মণিপুৰী সংকীৰ্তন
মণিপুৰী সংকীৰ্তন (ইংৰাজী: Manipuri Sankirtana) হৈছে ভাৰতৰ মণিপুৰ ৰাজ্যৰ ৰাজহুৱা মন্দিৰসমূহত আৰু ব্যক্তিগত স্থানত কৰা একপ্ৰকাৰৰ পাৰম্পৰিক নাট্য। ইয়াত ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতি, গীত, বাদ্য আৰু নৃত্যৰ সমলয়ত প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। সংকীৰ্তনৰ জৰিয়তে অতুলনীয় ধৰ্মীয় ভক্তি আৰু শক্তি প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। সংকীৰ্তনত প্ৰদৰ্শকসকলে ভগৱান কৃষ্ণৰ বহুতো কাহিনী বৰ্ণনা কৰে। এই সংকীৰ্তনত কৰুণ ৰসৰ প্ৰয়োগে প্ৰায়ে দৰ্শকসকলক চকুপানী বোৱাই আনিব পাৰে।[1] ইয়াক মুখ্যতঃ মণিপুৰৰ বৈষ্ণৱ সম্প্ৰদায়ৰ দ্বাৰা আৰু চুবুৰীয়া ৰাজ্য ত্ৰিপুৰা আৰু অসমত বসতি স্থাপন কৰা বৈষ্ণৱ মণিপুৰীসকলৰ দ্বাৰা অনুশীলন কৰা হয়। ২০১৩ চনৰ ডিচেম্বৰত অনুষ্ঠিত আজাৰবাইজানৰ ৰাজধানী বাকুত অনুষ্ঠিত ইউনেস্কোৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সমিতিৰ বৈঠকৰ অষ্টম অধিৱেশনত মানৱতাৰ ইউনেস্কো বিমূৰ্ত সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ প্ৰতিনিধি তালিকাত "সংকীৰ্তন: মণিপুৰৰ ৰীতি-নীতি গীত, বাদ্য আৰু নৃত্য" লিপিবদ্ধ কৰা হৈছিল।[2]
বৰ্ণনা
[সম্পাদনা কৰক]
সংগীত নাটক একাডেমীয়ে প্ৰস্তুত কৰা মানৱতাৰ বিমূৰ্ত সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ প্ৰতিনিধি তালিকাত অন্তৰ্ভুক্তিকৰণৰ বাবে মনোনয়ন দস্তৱেজত এই পৰিৱেশ্য কলাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে: "মণিপুৰৰ মন্দিৰসমূহত সংগীত আৰু নৃত্য অন্তৰ্ভুক্ত থকা ৰীতি পালনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সংকীৰ্তনে মণিপুৰৰ সমভূমিত বাস কৰা বৈষ্ণৱ লোকসকলৰ জীৱনত ধৰ্মীয় আমদানি আৰু পৰ্যায়ৰ অনুষ্ঠান উপলক্ষে ঘৰ আৰু ৰাস্তাত প্ৰদৰ্শিত কলাৰ এক প্ৰদৰ্শন অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। কৃষ্ণৰ তত্ত্ব আৰু শিক্ষা এই প্ৰদৰ্শনৰ কেন্দ্ৰীয় বিষয়বস্তু। কিন্তু তেওঁলোকে মণিপুৰৰ পূৰ্ব-বৈষ্ণৱী অতীতৰ সংগীত আৰু নৃত্যৰ পৰা বহন কৰা আনুষ্ঠানিক বৈশিষ্ট্যবোৰ ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। সংকীৰ্তন অনুশীলনৰ মূল মন্দিৰসমূহত পোৱা যায় য'ত ই গীতৰ জৰিয়তে ভগৱানৰ লীলা বৰ্ণনা কৰে আৰু প্ৰভুৰ জীৱন আৰু কাৰ্যক দৰ্শোৱা নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰে। এইবোৰ সাধাৰণতে ঘূৰণীয়াকৈ ভক্তসকলৰ আগত মন্দিৰৰ সৈতে সংলগ্ন এটা মণ্ডপত উপস্থাপন কৰা হয়। মুখ্য প্ৰদৰ্শনীবোৰত নাটা পালা থাকে। এয়া গোটেই মণিপুৰ উপত্যকাত পৰিৱেশন কৰা হয়। বৰ্তমান সময়ত অতি কমকৈ দেখা পোৱা অৰিবা পালা আৰু মনোহৰ ছই পালা দুয়ো মন্দিৰ কেন্দ্ৰিক। মন্দিৰৰ বাহিৰত সংকীৰ্তনে হোলী পালাৰ বসন্তকালত ৰঙৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা সময়ত বা শীতৰ মাহত কৰা শয়ন হিচাপে পৰিবেশন কৰা হয়। বাৰিষা কালত মন্দিৰৰ ভিতৰত খুবাক এচেই উদযাপন কৰা হয়। ইয়াক প্ৰভুৰ ৰথ উৎসৱ চিহ্নিত কৰা হয়। নতুন ঘৰ সোমোৱা আৰু জীৱন-চক্ৰ অনুষ্ঠানত প্ৰাৰ্থনা হিচাপে সংকীৰ্তনক আগবঢ়োৱা হয়। কাণ বিন্ধা ৰীতি (শৈশৱত পুৰুষ আৰু মহিলা দুয়োজনৰ বাবে), উপনয়ন (কিশোৰ পুৰুষৰ বাবে), বিবাহ, আৰু মৃত্যুৰ পথত আদিতো সংকীৰ্তনৰ প্ৰচলন আছে। এনেদৰে মণিপুৰী বৈষ্ণৱৰ জীৱনত সংকীৰ্তনক ঈশ্বৰৰ দৃশ্যমান প্ৰকাশ বুলি গণ্য কৰা হয়।"[3]
তথ্য উৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Staff Reporter (8 December 2013). "Manipuri Sankirtana inscribed on UNESCO’s ‘intangible heritage’ list". The Hindu. http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-newdelhi/manipuri-sankirtana-inscribed-on-unescos-intangible-heritage-list/article5435312.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 December 2016.
- ↑ "Sankirtana, ritual singing, drumming and dancing of Manipur". UNESCOwww.unesco.org. http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/sankirtana-ritual-singing-drumming-and-dancing-of-manipur-00843। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 December 2016.
- ↑ Sangeet Nataka Akademi. "Nomination File No. 00843". UNESCO. http://www.unesco.org/culture/ich/doc/download.php?versionID=20734। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 December 2016.