নাৰীবাদী গঠনবাদ
নাৰীবাদী গঠনবাদ (ইংৰাজী: Feminist constructivism) হৈছে গঠনবাদৰ তত্ত্বৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰা এক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্পৰ্ক তত্ত্ব। নাৰীবাদী গঠনবাদে লিংগ সম্পৰ্কীয় ধাৰণাসমূহে বিশ্ব ৰাজনীতিক কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰে তাৰ অধ্যয়নৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।[1] ই হৈছে দুটা উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক তত্ত্ব নাৰীবাদ আৰু গঠনবাদৰ মাজৰ যোগাযোগ। ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত বিশ্বজুৰি লিংগ সমতা সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰত দুয়োটাৰে একেধৰণৰ মূল ধাৰণা কেনেকৈ আছে সেই বিষয়েও অন্বেষণ কৰা হৈছে।[2]
তত্ত্বসমূহৰ মাজত যোগাযোগ[সম্পাদনা কৰক]
গঠনবাদ হৈছে জ্ঞানৰ এক তত্ত্ব যিয়ে যুক্তি আগবঢ়ায় যে মানুহে বিশ্বৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ আৰু ধাৰণাসমূহৰ জৰিয়তে জ্ঞান আৰু অৰ্থ সৃষ্টি কৰে। গঠনবাদীসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে আন্তৰ্জাতিক জীৱন সামাজিক যাৰ উৎপত্তি হৈছে মানুহৰ ইজনে সিজনৰ লগত যোগাযোগ কৰাৰ ফলত (অৰ্থাৎ কথা কোৱা, নীতি-নিয়ম অনুসৰণ কৰা, নিয়ম সৃষ্টি কৰা আদি)ৰ ফলত।[3] সাদৃশ্য থাকিলেও নাৰীবাদী গঠনবাদীসকলে ক্ষমতাৰ সম্পৰ্কক পৰম্পৰাগত গঠনবাদীসকলতকৈ বেলেগ ধৰণেৰে চায়। ক্ষমতা আৰু লিংগক "নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়াৰ অবিচ্ছেদ্য উপাদান" বুলি গণ্য কৰা হয়, য'ত পৰম্পৰাবাদীসকলে ক্ষমতাক বাহ্যিক বুলি বিশ্বাস কৰে।[3] নাৰীবাদী গঠনবাদীসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে গঠনৰ সামাজিক প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে সমস্যাকৰণ গৱেষণাৰ অভাৱ যুক্তিগতভাৱে "হোৱাৰ অন্তৰ্নিহিততাৰ সৈতে" অসঙ্গতিপূৰ্ণ।[3] তেওঁলোকে এইটোও বিশ্বাস কৰে যে শাৰীৰিক পাৰ্থক্যৰ বাহিৰেও পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত সামাজিকৰণ আৰু সাংস্কৃতিক প্ৰশিক্ষণৰ পাৰ্থক্য বিদ্যমান৷ [4] কিন্তু গঠনবাদৰ সৈতে নাৰীবাদৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ মাজত সমালোচনা দৃষ্টিগোচৰ হয়।[2] নাৰীবাদী সাহিত্য আৰু লিংগ বিশ্লেষণক বেছিভাগ গঠনবাদীয়ে আওকাণ কৰাৰ বাবে বহুতো নাৰীবাদীয়ে গঠনবাদক বিকল্প মধ্যস্থতা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিবলৈ একমত নহয়।[2] ইয়াৰ উপৰিও আঙুলিয়াই দিয়া হৈছে যে ক্ষমতাৰ সামাজিক নিৰ্মাণ তত্ত্বগত হোৱাৰ বাবে ৰাজনীতিত লিংগ আৰু ক্ষমতাই ইজনে সিজনক কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰে সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰিবলৈ গঠনবাদৰ সঁজুলিৰ অভাৱ।[2]
