মনপা জনগোষ্ঠী

মনপা

মুঠ জনসংখ্যা
৭৫,০০০[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]
উল্লেখযোগ্য জন-অধ্যুষিত অঞ্চলসমূহ
ভাৰত (Arunachal Pradesh) ৬০,৫৪৫ (২০১১ চনৰ লোকপিয়ল) চীন (Tibet) ১০,৫৬১ (২০১০ চনৰ লোকপিয়ল ) ভূটান ৩,০০০[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]
ভাষাসমূহ
পূব বদিশ ভাষা, থাংলা ভাষা, খো-বৱা ভাষা
ধৰ্ম
তিব্বতীয় বৌদ্ধ ধৰ্ম
সংশ্লিষ্ট নৃতাত্ত্বিক গোষ্ঠী
Tibetan,Sherdukpen, Sharchops, Memba, Limbu

মনপা জনগোষ্ঠী
Tibetan name
Tibetan	མོན་པ་
প্ৰতিলিপি - Tibetan Pinyin mon pa

মনপা জনগোষ্ঠী ইংৰাজী: Monpa,বৈকল্পিক বানানবোৰৰ ভিতৰত আছে মোনবা', আৰু মেম্বা' চীনা ভাষাত: 门巴族) উত্তৰ-পূব ভাৰত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ এক প্ৰধান জনগোষ্ঠী। মনপা জনগোষ্ঠী চীনৰ ৫৬টা চৰকাৰীভাৱে স্বীকৃত জাতিগত গোটৰ এটা। বেছিভাগ মনপা ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যত বাস কৰে, যাৰ জনসংখ্যা ৫০,০০০ টাৱাং আৰু পশ্চিম কামেং জিলাত কেন্দ্ৰীভূত বসতি আছে। ২০২০ চনলৈকে দক্ষিণ তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চলৰ কনা/ টোনা চোনা চহৰৰ লে/ লেবো/ লেবুগু/ লেবুগু চহৰাঞ্চলত ১১,১৪৩জন মনপা লোক বাস কৰিছিল, য'ত তেওঁলোকক মেনবা (সৰলীকৃত চীনা: 门巴族; পৰম্পৰাগত চীনা: 門巴族; পিনিয়েন: Ménbāzú) বুলি জনা যায়।

ইয়াৰে কম সংখ্যক পূব কামেং আৰু ভূটান (২,৫০০)ৰ সীমান্তৱৰ্তী অঞ্চলত বাস কৰে।

এওঁলোকৰ ভূটানৰ শ্বাৰ্চোপৰ সৈতেও অতি ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আছে। এই লোকসকলৰ ভাষা তিব্বত-বৰ্মন পৰিয়ালৰ, কিন্তু ই পূৱ তিব্বতীয় উপভাষাতকৈ যথেষ্ট পৃথক। এ তিব্বতীয় লিপিৰে লিখে।

মনপা সকলৰ তেওঁলোকৰ ভাষাৰ তাৰতম্যৰ বাবে ছয়টা উপ-গোটত উপ-বিভক্ত কৰা হৈছে। সেইবোৰ হৈছে:

• টাৱাং মনপা
• দিৰাং মনপা
• লিছ মনপা
• ভূত মনপা
• কালাকটাং মনপা
• পাঞ্চেন মনপা

টাৱাং মনপাসকল চাংৰেলুঙৰ পৰা প্ৰব্ৰজন কৰা বুলি ইতিহাসে কয়। মনপা জনগোষ্ঠী উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ একমাত্ৰ যাযাবৰ জনজাতি বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। তেওঁলোক সম্পূৰ্ণৰূপে ভেড়া, গৰু, য়াক, ছাগলী আৰু ঘোঁৰাৰ দৰে জন্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। চীনৰ তিব্বতত লে নামৰ এখন গাওঁ আছে য'ত মনপা লোকও পোৱা যায়। মনপা শব্দটো চীনত এক সাধাৰণ শব্দ, ভাৰতৰ বিপৰীতে য'ত ই এক নিৰ্দিষ্ট জনজাতীয় গোটক বুজায়। চীনৰ মেডগ (পেমাকো)ৰ লোকসকলকো চীনত মনপা বুলি কোৱা হয়। সেয়েহে, মনপা শব্দটো আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে সাৱধানে অধ্যয়ন কৰাটো আৱশ্যক। মনপা শব্দটো এটা অতি সাধাৰণ শব্দ আৰু ইয়াত সমগ্ৰ ট্ৰেন্স হিমালয় অঞ্চলৰ লোক অন্তৰ্ভুক্ত আছে আৰু টাৱাং আৰু পশ্চিম কামেং জিলাৰ মনপা জনজাতিক বুজাবলৈ ব্যৱহৃত আধুনিক শব্দৰ বিপৰীতে। তিব্বতৰ মনপা লোকসকল কনা কাউণ্টিৰ লেবুগুত বাস কৰে।

