে ৰাউণ্ডহেড আৰু কেভেলিয়াৰ বুলি জনা যায়। এইটো আছিল স্কটলেণ্ড আৰু আয়াৰলেণ্ডৰ সৈতে জড়িত তিনিখন ৰাজ্যৰ বহল বহুমুখী যুদ্ধৰ এক আন্তঃবোৱা অংশ। সংসদৰ সদস্যসকল বিজয়ী হয়, প্ৰথম চাৰ্লছক মৃত্যুদণ্ড দিয়া হয় আৰু ৰাজ্যখনৰ ঠাইত কমনৱেলথ গঠন হয়। সংসদ বাহিনীৰ নেতা অলিভাৰ ক্ৰমৱেলে ১৬৫৩ চনত নিজকে লৰ্ড প্ৰটেক্টৰ ঘোষণা কৰে; ইয়াৰ পিছত ব্যক্তিগত শাসনৰ এটা সময় আহিল।[59] ক্ৰমৱেলৰ মৃত্যু আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ৰিচাৰ্ডে লৰ্ড প্ৰটেক্টৰ পদৰ পৰা পদত্যাগ কৰাৰ পিছত দ্বিতীয় চাৰ্লছক ১৬৬০ চনত ৰজা হিচাপে ঘূৰি আহিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হয়, যিটো পদক্ষেপক পুনৰুদ্ধাৰ বুলি কোৱা হয়। দৃশ্যপট পুনৰ মুকলি হোৱাৰ লগে লগে "মেৰী মনাৰ্ক" দ্বিতীয় চাৰ্লছৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ সময়ছোৱাত সূক্ষ্ম কলা, সাহিত্য আৰু পৰিবেশন কলাৰ ফুলনিত উজ্জ্বলি উঠে।[60] ১৬৮৮ চনৰ গৌৰৱময় বিপ্লৱৰ পিছত সাংবিধানিকভাৱে ই প্ৰতিষ্ঠিত হয় যে, ৰজা আৰু সংসদে একেলগে শাসন কৰিব লাগে, যদিও প্ৰকৃত ক্ষমতা সংসদৰ থাকিব। ১৬৮৯ চনত অধিকাৰ বিলৰ সৈতে এইটো প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল। উল্লেখ কৰা বিধিসমূহৰ ভিতৰত আছিল যে এই আইনখন কেৱল সংসদেহে প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে আৰু ৰজাই ইয়াক স্থগিত ৰাখিব নোৱাৰে, লগতে সংসদৰ পূৰ্বৰ অনুমোদন অবিহনে ৰজাই কৰ আৰোপ বা সেনাবাহিনী গঢ়ি তুলিব নোৱাৰে।[61] লগতে সেই সময়ৰ পৰা কোনো ব্ৰিটিছ ৰজাই হাউছ অৱ কমনছত বহি থকাৰ সময়ত প্ৰৱেশ কৰা নাই, যিটো বছৰি ব্ৰিটিছ ৰজাই সংসদৰ ৰাজ্যিক মুকলি অনুষ্ঠানত স্মৰণ কৰে যেতিয়া হাউছ অৱ কমনছৰ দুৱাৰবোৰ ৰজাৰ দূতৰ মুখত চেপি ধৰা হয়, যিটো সংসদৰ অধিকাৰ আৰু ৰজাৰ পৰা স্বাধীনতাৰ প্ৰতীক।[62] ১৬৬০ চনত ৰয়েল ছ’চাইটি প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ লগে লগে বিজ্ঞানক যথেষ্ট উৎসাহিত কৰা হয়।

Painting of seated male figure, with long black hair wearing a white cape and breeches.
ইংৰাজ ৰাজতন্ত্ৰ আৰু ইংৰাজ গৃহযুদ্ধৰ পিছত শান্তি পুনৰুদ্ধাৰ কৰা হয় ৰজা দ্বিতীয় চাৰ্লছ অধীনত।

১৬৬৬ চনত লণ্ডনৰ গ্ৰেট ফায়াৰে লণ্ডন চহৰখনক অগ্নিকুণ্ডত পৰিণত কৰি পেলায় যদিও তাৰ কিছু সময়ৰ পিছতে ছাৰ ক্ৰিষ্টোফাৰ ৰেনে ডিজাইন কৰা বহুতো উল্লেখযোগ্য অট্টালিকাৰে পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়।[63] ১৭ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰা শেষলৈকে দুটা ৰাজনৈতিক দলৰ উত্থান ঘটিছিল – ট’ৰী আৰু হুইগ। যদিও প্ৰথম অৱস্থাত ট'ৰীসকলে কেথলিক দ্বিতীয় জেমছক সমৰ্থন কৰিছিল, ১৬৮৮ চনৰ বিপ্লৱৰ সময়ত তেওঁলোকৰ কিছুমানে হুইগসকলৰ সৈতে জেমছক পৰাস্ত কৰি ৰজা হ'বলৈ অৰেঞ্জৰ ডাচ ৰাজকুমাৰ উইলিয়ামক আমন্ত্ৰণ জনাইছিল। বিশেষকৈ উত্তৰ অঞ্চলৰ কিছুমান ইংৰাজ লোক জেকবইট আছিল আৰু জেমছ আৰু তেওঁৰ পুত্ৰসকলক সহায় কৰি থাকিল। ষ্টুয়াৰ্ট বংশৰ অধীনত ইংলেণ্ডে বাণিজ্য, বিত্ত আৰু সমৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত সম্প্ৰসাৰণ ঘটায়। ৰয়েল নেভিয়ে ইউৰোপৰ সৰ্ববৃহৎ বণিক বহৰ গঢ়ি তুলিছিল।[64] ইংলেণ্ড আৰু স্কটলেণ্ডৰ সংসদে সন্মতি দিয়াৰ পিছত[65] দুয়োখন দেশে ৰাজনৈতিক সংঘত যোগদান কৰি ১৭০৭ চনত গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ ৰাজ্য সৃষ্টি কৰে।[57] আৰু সংঘক ঠাই দিবলৈ আইন আৰু প্ৰত্যেকৰে জাতীয় গীৰ্জাৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠান পৃথক হৈ থাকে।[66]

পৰৱৰ্তী আধুনিক কাল

[সম্পাদনা কৰক]
জৰ্জিয়ান যুগৰ টেমছ নদী ছামাৰচেট হাউছৰ টেৰেচৰ পৰা চেণ্ট পলৰ ফালে মুখ কৰি, আনুমানিক ১৭৫০

নতুনকৈ গঠিত গ্ৰেট ব্ৰিটেইন ৰাজ্যৰ অধীনত ৰয়েল ছ’চাইটি আৰু অন্যান্য ইংৰাজী পদক্ষেপৰ পৰা পোৱা ফলাফলে স্কটিছ জ্ঞান-গৰিমাৰ সৈতে মিলি বিজ্ঞান আৰু অভিযান্ত্ৰিকীত উদ্ভাৱনৰ সৃষ্টি কৰিছিল, আনহাতে ৰয়েল নৌসেনাৰ দ্বাৰা সুৰক্ষিত ব্ৰিটিছ বহিঃৰাজ্যৰ বাণিজ্যৰ বিপুল বৃদ্ধিয়ে ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিছিল। ঘৰুৱাভাৱে ই ঔদ্যোগিক বিপ্লৱক আগুৱাই লৈ যায়, ইংলেণ্ডৰ আৰ্থ-সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিস্থিতিৰ গভীৰ পৰিৱৰ্তনৰ সময়ছোৱা, যাৰ ফলত ঔদ্যোগিক কৃষি, উৎপাদন, অভিযান্ত্ৰিক আৰু খননৰ লগতে নতুন আৰু অগ্ৰণী পথ, ৰে'ল আৰু পানীৰ নেটৱৰ্কৰ সৃষ্টি হয় যাতে ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু উন্নয়নৰ সুবিধা হয়।[67] ১৭৬১ চনত উত্তৰ-পশ্চিম ইংলেণ্ডৰ ব্ৰীজৱাটাৰ খাল মুকলি হোৱাৰ লগে লগে ব্ৰিটেইনত খাল যুগৰ সূচনা হয়।[68] ১৮২৫ চনত বিশ্বৰ প্ৰথম স্থায়ী ভাপ ইঞ্জিনেৰে পৰিচালিত যাত্ৰীবাহী ৰেলপথ – ষ্টকটন আৰু ডাৰ্লিংটন ৰেলৱে – জনসাধাৰণৰ বাবে মুকলি কৰা হয়।[68]

