জানকী দেৱী বাজাজ
| জানকী দেৱী বাজাজ | |
|---|---|
 | |
| জন্ম | ৭ জানুৱাৰী, ১৮৯৩ জাৱৰা, মধ্য প্ৰদেশ |
| মৃত্যু | ২১ মে', ১৯৭৯ (৮৬ বছৰ) |
| বঁটা, সন্মান, পুৰস্কাৰ আদি | পদ্মবিভূষণ, ১৯৫৬ |
জানকী দেৱী বাজাজ (ইংৰাজী: Janaki Devi Bajaj, ৭ জানুৱাৰী ১৮৯৩ – ২১ মে' ১৯৭৯) এগৰাকী ভাৰতীয় স্বাধীনতা সংগ্ৰামী তথা জনহিতৈষী আছিল। তেওঁ মহাত্মা গান্ধীয়ে নেতৃত্ব বহন কৰা আইন অমান্য আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ কৰি ১৯৩২ চনত কাৰাবাস খাটিছিল। তেওঁ প্ৰসিদ্ধ উদ্যোগপতি তথা বাজাজ গ্ৰুপৰ প্ৰতিষ্ঠাপক যমুনালাল বাজাজৰ পত্নী। ১৯৫৬ চনত ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক দেশৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান পদ্মবিভূষণ প্ৰদান কৰে।
জীৱনী[সম্পাদনা কৰক]
১৮৯৩ চনৰ ৭ জানুৱাৰী তাৰিখে মধ্য প্ৰদেশৰ জৱৰাৰ এক বৈষ্ণৱ মাৰৱাৰী পৰিয়ালত জানকী দেৱীয়ে জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল। আঠ বছৰ বয়সত তেওঁ সাধাৰণ ভাৰতীয় ধৰণে তেওঁলোকৰ পৰিয়ালৰ দ্বাৰা সজ্জিত খেলত তেওঁৰ নিজৰ সম্প্ৰদায় আৰু একে ধৰণৰ পৰিয়ালৰ বাৰ বছৰীয়া যমুনালাল বাজাজৰ সৈতে বিবাহ পাশত আবদ্ধ হৈছিল।[1] তেওঁলোকৰ বিবাহ সম্পূৰ্ণৰূপে সুসংগত আৰু পৰম্পৰাগত আছিল আৰু জানকী দেৱী এগৰাকী ভাল পত্নী আৰু মাতৃ আছিল। তেওঁলোকৰ বিয়াৰ সময়ত বাজাজ পৰিয়াল সাধাৰণ মধ্যবিত্ত ব্যৱসায়ীসকলৰ ভিতৰত অন্যতম আছিল। পিছলৈ যমুনালালে এক বৃহৎ ব্যৱসায়িক সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিলে আৰু ভাৰতৰ অন্যতম শীৰ্ষ উদ্যোগপতিত পৰিগণিত হ'ল।[2] উল্লেখযোগ্য যে সম্পদৰ আগমনৰ প্ৰতি যমুনালালৰ প্ৰতিক্ৰিয়া তেনেই সাধাৰণ আছিল। তেওঁ অধিক মিতব্যয়ী হৈ পৰিছিল। এই আত্ম-অস্বীকাৰ আৰু সৰলতাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ পত্নী জানকী দেৱীৰ অৱদান অতুলনীয়। তেওঁৰ স্বামীৰ প্ৰবৃত্তিৰে সৰলতাক গ্ৰহণ কৰিছিল। যমুনালালৰ স্বভাৱৰ বাবে মহাত্মা গান্ধীয়ে তেওঁক বাৰে বাৰে ঘোষণা কৰিছিল যে "যমুনালাল মোৰ পঞ্চম সন্তান।" যমুনালাল গান্ধীৰ দ্বাৰা প্ৰদৰ্শিত ন্যাসৰক্ষিতা ধাৰণাৰ অসামান্য দৃষ্টান্তমূলক উদাহৰণ আছিল।
যমুনালালে পত্নীৰ সৈতে স্বাধীনতা সংগ্ৰাম আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। জানকী দেৱীয়ে নিজে যঁতৰ ঘূৰাই খাদী প্ৰস্তুত কৰিছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ গোসেৱাৰ বাবে কাম কৰিছিল আৰু হৰিজন সকলৰ জীৱনৰ মানদণ্ড উন্নত কৰিবলৈ অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেওঁলোকৰ প্ৰচেষ্টাত হৰিজন সকলে মন্দিৰপ্ৰৱেশ কৰিছিল। স্বাধীনতাৰ পিছত তেওঁ ভূদান আন্দোলনত আচাৰ্য বিনোৱা ভাৱেৰ সৈতে কাম কৰিছিল।[3] তেওঁ ১৯৪২ চনৰ পৰা বহু বছৰ ধৰি অখিল ভাৰতীয় গোসেৱা সংঘৰ অধ্যক্ষ পদত অধিষ্ঠিত আছিল।[1]
