মাতৃ নাৰীবাদ
মাতৃ নাৰীবাদ বা মাতৃত্ব নাৰীবাদ (ইংৰাজী: Maternal feminism) হৈছে বহু প্ৰাথমিক নাৰীবাদীৰ বিশ্বাস যে মাতৃ আৰু যত্ন লোৱা ব্যক্তি হিচাপে নাৰীৰ সমাজ আৰু ৰাজনীতিত গুৰুত্বপূৰ্ণ কিন্তু সুকীয়া ভূমিকা আছিল। ইয়াত সামাজিক নাৰীবাদৰ সংস্কাৰৰ ধাৰণাসমূহ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে আৰু মাতৃত্ববাদ আৰু নাৰীবাদৰ ধাৰণাসমূহৰ সংমিশ্ৰণ ঘটিছে। ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালৰ পৰা প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছলৈকে (১৯১৪–১৮) ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ বিশেষকৈ কানাডাৰ ধনী মহিলাসকলৰ মাজত ই এক ব্যাপক দৰ্শন আছিল। এই ধাৰণাটোক পিছৰ নাৰীবাদীসকলে সমাজৰ পিতৃত্ববাদী দৃষ্টিভংগী গ্ৰহণ কৰা আৰু বৈষম্যৰ অজুহাত প্ৰদান কৰা বুলি আক্ৰমণ কৰিছিল।
প্ৰাৰম্ভিক বৰ্ষসমূহত[সম্পাদনা কৰক]
২০ শতিকাৰ শেষৰ ফালে নাৰীবাদৰ সমালোচক ক্ৰীষ্টিনা হফ ছমাৰ্ছে মাতৃৰ নাৰীবাদক "সম লিংগৰ কিন্তু বেলেগ বুলি স্বীকৃতি দিয়া" বুলি সংজ্ঞায়িত কৰিছে।[1] উলষ্টোনক্ৰাফ্টে ভাবিছিল, "পুৰুষ আৰু মহিলা মূলতঃ একে আত্মাৰ আছিল। তেওঁলোকৰ প্ৰাপ্যও একে অধিকাৰৰ লগত জড়িত।" ছমাৰ্ছৰ মতে, "হান্নাই [ম'ৰে] নাৰীক য'ত আছিল তাতেই লগ পাইছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেওঁলোকৰ নাৰীসুলভ স্বভাৱ আছে আৰু নাৰীসকল যত্নশীল আৰু লালন-পালন কৰা, পুৰুষৰ পৰা পৃথক কিন্তু তেওঁলোক সমতাৰ যোগ্য।" তেওঁৰ দিনত ম'ৰ অতি জনপ্ৰিয় আছিল, কিন্তু এতিয়া যদি তেওঁক স্মৰণ কৰা হয় তেন্তে সেয়া তেওঁৰ দিনৰ পিতৃতান্ত্ৰিক ব্যৱস্থাটোক গ্ৰহণ আৰু যুক্তিযুক্ত কৰাৰ বাবেহে গ্ৰহণ কৰা হ'ব।[2]
ৰক্ষণশীল ইংৰাজ লেখক ফ্ৰান্সিছ ট্ৰ’লপ (১৭৭৯–১৮৬৩) আৰু এলিজাবেথ গাস্কেল (১৮১০–৬৫) দুয়োজনেই ভাবিছিল যে নাৰীক উন্নতভাৱে শিক্ষিত কৰা উচিত যাতে তেওঁলোক পুৰুষৰ ওপৰত কম নিৰ্ভৰশীল হয়। ট্ৰ’লপে ভাবিছিল যে আৰ্থিকভাৱে সুৰক্ষিত মহিলাসকলে নিজৰ সন্তানক নৈতিক শিক্ষা প্ৰদানৰ বাহিৰলৈ যাব লাগে, আৰু নিজৰ মাতৃত্বৰ মূল্যবোধ, সামাজিক চিন্তা আৰু যত্ন লোৱা দৃষ্টিভংগী ৰাজহুৱাভাৱে প্ৰকাশ কৰিব লাগে। তেওঁৰ উপন্যাসসমূহে বাৰে বাৰে দেখুৱাইছে যে এগৰাকী যুৱতী নায়িকাই নিজৰ নৈতিক প্ৰভাৱৰ জৰিয়তে কেনেকৈ দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত সমাজখনক উন্নত কৰিব পাৰে।[3] কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক নাৰীবাদী, যেনে: ঔপন্যাসিক ফেনী ফাৰ্ন (১৮১১-৭২) আৰু সংযম নেত্ৰী লেটিচিয়া ইউমেন্স (১৮২৭–৯৬)ৰ বাবে মাতৃৰ নাৰীবাদ আছিল কেৱল এক কৌশল যাৰ জৰিয়তে নাৰীয়ে নিজৰ সম অধিকাৰৰ লক্ষ্যত উপনীত হ'ব পাৰিছিল।[4]