ঔদ্যোগিক বিপ্লৱৰ সময়ত বহু শ্ৰমিক ইংলেণ্ডৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ পৰা নতুন আৰু সম্প্ৰসাৰিত নগৰীয়া ঔদ্যোগিক অঞ্চললৈ গৈ কাৰখানাত কাম কৰে, যেনে বাৰ্মিংহাম আৰু মানচেষ্টাৰত,[69] পিছৰখনেই বিশ্বৰ প্ৰথমখন ঔদ্যোগিক চহৰ।[70] ইংলেণ্ডে সমগ্ৰ ফৰাচী বিপ্লৱৰ সময়ছোৱাত, তৃতীয় জৰ্জ আৰু উইলিয়াম পিট দ্য ইয়ংগাৰৰ অধীনত আপেক্ষিকভাৱে স্থিৰতা বজাই ৰাখিছিল। চতুৰ্থ জৰ্জৰ মহল সূক্ষ্ম কলা আৰু স্থাপত্যৰ আড়ম্বৰ আৰু কৃতিত্বৰ বাবে বিখ্যাত হৈ পৰে।[71] নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত নেপোলিয়নে দক্ষিণ-পূবৰ পৰা আক্ৰমণ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছিল; কিন্তু এই কথা প্ৰকাশ নাপালে আৰু নেপোলিয়ন বাহিনীক ব্ৰিটিছৰ হাতত পৰাস্ত হয়: সাগৰত হৰেচিঅ' নেলচনে আৰু স্থলভাগত আৰ্থাৰ ৱেলছলিয়ে। ট্ৰেফালগাৰ যুদ্ধত এই বৃহৎ বিজয়ে অষ্টাদশ শতিকাৰ সময়ছোৱাত ব্ৰিটেইনে প্ৰতিষ্ঠা কৰা নৌসেনাৰ আধিপত্যক নিশ্চিত কৰিছিল।[72] নেপোলিয়ন যুদ্ধই ব্ৰিটিছত্বৰ ধাৰণা আৰু ইংৰাজ, স্কট আৰু ৱেলছৰ সৈতে ভাগ কৰা এক সংযুক্ত জাতীয় ব্ৰিটিছ জনসাধাৰণৰ পোষকতা কৰিছিল।[73]

multi-storey square industrial buildings beyond a river
নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত ৰয়েল নেভি আৰু ফ্ৰান্স আৰু স্পেইনৰ সংযুক্ত বহৰৰ মাজত হোৱা নৌসেনাৰ যুদ্ধ আছিল ট্ৰেফালগাৰ যুদ্ধ।[74]

ভিক্টোৰিয়ান যুগত লণ্ডন বিশ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু জনবহুল মহানগৰ হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ ভিতৰত বাণিজ্য – লগতে ব্ৰিটিছ সামৰিক আৰু নৌসেনাৰ স্থিতি – সুপ্ৰতিষ্ঠিত আছিল।[75] প্ৰযুক্তিগতভাৱে এই যুগত বহুতো উদ্ভাৱন দেখা গৈছিল, যিয়ে যুক্তৰাজ্যৰ শক্তি আৰু সমৃদ্ধিৰ মূল চাবিকাঠি বুলি প্ৰমাণিত হৈছিল।[76] চাৰ্টিষ্ট আৰু ভোটাধিকাৰৰ দৰে উগ্ৰপন্থীৰ পৰা ঘৰতে ৰাজনৈতিক আন্দোলনে বিধান সংস্কাৰ আৰু সৰ্বজনীন ভোটাধিকাৰ সাধন কৰে।[77]

পূব-মধ্য ইউৰোপত ক্ষমতাৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সৃষ্টি হয়; মিত্ৰশক্তিৰ অংশ হিচাপে যুক্তৰাজ্যৰ হৈ যুঁজি থকা লাখ লাখ ইংৰাজ সৈন্যৰ মৃত্যু হয়।[টোকা 2] যুদ্ধ প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ ফলত ব্লিটজৰ সময়ত বিমান আক্ৰমণৰ ফলত বহু চহৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়। যুদ্ধৰ পিছত ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যই দ্ৰুত ঔপনিবেশিকৰণৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰে আৰু প্ৰযুক্তিগত উদ্ভাৱনৰ গতি দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পায়; অটোম'বাইল পৰিবহণৰ প্ৰধান মাধ্যম হৈ পৰে আৰু ফ্ৰেংক হুইটলে জেট ইঞ্জিনৰ বিকাশৰ ফলত বিমান যাত্ৰা বিস্তৃত হয়।[79] ইংলেণ্ডত ব্যক্তিগত মটৰ চলোৱাৰ দ্বাৰা আৱাসিক আৰ্হি সলনি কৰা হয়, আৰু ১৯৪৮ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাস্থ্য সেৱাৰ সৃষ্টিৰ ফলত সকলো স্থায়ী বাসিন্দাক প্ৰয়োজনৰ সময়ত বিনামূলীয়াকৈ ৰাজহুৱা পুঁজিৰে স্বাস্থ্যসেৱা প্ৰদান কৰা হয়। এইবোৰে ২০ শতিকাৰ মাজভাগত ইংলেণ্ডত স্থানীয় চৰকাৰৰ সংস্কাৰৰ সূচনা কৰে।[80]

ভিক্টোৰিয়ান যুগক প্ৰায়ে সোণালী যুগ বুলি উল্লেখ কৰা হয়। সাংস্কৃতিক বিভাজন দেখুৱাবলৈ উইলিয়াম পাৱেল ফ্ৰিথে কৰা চিত্ৰকলা।

২০ শতিকাৰ পৰা ইংলেণ্ডলৈ জনসংখ্যাৰ যথেষ্ট গতিশীলতা হৈছে, বেছিভাগেই ব্ৰিটিছ দ্বীপপুঞ্জৰ অন্যান্য অংশৰ পৰা, কিন্তু কমনৱেলথৰ পৰাও, বিশেষকৈ ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ পৰাও।[81] ১৯৭০ চনৰ পৰা উৎপাদনৰ পৰা বহু পৰিমাণে আঁতৰি আহিছে আৰু সেৱা উদ্যোগৰ ওপৰত গুৰুত্ব বৃদ্ধি পাইছে।[82] যুক্তৰাজ্যৰ অংশ হিচাপে এই অঞ্চলটোৱে ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় নামৰ এক উমৈহতীয়া বজাৰ পদক্ষেপত যোগদান কৰে যি ইউৰোপীয় সংঘত পৰিণত হয়।

