সমললৈ যাওক

কমাঠীপুৰা

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
कामाटीपूरा
কমাঠীপুৰা
লাল বাজাৰ
নিষিদ্ধ এলেকা
দেশ  ভাৰত
ৰাজ্য মহাৰাষ্ট্ৰ
মেট্ৰ মুম্বাই
প্ৰতিষ্ঠা ১৭৯৫
উচ্চতা
 ৪ মিটাৰ (১৩ ফুট)

কমাঠীপুৰা বা কমাঠীপুৰম(ইংৰাজী: Kamathipura)[1] হৈছে ভাৰতৰ মুম্বাইৰ এটা চুবুৰীয়া অঞ্চল, যি পতিতাবৃত্তিৰ বাবে বিখ্যাত। ১৭৯৫ চনৰ পিছত মুম্বাইৰ পূৰ্বৰ সাতটা দ্বীপক সংযোগ কৰা কজৱে (causeways) নিৰ্মাণৰ সৈতে প্ৰথমে এই অঞ্চল প্ৰতিষ্ঠিত কৰা হৈছিল৷[2] মূলতঃ লাল বজাৰ নামেৰে জনাজাত, এই নামৰ উৎপত্তি নিৰ্মাণ ক্ষেত্ৰত কাম কৰা শ্ৰমিক ʼকমাঠীʼ শব্দৰ পৰা। আৰক্ষীৰ কঠোৰ অভিযানৰ ফলত, ১৯৯০-ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে এইডছৰ উত্থান আৰু চৰকাৰৰ পুনৰ্বিকাশ নীতিয়ে যৌন কৰ্মীসকলক এই বৃত্তিৰ পৰা আঁতৰি যোৱাত সহায় কৰিছিল আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত কমাঠীপুৰাৰ পৰা বাহিৰ লৈ যোৱাত সহায় কৰিছিল । অঞ্চলটোত যৌন কৰ্মীৰ সংখ্যা এতিয়া হ্ৰাস পাইছে। তেতিয়াৰ পৰাই কামতিপুৰাত জেণ্ট্ৰিফিকেশনৰ অভিজ্ঞতা হৈছে, আৰু ২০১৭ চনলৈকে কামথিপুৰাত ২০০০ তকৈও কম যৌনকৰ্মী আছিল। ৰিয়েল এষ্টেট সম্প্ৰসাৰণে বেশ্যালয়সমূহক এসময়ত বিয়পি থকা ১৪টা লেনৰ ভিতৰত মাত্ৰ দুটা লেনতহে ঠেলি দিছে।.[3]

ভাৰতৰ সৰ্ববৃহৎ পতিতালয়-আধাৰিত যৌন উদ্যোগ মুম্বাইত অৱস্থিত।ইয়াত ৫,000ৰো অধিক পুৰুষ, মহিলা আৰু ট্ৰেন্সজেণ্ডাৰড যৌন কৰ্মী আছে। এই যৌন কৰ্মীসকল মুখ্যতঃ অৱস্থিত এছিয়াৰ সৰ্ববৃহৎ পতিতা ব্যৱসায় এলেকা, কমাঠীপুৰাত। ইয়াৰে বহুতো মহিলা নিম্ন আয়ৰ পৰিয়ালত জন্ম গ্ৰহণ কৰা। তেওঁলোকৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে প্ৰায়ে তেওঁলোকক নাবালক হিচাপে অচিনাকি লোকক পইচাৰ বিনিময়ত বিক্ৰী কৰে।[4]

১৯৯২ চনত, বৃহন্মুম্বাই পৌৰ নিগমে (বিএমচি) নথিভুক্ত কৰিছিল যে ইয়াত ৪৫,০০০ যৌন কৰ্মী আছিল যি ২০০৯ চনত ১৬০০ লৈ হ্ৰাস পাইছিল [5] আৰু ২০১৮ চনত ৫০০ লৈ পাইছিল।[6] বহুতো যৌন কৰ্মীয়ে মহাৰাষ্ট্ৰৰ আন এলেকালৈ প্ৰব্ৰজন কৰে আৰু ৰিয়েল এষ্টেট বিকাশকাৰীসকলে উচ্চ মূল্যৰে এই অঞ্চল কৰে। ২০১৮ চনত মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰে অঞ্চলটো ধ্বংস আৰু পুনৰ বিকাশৰ বাবে নিবিদা বিচাৰিছিল।[7]

ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]
মুম্বাইৰ পূৰ্বৰ সাতটা দ্বীপ, সপ্তদশ শতিকাৰ আগতে

The ground floors open directly onto the road like native shops. In their lower and upper rooms, native women call to male passers-by.