ৰাজনীতিত প্ৰভাৱ[সম্পাদনা কৰক]
বিশ্ব ৰাজনীতিৰ নাৰীবাদী উপস্থিতিত আগবঢ়োৱা নেতৃস্থানীয় সমালোচনাসমূহে সংবাদ মাধ্যমত ইমান মনোযোগ লাভ কৰা নাই, কাৰণ নাৰীবাদী মতাদৰ্শৰ বিপৰীতে বাণিজ্য বিৰোধী সমাৱেশত পৰিৱেশবিদসকলৰ যুক্তি আৰু শ্ৰমিক বিষয়সমূহৰ ওপৰত অধিক মনোযোগ দিয়া হৈছে।[5]কিন্তু কিছুমান ঠাইত বিশ্বায়ন বিৰোধীৰ প্ৰতি অতি দুৰ্বলতা দেখা গৈছিল৷ উদাহৰণস্বৰূপে ভাৰতৰ মহিলা যিয়ে বাণিজ্য উদাৰীকৰণক কৰ্ম মানদণ্ড বলবৎ কৰাৰ সৈতে জড়িত কৰা দাবীসমূহৰ প্ৰতি চিন্তিত নাছিল।[5]
গৱেষণাত প্ৰভাৱ[সম্পাদনা কৰক]
নাৰীবাদীসকলে পৰ্যবেক্ষণ কৰা বহুতো দ্বিধাদ্বন্দ্ব হ'ল যে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্পৰ্কত নাৰীবাদীসকলে যি প্ৰভাৱ পেলাইছিল তাক জুখিবলৈ কিছু অসুবিধা হৈছে।[6] নাৰীবাদী তত্ত্বই গৱেষণা প্ৰক্ৰিয়াৰ প্ৰতিটো দিশতে ৰাজনীতি উন্মোচন কৰাৰ প্ৰৱণতা থাকে৷ তাৰে ভিতৰত কাৰ্যৰ অনুপস্থিতি, ডাঙৰ চিন্তাৰ মৌনতা, নাৰীবাদী বিশ্বাসৰ ওপৰত অত্যাচাৰ আৰু জ্ঞানবিজ্ঞানে আনৰ পূৰ্বধাৰণাৰ ওপৰত থকা ক্ষমতা আদি। ইয়াক সলনি কৰিবলৈ বহু গৱেষকে নাৰীবাদী গৱেষণা নৈতিকতা ব্যৱহাৰ কৰে, যিটো হৈছে কোনোবাই কেনেকৈ সোধা-পোছা কৰে সেই বিষয়ে সোধা প্ৰতিশ্ৰুতি।ইয়াৰ লগত জ্ঞানৰ শক্তি, সীমা, প্ৰান্তীয়কৰণ আৰু মৌনতা, সম্পৰ্ক আৰু ইয়াৰ মাজৰ ক্ষমতাৰ পাৰ্থক্য আৰু গৱেষকৰ নিজৰ অৱস্থানৰ প্ৰতি মনোযোগী হোৱাটোও জড়িত হৈ থাকে।[6]জ্ঞানতত্ত্বই উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰে৷ কাৰণ গৱেষকে আমাৰ চিন্তাধাৰাৰ পৰা নিজকে অস্থিৰ কৰিব লাগিব যিয়ে তথ্যক বিশ্বাসৰ পৰা পৃথক কৰিবলৈ যায়, যিয়ে তাৰ পিছত গৱেষকক তেওঁলোকৰ অধ্যয়নত বস্তুনিষ্ঠ হ'বলৈ অনুমতি দিয়ে।[6]নাৰীবাদী গৱেষণা নৈতিকতাৰ আন এটা মূল উপাদান হ'ল সীমা, যেনে: ইয়াৰ প্ৰতি মনোযোগী হোৱা আৰু ইয়াৰ প্ৰান্তীয়কৰণৰ ক্ষমতা।[6] ইয়াৰ ভিতৰত সীমাবদ্ধতা অন্তৰ্ভুক্ত আৰু বাদ দিয়াৰ লগতে ইয়াক ভাঙি পেলোৱাও অন্তৰ্ভুক্ত হ'ব পাৰে।[6] নাৰীবাদী গৱেষণাত নৈতিকতা থকাৰ বাবে গৱেষকে সম্পৰ্ক আৰু সামাজিক, ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক কাৰ্য্যসমূহ অন্যান্য কাৰ্য আৰু জীৱনৰ সৈতে কেনেদৰে পাৰস্পৰিক সম্পৰ্ক আছে সেই বিষয়েও বিবেচনা কৰিব লাগিব।[6]
নেতৃত্বত প্ৰভাৱ[সম্পাদনা কৰক]
যেতিয়া মহিলা বা সংখ্যালঘু গোটৰ অন্যান্য সদস্যই সমাজত যথেষ্ট ক্ষমতাৰ স্থান লাভ কৰে, তেতিয়া তেওঁলোকে নিজৰ ক্ষমতা ব্যৱহাৰৰ বাবে অনুসৰণ লাভ কৰাত সমস্যাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে।[7] ইয়াৰ মূল কাৰণটোৰ আঁৰত এটা বিশ্বাস জড়িত হৈ আছে৷ সেই বিশ্বাসটো হৈছে- "লিংগ হৈছে পুৰুষ আৰু মহিলাক সামাজিকভাৱে উল্লেখযোগ্যভাৱে পৃথক হিচাপে গঠন কৰা আৰু সেই পাৰ্থক্যৰ ক্ষেত্ৰত বৈষম্যক সংগঠিত কৰাৰ বাবে সামাজিক পদ্ধতিৰ এক প্ৰতিষ্ঠানিক ব্যৱস্থা।"[8] প্ৰত্যাশাৰ অৱস্থা তত্ত্বই কয় যে লিংগ সামাজিক স্তৰৰ ভিতৰত গভীৰভাৱে সোমাই আছে কাৰণ কু-সংস্কাৰ জড়িত লিংগ ব্যৱস্থাৰ বাবে নিয়মসমূহক লিংগ, জাতি, জাতি, শিক্ষা বা বৃত্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নেতৃত্বৰ স্থানৰ বিষয়ে মৰ্যাদা বিশ্বাস, সাংস্কৃতিক আঁচনি বুলি গণ্য কৰা হয়।[8]
তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ Baylis, Smith and Owens, The Globalisation of World Politics, 4ed, p267
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Locher, Birgit, and Elisabeth Prügl. "Feminism And Constructivism: Worlds Apart Or Sharing The Middle Ground?." International Studies Quarterly 45.1 (2001): Academic Search Complete. Web. 23 Feb. 2016.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Locher, Birgit (2001). "Feminism and Constructivism: Worlds Apart or Sharing a Middle Ground?". International Studies Quarterly খণ্ড 45: 111–129. doi:10.1111/0020-8833.00184. Archived from the original on February 3, 2015. https://web.archive.org/web/20150203000058/http://www.artsrn.ualberta.ca/courses/PoliticalScience/661B1/documents/LocherPruglFeminismConstructivism.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: February 2, 2015.
- ↑ Bogen, Fidel (January 27, 2012). "Essentialism and Constructivism: How Feminism Uses Them". BlogspotThe Counter-Feminist. Archived from the original on February 3, 2015. https://web.archive.org/web/20150203000950/http://counterfem.blogspot.ca/2012/01/essentialism-and-constructivism-how.html। আহৰণ কৰা হৈছে: February 2, 2015.
- ↑ 5.0 5.1 Prügl, Elisabeth. "Toward A Feminist Political Economics." International Feminist Journal of Politics 4.1 (2002): 31-36. Academic Search Complete. Web. 23 Feb. 2016.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Ackerly, Brooke, and Jacqui True. "Reflexivity In Practice: Power And Ethics In Feminist Research On International Relations." International Studies Review 10.4 (2008): 693-707. Academic Search Complete. Web. 23 Feb. 2016.
- ↑ Ridgeway, Cecilia L, Cathryn Johnson, and David Diekema. "External Status, Legitimacy, And Compliance In Male And Female Groups." Social Forces 72.4 (1994): 1051-1077. Academic Search Complete. Web. 4 May 2016.
- ↑ 8.0 8.1 [[Ridgeway, Cecilia L. "Gender, Status, And Leadership." Journal of Social Issues 57.4 (2001): 637. Academic Search Complete. Web. 4 May 2016.