২০ শতিকাৰ শেষৰ ফালৰ পৰা যুক্তৰাজ্যৰ প্ৰশাসন স্কটলেণ্ড, ৱেলছ আৰু উত্তৰ আয়াৰলেণ্ডত বিভক্ত শাসনৰ দিশত আগবাঢ়িছে।[83] ইংলেণ্ড আৰু ৱেলছ যুক্তৰাজ্যৰ ভিতৰত এক অধিকাৰক্ষেত্ৰ হিচাপে অস্তিত্ব অব্যাহত আছে।[84] বিভাজনে অধিক ইংৰাজী-নিৰ্দিষ্ট পৰিচয় আৰু দেশপ্ৰেমৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিবলৈ উদ্দীপিত কৰিছে।[85] ইংৰাজ চৰকাৰৰ কোনো বিভক্ত চৰকাৰ নাই যদিও উপ-আঞ্চলিক ভিত্তিত একেধৰণৰ ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলাৰ প্ৰচেষ্টা গণভোটৰ দ্বাৰা নাকচ কৰা হৈছিল।[86]

শাসন ব্যৱস্থা

[সম্পাদনা কৰক]

ৰাজনীতি

[সম্পাদনা কৰক]

ইংলেণ্ড যুক্তৰাজ্যৰ অংশ, সংসদীয় ব্যৱস্থাৰ সৈতে সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰ।[87] ১৭০৭ চনৰ পিছত ইংলেণ্ডৰ চৰকাৰ গঠন হোৱা নাছিল, যেতিয়া ইউনিয়ন সন্ধিৰ চৰ্তসমূহ কাৰ্যকৰী কৰা ১৭০৭ চনৰ এক্টছ অৱ ইউনিয়নে ইংলেণ্ড আৰু স্কটলেণ্ডৰ সৈতে যোগ দি গ্ৰেট ব্ৰিটেইন ৰাজ্য গঠন কৰে।[88] সংঘৰ আগতে ইংলেণ্ডত ইয়াৰ ৰজা আৰু ইংলেণ্ডৰ সংসদে শাসন কৰিছিল।

ইংলেণ্ড পোনপটীয়াকৈ যুক্তৰাজ্যৰ সংসদৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় যদিও যুক্তৰাজ্যৰ আন দেশসমূহে চৰকাৰসমূহ হস্তান্তৰিত কৰিছে।[65]

Photograph of rectangular floodlight building, reflected in water. The building has multiple towers including one at each end. The tower on the right includes an illuminated clock face.
ইংলেণ্ডৰ প্ৰত্যক্ষ শাসন ব্যৱস্থা থকা যুক্তৰাজ্যৰ সংসদৰ মুখ্য কাৰ্যালয় ৱেষ্টমিনিষ্টাৰ প্ৰাসাদ

ইংলেণ্ডত ইয়াক কেনেকৈ প্ৰতিহত কৰিব পাৰি সেই লৈ বিতৰ্ক হৈছে। প্ৰথমে ইংলেণ্ডৰ বিভিন্ন অঞ্চল হস্তান্তৰ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল যদিও ২০০৪ চনৰ গণভোটত উত্তৰ-পূবে এই প্ৰস্তাৱ নাকচ কৰাৰ পিছত এই কাম কৰা হোৱা নাই।[89] ২০২৪ চনত ব্ৰিটেইন চৰকাৰৰ মন্ত্ৰী, লণ্ডনৰ মেয়ৰ আৰু সংযুক্ত কৰ্তৃপক্ষৰ নেতাসকলক একত্ৰিত কৰিবলৈ ইংলেণ্ডৰ বাবে মেয়ৰেল কাউন্সিল নামেৰে জনাজাত কেৱল ইংলেণ্ডৰ এটা আন্তঃচৰকাৰী সংস্থা গঠন কৰা হয়।[90]

ৱেষ্টমিনিষ্টাৰ প্ৰাসাদত ভিত্তি কৰি ব্ৰিটিছ সংসদৰ নিম্ন সদন হাউছ অৱ কমনছত ইংলেণ্ডৰ সমষ্টিসমূহৰ বাবে মুঠ ৬৫০ জনৰ ভিতৰত ৫৪৩জন সংসদ সদস্য (এম পি) আছে।[91] ইংলেণ্ডক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছে লেবাৰ পাৰ্টিৰ ৩৪৭ জন, কনজাৰ্ভেটিভ পাৰ্টিৰ ১১৬ জন, লিবাৰেল ডেম’ক্ৰেটৰ ৬৫ জন, ৰিফৰ্ম ইউ কেৰ ৫জন আৰু ইংলেণ্ড আৰু ৱেলছৰ গ্ৰীণ পাৰ্টিৰ ৪জন সাংসদে।

আইন

[সম্পাদনা কৰক]
ৰয়েল ক’ৰ্টছ অৱ জাষ্টিছ

শতিকাজুৰি বিকশিত হোৱা ইংৰাজী আইন আইনী ব্যৱস্থাটোৱেই হৈছে বেছিভাগ কমনৱেলথ আইন[92][93] আৰু আমেৰিকাত (লুইজিয়ানাৰ বাহিৰে) ব্যৱহৃত সাধাৰণ আইন আইনী ব্যৱস্থাৰ ভিত্তি। এতিয়া যুক্তৰাজ্যৰ অংশ হোৱাৰ পিছতো ইংলেণ্ড আৰু ৱেলছৰ আদালতৰ আইনী ব্যৱস্থাটো ইউনিয়ন সন্ধিৰ অধীনত স্কটলেণ্ডত ব্যৱহৃত আইনী ব্যৱস্থাৰ পৰা পৃথক আইনী ব্যৱস্থা হিচাপে চলি থাকিল। ইংৰাজী আইনখনৰ সাধাৰণ মূল কথাটো হ'ল ইয়াক আদালতত বহি থকা ন্যায়াধীশসকলে নিজৰ সাধাৰণ জ্ঞান আৰু আইনী নজিৰৰ জ্ঞান – ষ্টাৰ ডিচিচিছ – তেওঁলোকৰ সন্মুখৰ তথ্যসমূহৰ ওপৰত প্ৰয়োগ কৰি তৈয়াৰ কৰে।[94]

আদালত ব্যৱস্থাৰ নেতৃত্বত আছে ইংলেণ্ড আৰু ৱেলছৰ জ্যেষ্ঠ আদালত, য'ত আপিল আদালত, দেৱানী গোচৰৰ উচ্চ ন্যায়ালয় আৰু অপৰাধমূলক গোচৰৰ বাবে ক্ৰাউন আদালত থাকে।[95] ইংলেণ্ড আৰু ৱেলছৰ অপৰাধমূলক আৰু দেৱানী গোচৰৰ সৰ্বোচ্চ আদালত হৈছে যুক্তৰাজ্যৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়। ২০০৯ চনত সাংবিধানিক পৰিৱৰ্তনৰ পিছত ইয়াৰ সৃষ্টি হৈছিল, হাউছ অৱ লৰ্ডছৰ ন্যায়িক কাম-কাজ গ্ৰহণ কৰি।[96] উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ এটা সিদ্ধান্ত স্তৰবৃত্তৰ আন প্ৰতিখন আদালতৰ বাবে বাধ্যতামূলক, যিয়ে ইয়াৰ নিৰ্দেশনা অনুসৰণ কৰিব লাগিব।[97]