আমেৰিকাত ১৮৩০ চনৰ আৰম্ভণিতে নাৰী সমাজ সংস্কাৰৰ ক্ষেত্ৰত সক্ৰিয় হৈ পৰিছিল যদিও মাতৃৰ নাৰীবাদৰ পৰম্পৰাগত ধাৰণাসমূহৰ দ্বাৰা বাধাগ্ৰস্ত হৈছিল। ১৮৩৪ চনত যেতিয়া মহিলা নৈতিক সংস্কাৰ সমিতি (এফ এম আৰ এছ) প্ৰতিষ্ঠা হৈছিল, তেতিয়া সন্মানীয় মহিলাসকলে বেশ্যাবৃত্তিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা বুলি যথেষ্ট সমালোচনা হৈছিল। এই সমাজখনৰ আদিম নাৰীবাদ হেৰাই গৈছিল কাৰণ ই সংস্কাৰিত বেশ্যাসকলৰ বাবে ঘৰ চলোৱা এটা দাতব্য সংস্থালৈ পৰিণত হৈছিল।[5] ১৮৮০ চনৰ ভিতৰত আমেৰিকাৰ সৰ্ববৃহৎ মহিলা সংগঠন ৱমেনছ খ্ৰীষ্টান টেম্পেৰেন্স ইউনিয়নে (WCTU) মহিলাসকলক কাৰাগাৰৰ সংস্কাৰ, শ্ৰমৰ অৱস্থা, শিক্ষা, বিশুদ্ধতা আৰু ভোটাধিকাৰৰ দৰে কামত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰিছিল। কিন্তু ডব্লিউ চি টি ইউয়ে নাৰীক বিশুদ্ধভাৱে পত্নী আৰু মাতৃ হিচাপেহে দেখিছিল, আৰু মাতৃৰ লগত জড়িত নাৰীবাদৰ বাধাসমূহ মানি লৈছিল।[6]
আনুষংগিক আন্দোলন[সম্পাদনা কৰক]
ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য দ্ৰুতগতিত সম্প্ৰসাৰিত হৈ থকা সময়ত মাতৃৰ নাৰীবাদ শিখৰত উপনীত হৈছিল। নাৰীৰ ভোটাধিকাৰ, সংযম, শান্তিবাদ আৰু সমাজবাদৰ বিষয়ে নতুন ধাৰণাৰ চৰ্চা চলি আছিল। এই সময়ছোৱাৰ কথা কওঁতে ভেৰ'নিকা ষ্ট্ৰং-ব'গে (জন্ম ১৯৪৭) কয়, "কানাডাৰ সমাজৰ প্ৰায় সকলোৰে দৰে মহিলাসকলেও নিজৰ লিংগক মাতৃত্বৰ ভূমিকাৰে চিনাক্ত কৰিছিল। প্ৰায় সকলো মহিলাৰ বাবে স্বাভাৱিক বৃত্তি, পুনৰ সজীৱ মাতৃত্বই কৰিব পাৰিছিল।" [7]
ব্ৰিটেইন আৰু ইয়াৰ উপনিৱেশসমূহত নতুন মহিলাগৰাকীৰ মূল্যত মাতৃ নাৰীবাদৰ বৃদ্ধিৰ আংশিক কাৰণ হয়তো ১৮৭০ চনৰ পিছত ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ দ্ৰুত সম্প্ৰসাৰণ। শিশুৰ মৃত্যুৰ হাৰ বৃদ্ধি পোৱাৰ সময়ত ব্ৰিটিছ জন্মৰ হাৰ হ্ৰাস পোৱা যেন লাগিছিল। ব্ৰিটিছৰ অভাৱৰ বাবে চিন্তা আছিল "সাম্ৰাজ্যৰ খালী ঠাই পূৰণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত।" [8]ইংৰাজ বংশৰ লোকৰ পৰ্যাপ্ত যোগান নিশ্চিত কৰিবলৈ মহিলাসকলক অপপ্ৰচাৰেৰে উপচাই পেলোৱা হৈছিল যিয়ে তেওঁলোকক "জাতিটোৰ মাতৃ" হ'বলৈ আহ্বান জনাইছিল। অধিক সন্তান জন্ম দিয়াটো এটা উচ্চ উদ্দেশ্য হিচাপে বহু নাৰীবাদীয়ে আঁকোৱালি লৈছিল।[9]এইদৰে বৰ্ণবাদ আৰু সাম্ৰাজ্যবাদে মাতৃ নাৰীবাদৰ সমৰ্থনত অৰিহণা যোগাইছিল।[10]
তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ Reisenwitz 2013.
- ↑ Frezza 2014.
- ↑ Diniejko 2014.
- ↑ LeGates 2012, পৃষ্ঠা. 252.
- ↑ Hunt 1999, পৃষ্ঠা. 94.
- ↑ Hunt 1999, পৃষ্ঠা. 127.
- ↑ Rothwell 1999, পৃষ্ঠা. 134.
- ↑ Devereux 2006, পৃষ্ঠা. 23.
- ↑ Devereux 2006, পৃষ্ঠা. 24.
- ↑ Devereux 2006, পৃষ্ঠা. 28.