“
”
- A visiting Christian missionary in late 19th century [8]

বম্বে বন্দৰৰ বাণিজ্য বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ইংৰাজে মুম্বাইক সুদৃঢ় কৰি তুলিছিল। ১৭৮২ চনত ব্ৰিটিছে দ্বীপসমূহক একত্ৰিত কৰাৰ প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰে। ১৭৮৪ চনত হৰ্ণবি ভেলাৰ্ড প্ৰকল্প সম্পূৰ্ণ হৈছিল। এই প্ৰকল্পত বোম্বাইৰ গভৰ্ণৰ উইলিয়াম হৰ্ণবিৰ (১৭৭১-১৭৮৪)অধীনত মুম্বাইৰ সাতটা দ্বীপক একত্ৰিত কৰি এটা সংযোগপথ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।ইয়াৰ ফলত মুম্বাই কেইবাটাও নিম্ন-জলাভূমি এলেকা যেনে বাইকুল্লা, টাৰ্দেও, মহালক্ষ্মী আৰু কমাঠীপুৰা বাসস্থানৰ বাবে মুকলি কৰা হৈছিল। ইয়াৰ পিছত ১৭৯৫ চনৰ পৰা দেশৰ অন্যান্য অঞ্চলৰ কামাথি (শ্ৰমিক)সকলে নিৰ্মাণ স্থানত শ্ৰমিক হিচাপে কাম কৰি ইয়াত হৰ্ণবি ভেলাৰ্ড আৰু বেলাচিছ ৰোড নিৰ্মাণৰ বাবে বসবাসযোগ্য কৰি তোলা সমতল অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে, যাৰ ফলত অঞ্চলটোক বৰ্তমানৰ সৃষ্টি হয় নাম। এই অঞ্চলটোৰ উত্তৰে বেলাচিছ ৰোড, দক্ষিণে গাওদেৱী আৰু ফকলেণ্ড ৰোড আৰু তাৰ উত্তৰেদি গৈছে ঘাইপথ।[8][9] এই সময়ছোৱাত এটা সময়ত ইয়াত চীনা সম্প্ৰদায়ৰ মানুহৰ বসতি আছিল, যি ডকহেণ্ডহিচাপে কাম কৰিছিল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্ট চলাইছিল। উনবিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে এই সকলোবোৰ সলনি হৈ গৈছিল।[10]