ন্যায় বিভাগৰ ৰাজ্যিক সচিব হৈছে ইংলেণ্ডৰ ন্যায়পালিকা, আদালত ব্যৱস্থা আৰু কাৰাগাৰ আৰু পৰীক্ষামূলক ব্যৱস্থাৰ বাবে সংসদৰ দায়বদ্ধ মন্ত্ৰী।[98] ১৯৮১ চনৰ পৰা ১৯৯৫ চনৰ ভিতৰত অপৰাধ বৃদ্ধি পায় যদিও ১৯৯৫–২০০৬ চনৰ সময়ছোৱাত ৪২% হ্ৰাস পায়।[99] একে সময়ছোৱাতে কাৰাগাৰৰ জনসংখ্যা দুগুণ বৃদ্ধি পালে, যাৰ ফলত ই পশ্চিম ইউৰোপৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক কাৰাগাৰত বন্দী হোৱাৰ হাৰ প্ৰতি এক লাখত ১৪৭ জন।[100] ন্যায় মন্ত্ৰালয়ক প্ৰতিবেদন দিয়া মহামহিম কাৰাগাৰ সেৱাই বেছিভাগ কাৰাগাৰ পৰিচালনা কৰে, ২০২২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহলৈকে ইংলেণ্ড আৰু ৱেলছত ৮১,৩০৯জন বন্দীক আৱাস দিয়া হৈছে।[101]

মহকুমাসমূহ

[সম্পাদনা কৰক]

ইংলেণ্ডৰ মহকুমাসমূহ চাৰিটা স্তৰলৈকে উপ-ৰাষ্ট্ৰীয় বিভাগৰে গঠিত, যিবোৰ স্থানীয় চৰকাৰৰ উদ্দেশ্যে সৃষ্টি কৰা বিভিন্ন ধৰণৰ প্ৰশাসনিক সত্তাৰ জৰিয়তে নিয়ন্ত্ৰিত হয়।

লণ্ডন অঞ্চলৰ বাহিৰত ইংলেণ্ডৰ সৰ্বোচ্চ স্তৰ হৈছে ৪৮খন আনুষ্ঠানিক কাউন্টি।[102] এইবোৰ মূলতঃ ভৌগোলিক ফ্ৰেম অৱ ৰেফাৰেন্স হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰে ৩৮ টা মধ্যযুগৰ পৰা ক্ৰমান্বয়ে বিকশিত হৈছিল; ১৯৭৪ চনত এইবোৰ ৫১ আৰু ১৯৯৬ চনত বৰ্তমানৰ সংখ্যালৈ পৰিৱৰ্তন কৰা হয়।[103] প্ৰত্যেকৰে এজন লৰ্ড লেফটেনেণ্ট আৰু হাই শ্বেৰিফ আছে; এই পদসমূহ স্থানীয়ভাৱে ব্ৰিটিছ ৰজাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[102] কিছুমান কাউন্টি, যেনে হেৰেফৰ্ডশ্বাইৰ, কেৱল আৰু অধিক অসামৰিক পেৰিছত ভাগ কৰা হয়। বাৰ্কশ্বাৰৰ ৰয়েল কাউন্টি আৰু মহানগৰ কাউন্টিসমূহৰ মৰ্যাদা অন্যান্য আনুষ্ঠানিক কাউন্টিতকৈ বেলেগ ধৰণৰ।[104]

দ্বিতীয় স্তৰটো সংযুক্ত কৰ্তৃপক্ষ আৰু ২৭খন কাউন্টি-স্তৰৰ শ্বাইৰ কাউন্টিৰে গঠিত। ১৯৭৪ চনত সকলো আনুষ্ঠানিক কাউন্টি দুটা স্তৰৰ আছিল; আৰু মহানগৰ কাউন্টি স্তৰটো পৰ্যায়ক্ৰমে বন্ধ হোৱাৰ লগে লগে ১৯৯৬ চনৰ সংস্কাৰে আনুষ্ঠানিক কাউন্টি আৰু প্ৰশাসনিক কাউন্টি স্তৰক পৃথক কৰি পেলায়।

ইংলেণ্ডকো স্থানীয় চৰকাৰী জিলাত বিভক্ত কৰা হৈছে।[105] জিলাখনে কোনো আনুষ্ঠানিক কাউন্টিৰ সৈতে সংযুক্ত হ'ব পাৰে, বা শ্বাইৰ কাউন্টিৰ ভিতৰত জিলাৰ স্তৰ হ'ব পাৰে, ৰয়েল বা মেট্ৰ'পলিটান বৰো হ'ব পাৰে, বৰো বা চহৰৰ মৰ্যাদা থাকিব পাৰে, বা একক কৰ্তৃপক্ষ হ'ব পাৰে।

সম্প্ৰদায় পৰ্যায়ত ইংলেণ্ডৰ বহু অংশ নিজাকৈ পৰিষদ থকা অসামৰিক প্যাৰিছত বিভক্ত; গ্ৰেটাৰ লণ্ডনত এনে এটা পেৰিছ, কুইনছ পাৰ্ক, ১৯৬৫ চনত বিলুপ্ত হোৱাৰ পিছত ২০১৪ চনৰ হিচাপত আছে, যেতিয়ালৈকে ২০০৭ চনত আইন প্ৰণয়নে ইহঁতক বিনোদনৰ অনুমতি নিদিলে।

লণ্ডন

[সম্পাদনা কৰক]

১৯৯৪ চনৰ পৰা ২০১০ চনৰ আৰম্ভণিলৈকে ইংলেণ্ডক কেইটামান উদ্দেশ্যৰ বাবে অঞ্চলত ভাগ কৰা হৈছিল; ১৯৯৮ চনত লণ্ডন অঞ্চলৰ বাবে হোৱা গণভোটে দুবছৰৰ পিছত লণ্ডন বিধানসভাৰ সৃষ্টি কৰে।[106] ২০০৪ চনৰ উত্তৰ-পূব ইংলেণ্ডৰ বিভাজন গণভোটে লণ্ডনৰ বাহিৰৰ আঞ্চলিক গাঁথনি বিলুপ্ত কৰি অধিক আঞ্চলিক বিধানসভাৰ বিভাজন বাতিল কৰে।[86]

প্ৰশাসনিকভাৱে লণ্ডন ৩৩খন স্থানীয় চৰকাৰী জিলাৰ মাজত বিভক্ত: ৩২খন লণ্ডন বৰো আৰু লণ্ডন চহৰ।[107] লণ্ডনৰ ৩২টা বৰোৱে গ্ৰেটাৰ লণ্ডনৰ আনুষ্ঠানিক কাউন্টি গঠন কৰে, লণ্ডন চহৰখন এখন পৃথক আনুষ্ঠানিক কাউন্টি।

ভূ-প্ৰকৃতি

[সম্পাদনা কৰক]

প্ৰাকৃতিক দৃশ্য আৰু নদী

[সম্পাদনা কৰক]
ইংৰাজী কাউণ্টি ৱৰ্চেষ্টাৰশ্বাইৰ আৰু হেৰেফৰ্ডশ্বাইৰত অৱস্থিত মালভাৰ্ন পাহাৰ। পাহাৰবোৰক গ্ৰাম্য পৰিৱেশে অসাধাৰণ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰ এলেকা হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰিছে।

ভৌগোলিকভাৱে ইংলেণ্ডে গ্ৰেট ব্ৰিটেইন দ্বীপৰ মধ্য আৰু দক্ষিণ দুই তৃতীয়াংশ অংশৰ লগতে আইল অৱ ৱাইট আৰু আইলছ অৱ চিলিৰ দৰে সাগৰৰ পাৰৰ দ্বীপসমূহকো সামৰি লৈছে। ইয়াৰ সীমা যুক্তৰাজ্যৰ আন দুখন দেশ: উত্তৰে স্কটলেণ্ড আৰু পশ্চিমে ৱেলছ।