ভাষা

মনপা লোকসকলে কোৱা ভাষাবোৰক প্ৰায়ে "মনপা ভাষা" বুলি কোৱা হয়। এইটো বংশানুক্ৰমিক শব্দ নহয়, আৰু ইয়াৰ অধীনত কেইবাটাও বেলেগ বেলেগ ভাষা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। "মনপা ভাষা"ৰ ভিতৰত আছে খো-বৱা, পূব বোদিছ আৰু থাংলা ভাষা। ব্লেঞ্চ (২০১৪)ৰ মতে, পাঁচটা গোট পৃথক হ'ব পাৰে:

• শ্বেৰডুকপেন, লিছ আৰু চাৰ্তাং ভাষাবোৰ অঞ্চলটোৰ আন ভাষাবোৰৰ সৈতে কোনো স্পষ্ট সম্পৰ্ক থকা দেখা নাযায় আৰু সেইবোৰ এটা সৰু ভাষাৰ পৃথক্কৰণ গোট। এই তিনিটা ভাষা বুগুনৰ সৈতেহে সম্পৰ্কিত, আৰু ইয়াৰ সৈতে একেলগে "খো-বৱা" গোট এটা গঠন কৰে।

• টাৱাং ভাষা হৈছে এক পূব বদিশ ভাষা, আৰু ই বিভিন্ন ধৰণৰ ডাকপা।

• জেমিথাং, মাগো আৰু থিংবু গাওঁবোৰৰ ভাষাবোৰ অতিৰিক্ত পূব বোদিছ প্ৰকাৰ যিবোৰ টাৱাঙৰ সৈতে পাৰস্পৰিকভাৱে বোধগম্য নহয়।

• বোদিছৰ ভিতৰত থকা থাংলা ভাষাত নিউকমাদুং আৰু লুব্ৰাং গাঁৱত কোৱা ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্কীয় উপভাষা আৰু যাযাবৰসকলে কোৱা ব্ৰোকপা ভাষা অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। অন্যান্য ভাষাবোৰৰ ভিতৰত আছে দিৰাং (যাক "চেণ্ট্ৰেল মনপা" বুলিও জনা যায়), মোৰ্চিং আৰু কালাকটাং (যাক "দক্ষিণ মনপা" বুলিও জনা যায়)।

সংস্কৃতি

মনপাসকলক কাঠত খোদাই কৰা, পেইণ্টিং, কাৰ্পেট নিৰ্মাণ আৰু বয়নৰ বাবে জনাজাত। তেওঁলোকে স্থানীয় চুকচো গছৰ মণ্ডৰ পৰা কাগজ নিৰ্মাণ কৰে। টাৱাং মঠত এটা প্ৰিণ্টিং প্ৰেছ আছে,সাধাৰণতে শিক্ষিত মনপা লামাসকলৰ বাবে য'ত বহুতো ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ স্থানীয় কাগজ আৰু কাঠৰ খণ্ডত মুদ্ৰণ কৰা হয়। মনপাসকল কাঠৰ বাটি আৰু বাঁহ শিল্প বয়নৰ ক্ষেত্ৰতো সিদ্ধহস্ত। মানুহ আৰু বাঘৰ বাহিৰে সকলো জন্তুক চিকাৰ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া হয়। পৰম্পৰা অনুসৰি কেৱল এজন ব্যক্তিক এটা পৱিত্ৰ দিনত বাঘ চিকাৰ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া হয়, শ্বামানৰ আৰম্ভণিৰ সময়ৰ পিছত আৰু ইয়াক পথৰ পৰীক্ষণৰ সৈতে তুলনা কৰিব পাৰি। বাঘটো কটা হোৱাৰ পিছত, কঁকালৰ হাড়, ইয়াৰ সকলো দাঁত আদি যাদুকৰী অস্ত্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়॥