তেতিয়ালৈকে মুম্বাইৰ পূৰ্বৰ ১৮৬৪ চনৰ লোকপিয়লৰ পৰিসংখ্যাই দেখুৱাইছে যে কামঠিপুৰা (৬০১)ৰ তুলনাত আন অঞ্চলত বেশ্যাৰ জনসংখ্যা বেছি আছিল, যেনে গিৰগাঁও (১,০৪৪), ফানাস্বদী (১,৩২৩) আৰু ওমবুৰ্খাৰী (১,৫৮৩), এই সকলোবোৰ ১৮৬৪ চনৰ পিছত হ্ৰাস পাইছিল।[11] ঊনবিংশ শতিকাত মুম্বাই চহৰৰ মূল ৰেড লাইট জিলাত এই অঞ্চলৰ বিকাশ ঘটে। এজন ভ্ৰমণকাৰী মিছনেৰীৰ ভাষাত, "... তলৰ মহলাটো ৰাস্তাৰ বাবে মুকলি, থলুৱা দোকানৰ দৰে। এই তলৰ কোঠাবোৰৰ লগতে ওপৰৰ কোঠাবোৰতো থলুৱা মহিলাসকলে বিভিন্ন জাতিৰ পুৰুষ পথচাৰীক মাতিছিল।"[12] কামঠিপুৰা ব্ৰিটিছ সৈন্যৰ বাবে মুম্বাইৰ অন্যতম "আৰাম জ'ন" হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা হৈছিল আৰু এই কথা স্থানীয় উৎপত্তিৰ কাহিনীৰ ভিতৰত নিহিত হৈ আছে।[13][14][15][16] অঞ্চলটোৰ আটাইতকৈ পৰিচিত পতিতালয় ʼপিলা হাউচʼ হৈছে ইয়াৰ মূল শব্দ: প্লেহাউচৰ সংকৰকৰণ। বোম্বাইৰ প্ৰথম যৌন ৰোগ ক্লিনিক ১৯১৬ চনত খোলা হৈছিল, ১৯২৫ চনত বি এম চিয়ে ইয়াক অধিগ্ৰহণ কৰিছিল। ওচৰতে, ফৰাছ ৰোডৰ বাচ্চুছেথ কি ৱাদি ইয়াৰ কোথেৱালি বা তাৱাইফ আৰু মুজৰাৰ বাবে বিখ্যাত আছিল। [17]

ভাৰতবৰ্ষই স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ সময়ত অধিক সংখ্যক যৌনকৰ্মী অঞ্চলটোলৈ স্থানান্তৰিত হৈছিল। শেহতীয়া দশকবোৰত, বৃহৎ সংখ্যক নেপালী মহিলা আৰু ছোৱালীকো জিলাখনলৈ সৰবৰাহ কৰা হৈছে।[18] ভাৰত চৰকাৰৰ নিয়ম অনুসৰি বছৰ বছৰ ধৰি কমাঠীপুৰাৰ যৌন উদ্যোগৰ বিকাশ অব্যাহত আছিল। অৰ্থনৈতিক পৰিস্থিতিয়েও দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ মহিলাসকলক তালৈ লৈ আহিছিল। অৱশেষত এই অঞ্চল এছিয়াৰ সৰ্ববৃহৎ যৌন ব্যৱসায়ৰ অঞ্চল হৈ পৰিছিল।

আশীৰ দশকৰ শেষৰ ফালে এইডছৰ উত্থানে কামতিপুৰাৰ যৌন উদ্যোগৰ অৱনতিৰ বাবে আংশিকভাৱে দায়ী আছিল। বেশ্যালয়সমূহৰ ওপৰত আৰক্ষীয়ে কঠোৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু ৰোগ বিয়পি পৰাৰ লগে লগে গ্ৰাহকৰ সংখ্যা হ্ৰাস পালে। বহু যৌনকৰ্মীয়ে উপকণ্ঠ অঞ্চল বা আন চহৰলৈ ৰাওনা হয়। ১৯৯২ চনত প্ৰায় ৫০,০০০ যৌনকৰ্মীৰ পৰা যৌনকৰ্মীৰ সংখ্যা ২০০০ চনৰ তললৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে।[19]

২০০৫ চনত ৰাজ্যজুৰি ডান্স বাৰৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ ফলত বহু প্ৰাক্তন মহিলা নৃত্যশিল্পীয়ে জীয়াই থাকিবলৈ মুম্বাইৰ ৰেড লাইট জিলাত দেহ ব্যৱসায়ৰ আশ্ৰয় লয়। আৰক্ষীৰ মতে, ২০০৫ চনত সমগ্ৰ মুম্বাইত পাঁচ তাৰকাযুক্ত হোটেল আৰু বেশ্যালয়ৰ পৰা কাম কৰি আছিল এক লাখ বেশ্যা।[20]

জনগাঁথনি

[সম্পাদনা কৰক]