ব্ৰিটেইনৰ মূল ভূখণ্ডৰ আন যিকোনো অংশতকৈ ইংলেণ্ড ইউৰোপ মহাদেশৰ ওচৰত। ইয়াক ফ্ৰান্স (হাউটছ-ডি-ফ্ৰান্স)ৰ পৰা ২১ মাইল (৩৪ কিলোমিটাৰ)[108] সাগৰীয় ব্যৱধানেৰে পৃথক কৰা হৈছে যদিও দুয়োখন দেশক ফ'ল্কষ্টোনৰ ওচৰৰ চেনেল সুৰংগৰ দ্বাৰা সংযোগ কৰা হৈছে।[109] ইংলেণ্ডৰ পাৰ আইৰিছ সাগৰ, উত্তৰ সাগৰ আৰু আটলাণ্টিক মহাসাগৰতো আছে।

লণ্ডন, লিভাৰপুল আৰু নিউকেষ্টলৰ বন্দৰসমূহ ক্ৰমে টেমছ, মাৰ্চি আৰু টাইনৰ জোৱাৰ-ভাটাৰ নদীৰ ওপৰত অৱস্থিত। ২২০ মাইল (৩৫০ কিলোমিটাৰ) উচ্চতাৰ চেভাৰ্ণ ইংলেণ্ডৰ মাজেৰে বৈ যোৱা আটাইতকৈ দীঘল নদী।[110] ই ব্ৰিষ্টল চেনেলত খালী হয় আৰু ইয়াৰ চেভাৰ্ণ ব'ৰ (এটা জোৱাৰ-ভাটাৰ ব'ৰ)ৰ বাবে উল্লেখযোগ্য, যাৰ উচ্চতা ২ মিটাৰ (৬.৬ ফুট) পৰ্যন্ত হ'ব পাৰে।[111] কিন্তু ইংলেণ্ডৰ সম্পূৰ্ণ দীঘল নদীখন হৈছে টেমছ, যাৰ দৈৰ্ঘ্য ২১৫ মাইল (৩৪৬ কিলোমিটাৰ)।[112] ইংলেণ্ডত বহুতো হ্ৰদ আছে; আটাইতকৈ ডাঙৰটো হৈছে উইণ্ডাৰমিৰ, যিটো উপযুক্তভাৱে নামকৰণ কৰা লেক ডিষ্ট্ৰিক্টৰ ভিতৰত।[113]

ইংলেণ্ডৰ বেছিভাগ ভূ-প্ৰকৃতি নিম্ন পাহাৰ আৰু সমভূমিৰে গঠিত, দেশৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম অংশত উচ্চভূমি আৰু পাহাৰীয়া ভূখণ্ড। উত্তৰ উচ্চভূমিৰ ভিতৰত পূব আৰু পশ্চিমলৈ বিভাজিত উচ্চভূমিৰ শৃংখল পেনিনছ, কাম্ব্ৰিয়াৰ লেক ডিষ্ট্ৰিক্ট পৰ্বতমালা আৰু ইংলেণ্ড আৰু স্কটলেণ্ডৰ সীমান্তত বিস্তৃত চেভিঅ'ট পাহাৰ আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ইংলেণ্ডৰ সৰ্বোচ্চ স্থান, ৯৭৮ মিটাৰ (৩,২০৯ ফুট) লেক ডিষ্ট্ৰিক্টৰ স্কেফেল পাইক।[113] শ্ৰপশ্বায়াৰ পাহাৰ ৱেলছৰ ওচৰত থকাৰ বিপৰীতে ডাৰ্টমূৰ আৰু এক্সমূৰ দেশৰ দক্ষিণ-পশ্চিমৰ দুটা উচ্চভূমি অঞ্চল। ভূখণ্ডৰ প্ৰকাৰৰ মাজত আনুমানিক বিভাজন ৰেখাক প্ৰায়ে টিছ-এক্সে ৰেখাৰে সূচনা কৰা হয়।[114]

কাম্ব্ৰিয়াৰ গ্লেনৰিডিং আৰু উলছৱাটাৰ গাঁও

"ইংলেণ্ডৰ ৰাজহাঁড়" নামেৰে জনাজাত পেনিনছ হৈছে দেশৰ আটাইতকৈ পুৰণি পৰ্বতমালা, যাৰ উৎপত্তি প্ৰায় ৩০ কোটি বছৰৰ আগতে পেলিঅ'জয়িক যুগৰ শেষৰ পৰাই হৈছিল।[115] ইহঁতৰ ভূতাত্ত্বিক গঠনত অন্যান্যৰ লগতে বেলেগ শিল আৰু চূণশিল, লগতে কয়লাও অন্তৰ্ভুক্ত। ইয়ৰ্কশ্বায়াৰ আৰু ডাৰ্বিশ্বায়াৰৰ কিছু অংশৰ দৰে কেলচাইট অঞ্চলত কাৰ্ষ্টৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য আছে। পেনিন লেণ্ডস্কেপ উচ্চভূমি অঞ্চলত উচ্চ মূৰ্খ, অঞ্চলটোৰ নদীৰ উৰ্বৰ উপত্যকাৰে সোমাই আছে। ইয়াত ইয়ৰ্কশ্বায়াৰ ডেলছ আৰু পিক ডিষ্ট্ৰিক্ট নামৰ দুখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আছে। পশ্চিম দেশত দক্ষিণ-পশ্চিম উপদ্বীপৰ ডাৰ্টমূৰ আৰু এক্সমূৰত গ্ৰেনাইটৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত উচ্চভূমিৰ ম'ৰলেণ্ড অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।[116]

ইংৰাজী নিম্নভূমি দেশৰ মধ্য আৰু দক্ষিণ অঞ্চলত অৱস্থিত, কটছৱল্ড পাহাৰ, চিলটাৰ্ন পাহাৰ, উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ডাউন্সকে ধৰি সেউজীয়া ৰোলিং পাহাৰেৰে গঠিত; য’ত ইবোৰে সাগৰক লগ পায় তাত ড’ভাৰৰ শিলৰ দৰে বগা শিলৰ উন্মুক্ত স্থান গঠন কৰে। ইয়াৰ ভিতৰত তুলনামূলকভাৱে সমতল সমভূমি যেনে চেলিছবেৰী প্লেইন, ছামাৰচেট লেভেলছ, চাউথ ক’ষ্ট প্লেইন আৰু দ্য ফেন্স আদিও অন্তৰ্ভুক্ত।

জলবায়ু

[সম্পাদনা কৰক]

ইংলেণ্ডৰ সামুদ্ৰিক জলবায়ু নাতিশীতোষ্ণ: ইয়াৰ উষ্ণতা মৃদু আৰু শীতকালত ইয়াৰ উষ্ণতা ০ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (৩২ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট)তকৈ বেছি নহয় আৰু গ্ৰীষ্মকালত ইয়াৰ উষ্ণতা ৩২ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (৯০ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট)তকৈ বেছি নহয়।[117] বতৰ তুলনামূলকভাৱে সঘনাই আৰ্দ্ৰ আৰু পৰিৱৰ্তনশীল। আটাইতকৈ ঠাণ্ডা মাহ জানুৱাৰী আৰু ফেব্ৰুৱাৰী, পিছৰ মাহটো বিশেষকৈ ইংলিছ উপকূলত, আনহাতে জুলাই মাহ সাধাৰণতে আটাইতকৈ উষ্ণ। মৃদুৰ পৰা উষ্ণ বতৰ থকা মাহবোৰ হ'ল মে', জুন, ছেপ্টেম্বৰ আৰু অক্টোবৰ।[117] বছৰটোৰ ভিতৰত বৰষুণৰ পৰিমাণ সকলো অঞ্চলতে মোটামুটি সমানে থাকে।