ধৰ্ম

মনপাসকল সাধাৰণতে তিব্বতীয় বৌদ্ধ ধৰ্মৰ গেলাগ সম্প্ৰদায়ৰ অনুসৰণকাৰী। তেওঁলোকে ভূটান-শিক্ষিত মেৰাগ লামাৰ প্ৰভাৱৰ ফলস্বৰূপে সপ্তদশ শতিকাত এই ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰভাৱৰ সাক্ষ্য আছিল মনপা লোকসকলৰ দৈনন্দিন জীৱনত টাৱাং মঠৰ কেন্দ্ৰীয় ভূমিকা। জেমিথাঙত মনপা মহাযানা/তান্ত্ৰয়না-পৰম্পৰাৰ নাইংমাপা পন্থাৰ অনুসৰণকাৰী।

উৎসৱ

মুখ্য মনপা উৎসৱবোৰৰ ভিতৰত আছে চোস্কাৰ শস্য চপোৱা উৎসৱ, লোছাৰ আৰু টৰ্গিয়া। লোছাৰৰ সময়ত মানুহে সাধাৰণতে তিব্বতীয় নৱবৰ্ষৰ আগমনৰ উপলক্ষে টাৱাং মঠত প্ৰাৰ্থনা কৰে। মূকাভিনয় নৃত্য বোৰ আজিলামু উৎসৱৰ মুখ্য বৈশিষ্ট্য।

বৌদ্ধ লামাসকলে চোস্কৰৰ সময়ত কেইদিনমানৰ বাবে গোম্পাচত ধৰ্মীয় শাস্ত্ৰ পঢ়ে। তাৰ পিছত গাওঁবাসীয়ে খেতি কৰা পথাৰবোৰত পিঠিত সূত্ৰ লৈ ঘূৰি ফুৰে। এই উৎসৱৰ তাৎপৰ্য হৈছে উন্নত খেতি আৰু গাওঁবাসীৰ সমৃদ্ধিৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰা আৰু শস্যবোৰ পোক-পতংগ আৰু বন্য জন্তুৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰা।

সমাজ

মনপাৰ পৰম্পৰাগত সমাজখন স্থানীয়ভাৱে ত্ৰাকদ্ৰী নামেৰে জনাজাত ছয়জন মন্ত্ৰীৰ পৰিষদে পৰিচালনা কৰে। এই পৰিষদৰ সদস্যসকলক কেনপো বুলি জনা যায়। আক্ষৰিক ভাৱে "এবট।" লামাসকলে সন্মানীয় পদত অধিষ্ঠিত, দুজন সন্ন্যাসী যাক নেটচাং বুলি জনা যায় আৰু আন দুজন ডিজংপেন।

পৰিয়ালৰ পুৰুষজনেই পৰিয়াল একোটাৰ মুৰব্বী আৰু তেওঁৱেই সকলো সিদ্ধান্ত লয়। তেওঁৰ অনুপস্থিতিত তেওঁৰ পত্নীয়ে সকলো দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। যেতিয়া শিশু এটা জন্ম হয়, মনপা সমাজত লিংগভিত্তক লৰা বা ছোৱালী বুলি বাবে কোনো বৈষম্য পৰিলক্ষিত নহয়।

অৰ্থনীতি

মনপাসকলে স্থানান্তৰিত আৰু স্থায়ী এই দুয়োটা খেতিৰে অনুশীলন কৰে। গৰু, য়াক, গাহৰি, ভেড়া আৰু কুকুৰাক ঘৰচীয়া প্ৰাণী হিচাপে ৰখা হয়।

পাহাৰীয়া ঢালত শস্য ৰোপণ কৰাৰ পৰা মাটিৰ খহনীয়া প্ৰতিহত কৰিবলৈ, মনপাসকলে বহুতো ঢাল তৈয়াৰ কৰে। ধান, মাকৈ, ঘেঁহু, বাৰ্লি, বজৰা, জলকীয়া, ৰঙালাও আৰু বীনৰ দৰে নগদ শস্য ৰোপণ কৰা হয়।