১৯৫৬ চনত ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক দেশৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান পদ্মবিভূষণ প্ৰদান কৰে।[4] তেওঁ ১৯৬৫ চনত 'মেৰি জীৱন যাত্ৰা' শীৰ্ষক আত্মজীৱনী প্ৰকাশ কৰিছিল। ১৯৭৯ চনৰ ২১ মে তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।
উত্তৰাধিকাৰ[সম্পাদনা কৰক]
তেওঁৰ স্মৃতিত বহুতো শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান আৰু পুৰস্কাৰ স্থাপন কৰা হৈছে। তাৰে ভিতৰত উল্লেখযোগ্যসমূহ হ'ল: জানকী দেৱী বাজাজ ইনষ্টিটিউট অফ মেনেজমেণ্ট ষ্টাডিজ, জানকী দেৱী বাজাজ চৰকাৰী পিজি ছোৱালী মহাবিদ্যালয়, কোটা আৰু বাজাজ ইলেক্ট্ৰিকেলছৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠিত 'জানকীদেৱী বাজাজ গ্ৰাম বিকাশ সংস্থা'।[5] ভাৰতীয় মাৰ্চেণ্ট চেম্বৰৰ লেডিজ উইংয়ে ১৯৯২-৯৩ চনৰ পৰা গ্ৰাম্য উদ্যোগীসকলৰ বাবে আইএমচি-লেডিজ উইং জানকী দেৱী বাজাজ পুৰস্কাৰ আৰম্ভ কৰিছিল।[1]
প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ[সম্পাদনা কৰক]
- বাজাজ, জানকী দেৱী। 'মেৰি জীৱন যাত্ৰা' (মোৰ জীৱন যাত্ৰা), নতুন দিল্লী: মাৰ্তণ্ড উপাধ্যায়, ১৯৬৫ (১৯৫৬)
তথ্য উৎস[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "The Story of Jankidevi Bajaj, Who Gave up Gold, Silks & Purdah to Inspire Hundreds of Indian Women" (en-US ভাষাত). The Better India. 2016-09-03. https://www.thebetterindia.com/67046/jankidevi-bajaj-puraskar-changemakers/.
- ↑ "In Bajaj family, business sense over-rules ties". Financial Express. 6 April 2012. http://www.financialexpress.com/news/in-bajaj-family-business-sense-overrules-ties/933331/.
- ↑ Bharti Thakur (2006). Women in Gandhi's mass movements. Deep and Deep Publications. পৃষ্ঠা. 118. ISBN 8176298182. https://books.google.com/books?id=7qJesClv4z4C&q=Janaki+Devi+Bajaj&pg=PA118.
- ↑ "Padma Awards Directory (1954-2007)". Ministry of Home Affairs. 2007-05-30. Archived from the original on 2009-04-10. https://web.archive.org/web/20090410024701/http://www.mha.nic.in/pdfs/PadmaAwards1954-2007.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-02-01.
- ↑ "Jankidevi Bajaj Gram Vikas Sanstha". Bajaj Electricals. http://www.bajajelectricals.com/t-vikas.aspx.