ইংলেণ্ডৰ জলবায়ুৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ হ'ল ইয়াৰ আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ ওচৰত থকা, ইয়াৰ উত্তৰ অক্ষাংশ আৰু উপসাগৰীয় প্ৰবাহৰ দ্বাৰা সাগৰৰ উষ্ণতা।[117] পশ্চিম অঞ্চলত বৰষুণৰ পৰিমাণ বেছি আৰু লেক ডিষ্ট্ৰিক্টৰ কিছু অংশত দেশৰ আন ঠাইতকৈ বেছি বৰষুণ হয়।[117] বতৰৰ ৰেকৰ্ড আৰম্ভ হোৱাৰ পিছৰে পৰা ২০২২ চনৰ ১৯ জুলাইত লিংকনশ্বায়াৰৰ কনিংছবিত সৰ্বোচ্চ উষ্ণতা ৪০.৩ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (১০৪.৫ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট) আছিল,[118] আনহাতে ১৯৮২ চনৰ ১০ জানুৱাৰীত শ্ৰপশ্বাৰৰ এডগমণ্ডত সৰ্বনিম্ন উষ্ণতা আছিল −২৬.১ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ (−১৫.০ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইট।[119]

প্ৰশাসনিক অঞ্চলসমূহ

[সম্পাদনা কৰক]

ইংলেণ্ডৰ মুঠ ৯খন প্ৰশাসনিক অঞ্চল আছে।

নাম জনসংখ্যা আয়তন (বৰ্গ কিমি) বৃহত্তম চহৰ
নৰ্থ ইষ্ট ২,৫৯৬,৮৮৬ ৮,৫৯২ নিউকেচল আপন টাইন
নৰ্থ ৱেষ্ট ৭,০৫২,১৭৭ ১৪,১৬৫ মানচেষ্টাৰ
ইয়ৰ্কশ্বায়াৰ এণ্ড দি হাম্বাৰ ৫,২৮৩,৭৩৩ ১৫,৪২০ লীডছ
ৱেষ্ট মিডলেণ্ডছ ৫,৬০১,৮৪৭ ১৩,০০০ বাৰ্মিংহাম
ইষ্ট মিডলেণ্ডছ ৪,৫৩৩,২২২ ১৫,৬২৭ লিচেষ্টাৰ
ইষ্ট অফ ইংলেণ্ড ৫,৮৪৬,৯৬৫ ১৯,১২০ নৰউইচ
ছাউথ ৱেষ্ট ৫,২৮৮,৯৩৫ ২৩,৮২৯ ব্ৰিষ্টল
ছাউথ ইষ্ট ৮,৬৩৪,৭৫০ ১৯,০৯৫ ছাউথাম্পটন
লণ্ডন ৮,১৭৩,৯৪১ ১,৫৭২ লণ্ডন

