হিন্দী বিৰোধী আন্দোলন

হিন্দী বিৰোধী আন্দোলন
হিন্দী ভাষা আৰু ইয়াৰ সাহিত্য, সংস্কৃতি ইত্যাদিৰ বিৰুদ্ধে আন্দোলন
বেঙ্গালুৰুত হিন্দি বিৰোধী আন্দোলন
স্থান	ভাৰত
কাৰণ	অ-হিন্দীভাষীসকলৰ ওপৰত হিন্দী ভাষা চপোৱাৰ অভিযোগ

হিন্দী বিৰোধী আন্দোলন বুলিলে ২০ শতিকাৰ মাজভাগত ভাৰতৰ কিছুমান বিশেষ অঞ্চলত উদ্ভৱ হোৱা এক উল্লেখযোগ্য সামাজিক-ৰাজনৈতিক আন্দোলনক বুজায়। এই প্ৰতিবাদৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল ভাৰতৰ একমাত্ৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে হিন্দী জাপি দিয়াৰ পৰা প্ৰতিহত কৰা। এই আন্দোলনে বিভিন্ন ভাষিক সম্প্ৰদায়ৰ পৰা ব্যাপক সমৰ্থন লাভ কৰাৰ লগতে ভাৰতৰ ভাষা নীতি গঢ় দিয়াত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল।

মূলতঃ জোৰ-জবৰদস্থিকৈ হিন্দী ভাষা চপোৱাৰ বিৰুদ্ধে অ-হিন্দীভাষীলোকসকলে আন্দোলন সংগঠিত কৰি আহিছে।

পৃষ্ঠভূমি

১৯৪৭ চনত ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শাসনৰ পৰা ভাৰত স্বাধীন হোৱাৰ পিছত নৱগঠিত ভাৰত চৰকাৰে এক ঐক্যবদ্ধ ভাষিক নীতি প্ৰতিষ্ঠা কৰিব বিচাৰিছিল। ১৯৫০ চনত গৃহীত ভাৰতৰ সংবিধানে হিন্দীক চৰকাৰী ভাষা আৰু ইংৰাজীক সহযোগী ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি দিছিল। ইয়াৰ মূল লক্ষ্য আছিল ইংৰাজীৰ ঠাইত হিন্দীক একমাত্ৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰত প্ৰাধান্য দিয়া। কিন্তু, এই পদক্ষেপে অহিন্দীভাষী অঞ্চলসমূহৰ মাজত উদ্বেগ আৰু আশংকাৰ সৃষ্টি কৰিছিল, যাৰ ফলত হিন্দী বিৰোধী প্ৰতিবাদৰ সৃষ্টি হৈছিল।

পৰিঘটনা আৰু আন্দোলন

মাদ্ৰাজ হিন্দী বিৰোধী আন্দোলন (১৯৬৫)

এই প্ৰতিবাদ হিন্দী বিৰোধী আন্দোলনৰ ইতিহাসৰ এক বৃহৎ পৰিঘটনা আছিল। তামিলনাডু ৰাজ্য (তেতিয়া মাদ্ৰাজ নামেৰে জনাজাত)ত সংঘটিত হৈছিল আৰু ইয়াত ব্যাপক বিক্ষোভ আৰু নাগৰিকৰ অশান্তি দেখা গৈছিল। ভাৰত চৰকাৰে হিন্দীক যোগাযোগৰ প্ৰাথমিক ভাষা হিচাপে জাপি দিয়াৰ প্ৰচেষ্টাত এই আন্দোলনৰ সূচনা হয়। বিশিষ্ট সমাজ সংস্কাৰক তথা ৰাজনৈতিক নেতা পেৰিয়াৰ ই.ভি. ৰামাছামীৰ আত্মদহনৰ ফলত এই আন্দোলনে গতি লাভ কৰিছিল। প্ৰতিবাদৰ ফলত অৱশেষত ভাষা নীতি পুনৰীক্ষণ কৰা হয়, যাৰ ফলত তামিলনাডুত চৰকাৰী কামত ইংৰাজী ভাষাৰ ব্যৱহাৰ অব্যাহত ৰখাটো নিশ্চিত হয়।

কেইবাটাও আঞ্চলিক ৰাজনৈতিক দল আৰু নেতাই হিন্দীক একমাত্ৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে জাপি দিয়াৰ সক্ৰিয় বিৰোধিতা কৰিছিল। তামিলনাডুৰ দ্ৰাবিড় মুনেত্ৰা কাজাগাম (ডি.এম.কে)ৰ নেতৃত্বত চি.এন. আন্নাদুৰাইয়ে, মাদ্ৰাজ হিন্দী বিৰোধী আন্দোলনত বিশিষ্ট ভূমিকা পালন কৰিছিল।

বাংলা ভাষা আন্দোলন

হিন্দী বিৰোধী প্ৰতিবাদৰ সৈতে প্ৰত্যক্ষ সম্পৰ্ক নাথাকিলেও ভাৰতৰ ভাষা ৰাজনীতি গঢ় দিয়াত বাংলা ভাষা আন্দোলনে উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল। ইয়াৰ সংঘটিত হৈছিল তেতিয়াৰ অবিভক্ত বংগদেশ আৰু বৰ্তমানৰ বাংলাদেশত। এই আন্দোলনে বাংলা ভাষাক স্বীকৃতি আৰু প্ৰচাৰৰ পোষকতা কৰিছিল। ১৯৫২ চনত সংঘটিত হোৱা বাংলাদেশৰ ভাষা আন্দোলন এই আন্দোলনৰ সময়ত এক উল্লেখযোগ্য পৰিঘটনা আছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত বাংলা ভাষাক পূব পাকিস্তানৰ (পাছলৈ বাংলাদেশ) অন্যতম চৰকাৰী ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি দিয়াত ই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল।

প্ৰভাৱ আৰু ফলাফল

হিন্দী বিৰোধী প্ৰতিবাদে ভাৰতৰ ভাষা নীতিত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। ভাৰত চৰকাৰে দেশৰ ভাষিক বৈচিত্ৰ্যক স্বীকাৰ কৰি ১৯৬৭ চনত চৰকাৰী ভাষা আইন সংশোধন কৰি চৰকাৰী উদ্দেশ্যত ইংৰাজীৰ ব্যৱহাৰ অব্যাহত ৰখাটো নিশ্চিত কৰাৰ লগতে ৰাজ্যিক পৰ্যায়ৰ যোগাযোগৰ বাবে আঞ্চলিক ভাষাসমূহক স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে। এই সিদ্ধান্তই ভাষিক বহুত্ববাদ ৰক্ষা কৰাত যথেষ্ট সহায় কৰিছিল আৰু ভাৰতৰ বিভিন্ন ভাষিক সম্প্ৰদায়ৰ মাজত সৰ্বাংগীনতা আৰু সাংস্কৃতিক পৰিচয়ৰ ভাৱ গঢ়ি তুলিছিল।