তথ্য সংগ্ৰহ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ Marden 2003, পৃষ্ঠা 460.
  2. ↑ Brewer 2006, পৃষ্ঠা 340.
  3. ↑ http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/key-statistics-for-local-authorities-in-england-and-wales/rft-table-ks201ew.xls
  4. ↑ 2011 Census - Population and household estimates for England and Wales, March 2011. Accessed 16 July 2012
  5. ↑ Office for National Statistics. "The Countries of the UK". statistics.gov.uk. Archived from the original on 20 December 2008. http://www.statistics.gov.uk/geography/uk_countries.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2009. 
  6. ↑ "Countries within a country". number-10.gov.uk. Archived from the original on 9 February 2008. http://www.number-10.gov.uk/output/Page823.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2009. 
  7. ↑ "Changes in the list of subdivision names and code elements (Page 11)" (PDF). International Organization for Standardization. http://www.iso.org/iso/newsletter_i-9.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2009. 
  8. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; 2021 Nomis নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  9. ↑ "England – Culture". britainusa.com. http://www.britainusa.com/sections/index_nt1.asp?i=41105&L1=41105&L2=41105&D=0। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2009. 
  10. ↑ Burns, William E.. A Brief History of Great Britain. পৃষ্ঠা. [[[:সাঁচ:GBurl]] xxi]. ; "Acts of Union 1707". parliament.uk. http://www.parliament.uk/about/living-heritage/evolutionofparliament/legislativescrutiny। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 January 2011. 
  11. ↑ "Country profile: United Kingdom". BBC News. 26 October 2009. http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/country_profiles/1038758.stm. 
  12. ↑ "Industrial Revolution". Ace.mmu.ac.uk. http://www.ace.mmu.ac.uk/eae/Global_Warming/Older/Industrial_Revolution.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2009. 
  13. ↑ "What makes UK universities so popular?". CamVision Education. 4 October 2021. https://camvision-edu.co.uk/what-makes-uk-universities-so-popular/। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 September 2023. 
  14. ↑ "World University Rankings". Times Higher Education (THE). 4 October 2022. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2023/world-ranking। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 September 2023. 
  15. ↑ Park, Neil (24 June 2020). "Population estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland". Office for National Statistics (United Kingdom). https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/bulletins/annualmidyearpopulationestimates/latest#population-growth-in-england-wales-scotland-and-northern-ireland. 
  16. ↑ 2011 Census – Population and household estimates for England and Wales, March 2011. Accessed 31 May 2013.
  17. ↑ "England". Online Etymology Dictionary. Retrieved 21 July 2010. 
  18. ↑ Ripley 1869, পৃষ্ঠা 570.
  19. ↑ Molyneaux 2015, পৃষ্ঠা. 6–7.
  20. ↑ "Germania". Tacitus. http://www.fordham.edu/halsall/basis/tacitus-germanygord.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  21. ↑ "Angle". Oxford English Dictionary. Retrieved 5 September 2009. [সংযোগবিহীন উৎস]
  22. ↑ Crystal 2004, পৃষ্ঠা 26–27
  23. ↑ Forbes, John (1848). The Principles of Gaelic Grammar. প্ৰকাশক Edinburgh: Oliver, Boyd and Tweeddale. 
  24. ↑ Foster 1988, পৃষ্ঠা 9.
  25. ↑ "500,000 BC – Boxgrove". Current PublishingCurrent Archaeology. 24 May 2007. http://www.archaeology.co.uk/the-timeline-of-britain/boxgrove.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 December 2010. 
  26. ↑ "Palaeolithic Archaeology Teaching Resource Box". Palaeolithic Rivers of South-West Britain Project (2006). http://www.personal.rdg.ac.uk/~sgs04rh/SWRivers/Palaeolithic%20Archaeology%20Teaching%20Resource%20Box_Lifestyles_Basic.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 December 2010. ; "Chalk east". A Geo East Project. http://www.geo-east.org.uk/special_projects/eco_culture.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 December 2010. 
  27. ↑ Oppenheimer 2006, পৃষ্ঠা. 173.
  28. ↑ "Tertiary Rivers: Tectonic and structural background". University of Cambridge. http://www.qpg.geog.cam.ac.uk/research/projects/tertiaryrivers/tectonics.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 September 2009. 
  29. ↑ "Function and significance of Bell Beaker pottery according to data from residue analyses". http://tp.revistas.csic.es/index.php/tp/article/viewFile/5/5। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 December 2010. 
  30. ↑ Reid, Struan (1994). [[[:সাঁচ:GBurl]] Inventions and Trade. P.8]. James Lorimer & Company. ISBN 978-0-921921-30-1. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 December 2010. 
  31. ↑ Burke, Jason (2 December 2000). "Dig uncovers Boudicca's brutal streak". The Observer (London). http://observer.guardian.co.uk/uk_news/story/0,6903,406152,00.html. 
  32. ↑ "Cornelius Tacitus, The Annals". Alfred John Church, William Jackson Brudribh, Ed. https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Tac.+Ann.+14.37&redirect=true। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 December 2010. 
  33. ↑ Goldsworthy, Adrian (2016). Pax Romana: War, Peace and Conquest in the Roman World. Hachette UK. পৃষ্ঠা. 276. 
  34. ↑ Bedoyere, Guy. "Architecture in Roman Britain". Heritage Key. http://heritage-key.com/publication/architecture-roman-britain। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 December 2010. ; Philip, Robert (1860). [[[:সাঁচ:GBurl]] The History of Progress in Great Britain]. 2. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 December 2010. ; Rees, Bob; Shute, Paul; Kelly, Nigel (2003). [[[:সাঁচ:GBurl]] Medicine through time]. Heinemann. ISBN 978-0-435-30841-4. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 December 2010. 
  35. ↑ Rankov 1994, পৃষ্ঠা. 16.
  36. ↑ Wright 2008, পৃষ্ঠা. 143.
  37. ↑ 37.0 37.1 James, Edward. "Overview: Anglo-Saxons, 410 to 800". BBC. https://www.bbc.co.uk/history/ancient/anglo_saxons/overview_anglo_saxons_01.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 December 2010. 
  38. ↑ 38.0 38.1 Lehane, Brendan (1968). Early Christian Christianity. John Murray. 
  39. ↑ Dark, Ken R. (2003). "Large-scale population movements into and from Britain south of Hadrian's Wall in the fourth to sixth centuries AD". https://www.reading.ac.uk/web/files/GCMS/RMS-2003-03_K._R._Dark%2C_Large-scale_population_movements_into_and_from_Britan_south_of_Hadrian%27s_Wall_in_the_fourth_to_sixth_centuries_AD.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2020. ; Martin, Toby F. (2015). The Cruciform Brooch and Anglo-Saxon England. Boydell and Brewer Press. পৃষ্ঠা. 174–178. ; Coates, Richard. "Celtic whispers: revisiting the problems of the relation between Brittonic and Old English". https://ul.qucosa.de/api/qucosa%3A31804/attachment/ATT-0/. ; Kortlandt, Frederik (2018). "Relative Chronology". https://www.kortlandt.nl/publications/art320e.pdf. ; Fox, Bethany. "The P-Celtic Place Names of North-East England and South-East Scotland". http://www.heroicage.org/issues/10/fox.html. 
  40. ↑ Härke, Heinrich (2011). "Anglo-Saxon Immigration and Ethnogenesis". Medieval Archaeology খণ্ড 55 (1): 1–28. doi:10.1179/174581711X13103897378311. ISSN 0076-6097. 
  41. ↑ "The Christian Tradition". PicturesofEngland.com. http://www.picturesofengland.com/history/england-history-p4.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  42. ↑ Kirby 2000, পৃষ্ঠা. 4.
  43. ↑ Lyon 1960, পৃষ্ঠা. 23.
  44. ↑ "Overview: The Normans, 1066–1154". BBC. https://www.bbc.co.uk/history/british/normans/overview_normans_01.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 December 2010. 
  45. ↑ Crouch 2006, পৃষ্ঠা 2–4
  46. ↑ "Norman invasion word impact study". BBC News. 20 February 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/mid/7254446.stm. 
  47. ↑ 47.0 47.1 Bartlett 1999, পৃষ্ঠা 124.
  48. ↑ "Edward I (r. 1272–1307)". Royal.gov.uk. http://www.royal.gov.uk/OutPut/Page61.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 September 2009. 
  49. ↑ Fowler 1967, পৃষ্ঠা. 208.
  50. ↑ Ziegler 2003, পৃষ্ঠা 230; Goldberg 1996, পৃষ্ঠা 4.
  51. ↑ "Richard III (r. 1483–1485)". Royal.gov.uk. http://www.royal.gov.uk/output/Page50.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 September 2009. 
  52. ↑ "Royal Navy History, Tudor Period and the Birth of a Regular Navy". http://www.royal-navy.org/lib/index.php?title=Tudor_Period_and_the_Birth_of_a_Regular_Navy_Part_Two। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 December 2010. ; Smith, Goldwin. [[[:সাঁচ:GBurl]] England Under the Tudors]. Forgotten Books. পৃষ্ঠা. 176. ISBN 978-1-60620-939-4. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 December 2010. 
  53. ↑ Scruton 1982, পৃষ্ঠা. 470.
  54. ↑ From the 1944 Clark lectures by C. S. Lewis; Lewis, English Literature in the Sixteenth Century (Oxford, 1954) p. 1, OCLC 256072
  55. ↑ "Tudor Parliaments". Spartacus Educational. https://spartacus-educational.com/TUDparliament.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 April 2021. 
  56. ↑ Ordahl, Karen (2007). [[[:সাঁচ:GBurl]] Roanak:the abandoned colony]. Rowman & Littlefield publishers Inc. ISBN 978-0-7425-5263-0. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 December 2010. 
  57. ↑ 57.0 57.1 Colley 1992, পৃষ্ঠা 12; "Making the Act of Union". Act of Union 1707. UK Parliament. http://www.parliament.uk/actofunion/01_background.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  58. ↑ Hay, Denys. "The term 'Great Britain' in the Middle Ages". ads.ahds.ac.uk. http://ads.ahds.ac.uk/catalogue/adsdata/PSAS_2002/pdf/vol_089/89_055_066.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 February 2009. 
  59. ↑ "Oliver Cromwell (English statesman)". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/143822/Oliver-Cromwell। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 August 2009. 
  60. ↑ Lyndsey Bakewell, "Changing scenes and flying machines: re-examination of spectacle and the spectacular in Restoration theatre, 1660–1714" (PhD. Diss. Loughborough University, 2016).
  61. ↑ Adler, Philip J.; Pouwels, Randall L. (2007). [[[:সাঁচ:GBurl]] World Civilization]. Cengage Learning. পৃষ্ঠা. 340. ISBN 978-0-495-50262-3. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 December 2010. 
  62. ↑ "Democracy Live: Black Rod". BBC. Retrieved 6 August 2008; Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Black Rod". Encyclopædia Britannica. 4 (11th ed.). Cambridge University Press. 
  63. ↑ "London's Burning: The Great Fire". BBC News. https://www.bbc.co.uk/history/british/civil_war_revolution/great_fire_02.shtml. 
  64. ↑ "The History Press | The Stuarts". thehistorypress.co.uk. https://www.thehistorypress.co.uk/the-stuarts। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 April 2021. 
  65. ↑ 65.0 65.1 "The first Parliament of Great Britain". Parliament. http://www.parliament.uk/actofunion/08_02_great.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  66. ↑ Gallagher 2006, পৃষ্ঠা. 14.
  67. ↑ Hudson, Pat. "The Workshop of the World". BBC. https://www.bbc.co.uk/history/british/victorians/workshop_of_the_world_01.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 December 2010. 
  68. ↑ 68.0 68.1 Office for National Statistics 2000, পৃষ্ঠা 5; McNeil & Nevell 2000, পৃষ্ঠা 4.
  69. ↑ McNeil & Nevell 2000, পৃষ্ঠা 9.; Birmingham City Council. "Heritage". visitbirmingham.com. http://www.visitbirmingham.com/arts_and_culture/heritage/। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 October 2009. 
  70. ↑ "Manchester – the first industrial city". Entry on Sciencemuseum website. http://www.sciencemuseum.org.uk/on-line/energyhall/page84.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2012. 
  71. ↑ "Regency | British Architectural Dates and Styles | Property | UK | Mayfair Office". mayfairoffice.co.uk. https://www.mayfairoffice.co.uk/members-home/British-Architectural-Styles/British-Architectural-Styles-Regency। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 April 2021. 
  72. ↑ Bennet, Geoffrey (2004). The Battle of Trafalgar. England: Pen & Sword Books Limited, CPI UK, South Yorkshire.
  73. ↑ Colley 1992, পৃষ্ঠা 1.
  74. ↑ "Department of History – Napoleonic Wars". 28 July 2014. http://www.westpoint.edu/history/SitePages/Napoleonic%20Wars.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 April 2021. 
  75. ↑ Haggard, Robert F. (2001). [[[:সাঁচ:GBurl]] The persistence of Victorian liberalism:The Politics of Social Reform in Britain, 1870–1900]. Greenwood Publishing. পৃষ্ঠা. 13. ISBN 978-0-313-31305-9. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 December 2010. 
  76. ↑ Atterbury, Paul (17 February 2011). "Victorian Technology". BBC. http://www.bbc.co.uk/history/british/victorians/victorian_technology_01.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 October 2020. 
  77. ↑ Crawford, Elizabeth. "Women: From Abolition to the Vote". BBC. https://www.bbc.co.uk/history/british/abolition/abolition_women_article_01.shtml#five। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 December 2010. 
  78. ↑ Cox 1970, পৃষ্ঠা. 180.
  79. ↑ Golley, John (10 August 1996). "Obituaries: Air Commodore Sir Frank Whittle". The Independent (London). https://www.independent.co.uk/news/people/obituaries-air-commodore-sir-frank-whittle-1309015.html. 
  80. ↑ Clark, Steed & Marshall 1973, পৃষ্ঠা 1; Wilson & Game 2002, পৃষ্ঠা 55.
  81. ↑ Gallagher 2006, পৃষ্ঠা 10–11.
  82. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Thatcher নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  83. ↑ Keating, Michael (1 January 1998). "Reforging the Union: Devolution and Constitutional Change in the United Kingdom". Publius: The Journal of Federalism খণ্ড 28 (1): 217. doi:10.1093/oxfordjournals.pubjof.a029948. 
  84. ↑ "The coming of the Tudors and the Act of Union". BBC NewsBBC Wales. 2009. https://www.bbc.co.uk/wales/history/sites/themes/guide/ch11_part2_coming_of_the_tudor.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 September 2009. 
  85. ↑ Kenny, English & Hayton 2008, পৃষ্ঠা 3; Ward 2004, পৃষ্ঠা 180.
  86. ↑ 86.0 86.1 Sherman, Jill; Andrew Norfolk (5 November 2004). "Prescott's dream in tatters as North East rejects assembly". The Times (London). http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article503255.ece. 
  87. ↑ "United Kingdom" CIA The World Factbook]. Retrieved 13 April 2021
  88. ↑ "The Act of Union between England and Scotland". Historic UK. https://www.historic-uk.com/HistoryUK/HistoryofBritain/The-Act-of-Union/। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 December 2023. 
  89. ↑ Cabinet Office (26 March 2009). "Devolution in the United Kingdom". cabinetoffice.gov.uk. http://www.cabinetoffice.gov.uk/devolution.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 August 2009. 
  90. ↑ "Deputy Prime Minister launches first-ever Mayoral Council". https://www.gov.uk/government/news/deputy-prime-minister-launches-first-ever-mayoral-council. 
  91. ↑ "Lists of MPs". Parliament.uk. http://www.parliament.uk/mps-lords-and-offices/mps/। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2009. 
  92. ↑ "Common Law". ALM Media PropertiesThe People's Law Dictionary. http://dictionary.law.com/Default.aspx?selected=248। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 October 2013. 
  93. ↑ "The Common Law in the British Empire". H-net.msu.edu. 19 October 2000. http://www.h-net.msu.edu/~law/ASLH/conferences/2000conference/101900345b.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 August 2011. 
  94. ↑ Fafinski 2007, পৃষ্ঠা 60.
  95. ↑ Fafinski 2007, পৃষ্ঠা 127.
  96. ↑ "Constitutional reform: A Supreme Court for the United Kingdom". DCA.gov.uk. http://www.dca.gov.uk/consult/supremecourt/supreme.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  97. ↑ Fafinski 2007, পৃষ্ঠা 67.
  98. ↑ "Lord Chancellor and Secretary of State for Justice". GOV.UK. https://www.gov.uk/government/ministers/secretary-of-state-for-justice. 
  99. ↑ "Crime over the last 25 years". HomeOffice.gov.uk. http://www.homeoffice.gov.uk/rds/pdfs07/crime0607summ.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  100. ↑ "New record high prison population". BBC News. 8 February 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/7235438.stm. 
  101. ↑ "Offender management statistics quarterly: April to June 2022". GOV.UK. https://www.gov.uk/government/statistics/offender-management-statistics-quarterly-april-to-june-2022/offender-management-statistics-quarterly-april-to-june-2022। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 November 2022. 
  102. ↑ 102.0 102.1 Encyclopædia Britannica 2002, পৃষ্ঠা 100
  103. ↑ Redcliffe-Maud & Wood 1974.
  104. ↑ abcounties.com (26 June 2013). "The problem of 'county confusion' – and how to resolve it". Association of British Counties. https://abcounties.com/counties/county-confusion/। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 September 2023. 
  105. ↑ Singh 2009, পৃষ্ঠা 53.
  106. ↑ Cooper, Hilary (29 March 2011). "Tiers shed as regional government offices disappear". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/society/2011/mar/29/regional-government-disappears-1500-jobs-lost. 
  107. ↑ Axford 2002, পৃষ্ঠা 315.
  108. ↑ "English Channel". britannica.comEncyclopædia Britannica. 2009. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/187921/English-Channel। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 August 2009. 
  109. ↑ "History". EuroTunnel.com. http://www.eurotunnel.com/ukcP3Main/ukcCorporate/ukcAboutUs/ukm/history.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  110. ↑ "The River Severn". BBC. https://www.bbc.co.uk/england/sevenwonders/west/severn-river/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 December 2010. 
  111. ↑ "Severn Bore and Trent Aegir". Environment Agency. http://www.environment-agency.gov.uk/homeandleisure/recreation/31439.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 December 2010. 
  112. ↑ "River Thames and London (England)". প্ৰকাশক London: London Evening Standard. http://www.thisislondon.co.uk/standard-home/related-139-94056-articles-reviews/River+Thames-London+(England)/related.do। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 August 2009. [সংযোগবিহীন উৎস]
  113. ↑ 113.0 113.1 "North West England & Isle of Man: climate". Met Office. http://www.metoffice.gov.uk/climate/uk/nw/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 December 2010. 
  114. ↑ [[[:সাঁচ:GBurl]] World Regional Geography]. Joseph J. Hobbs. 2008. ISBN 978-0-495-38950-7. সাঁচ:GBurl। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 December 2017. 
  115. ↑ "Pennines". Smmit Post. http://www.summitpost.org/area/range/220026/pennines.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 September 2009. 
  116. ↑ "National Parks – About us". nationalparks.gov.uk. http://www.nationalparks.gov.uk/aboutus। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 December 2010. 
  117. ↑ 117.0 117.1 117.2 117.3 "What is the Climate like in Britain?". Woodlands Kent. http://www.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/weather/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2009. 
  118. ↑ "Record high temperatures verified". Met Office. https://www.metoffice.gov.uk/about-us/press-office/news/weather-and-climate/2022/record-high-temperatures-verified। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2023. 
  119. ↑ "English Climate". MetOffice.com. http://www.metoffice.com/climate/uk/location/england/#temperature. 


উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: <ref> টেগ্‌সমূহ "টোকা" নামৰ এটা গোটৰ বাবে আছে, কিন্তু তাৰ <references group="টোকা"/> টেগ্‌ পোৱা নগ'ল

"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=ইংলেণ্ড&oldid=510450"ৰ পৰা অনা হৈছে