কমাঠীপুৰাক প্ৰায় ১৪টা পথত বিভক্ত কৰা হৈছিল। এই বিভক্তি শ্ৰমিকসকলৰ আঞ্চলিক পটভূমি অনুসৰি কৰা হৈছে। বেছিভাগ শ্ৰমিক আন ভাৰতীয় ৰাজ্যৰ পৰা আহিছিল।[21] অঞ্চলসমূহৰ মাজত সামান্য বাৰ্তালাপ হোৱাৰ ফলত মানুহখিনিক সামাজিকভাৱে সংগঠিত কৰা কঠিন হৈ পৰিছিল। লগতে, জনমত, ৰাজনৈতিক নেতৃত্ব বা সামাজিক সক্ৰিয়তাৰ অভাৱত এই অঞ্চলত ইউনিয়ন গঠন হোৱা নাছিল । [22] ২০০৭ চনত অঞ্চলটোত ৫৫,৯৩৬ জন ভোটাৰ আছিল, যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১৫,০০০ মুছলমান, ৬,৫০০ তেলেগু আৰু বাকীসকল মাৰাঠী আৰু উত্তৰ ভাৰতীয়। [23]

চিত্ৰ-ভঁৰাল

[সম্পাদনা কৰক]
  • কমাঠীপুৰাৰ বাট
    কমাঠীপুৰাৰ বাট
  • মুম্বাইৰ কমাঠীপুৰাৰ আটাইতকৈ পুৰণি পতিতালয় ভৱন
    মুম্বাইৰ কমাঠীপুৰাৰ আটাইতকৈ পুৰণি পতিতালয় ভৱন
  • মুম্বাইৰ কমাঠীপুৰাত 'জয়েন্ট নং ২৫'
    মুম্বাইৰ কমাঠীপুৰাত 'জয়েন্ট নং ২৫'

তথ্যসূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ "Red light district swaps sin for skyscrapers". The Times of India. 28 November 2009. Archived from the original on 9 September 2013
  2. ↑ "Beyond brothels: How real estate and online sites are changing red light areas". 29 April 2017. http://www.hindustantimes.com/india-news/beyond-brothels-how-real-estate-pressures-and-online-sites-offering-sex-are-changing-red-light-areas/story-rYIPA8CF4M8Hp1tdzbuV0H.html. 
  3. ↑ "Beyond brothels: How real estate and online sites are changing red light areas". Hindustan Times. 29 April 2017. http://www.hindustantimes.com/india-news/beyond-brothels-how-real-estate-pressures-and-online-sites-offering-sex-are-changing-red-light-areas/story-rYIPA8CF4M8Hp1tdzbuV0H.html. 
  4. ↑ Gezinski, L., & Karandikar, S. (2013). Exploring needs of sex workers from the Kamathipura red-light area of Mumbai, India. Journal of social service research, 39(4), 552-561.
  5. ↑ Nadar/Rediff.com, A. Ganesh. "'They said my husband had sold me'" (en ভাষাত). Rediff. https://www.rediff.com/news/special/they-said-my-husband-had-sold-me/20141210.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-01-16. 
  6. ↑ Kamath, Naresh (6 January 2018). "Maharashtra government pushes for revamp of Mumbai's Kamathipura area". www.hindustantimes.com. Retrieved 16 December 2018
  7. ↑ Kamath, Naresh (6 January 2018). "Maharashtra government pushes for revamp of Mumbai's Kamathipura area". www.hindustantimes.com. Retrieved 16 December 2018.
  8. ↑ 8.0 8.1 "Kamathipura". Mumbai Pages. http://theory.tifr.res.in/bombay/physical/geo/kamathipura.html. 
  9. ↑ "Bellasis Road". Mumbai Pages, TIFR. 22 July 1997. http://theory.tifr.res.in/bombay/architecture/civil/bellasis-road.html. 
  10. ↑ "Red light district swaps sin for skyscrapers". The Times of India. 28 November 2009. Archived from the original on 9 September 2013.
  11. ↑ Tambe, Ashwini, ed (2008). The Limits of British Colonial Control in South Asia: Spaces of Disorder in the Indian Ocean Region. Volume 50 of Routledge Studies in the Modern History of Asia. Routledge (published 19 August 2008). ISBN 9781134055272. 
  12. ↑ "Kamathipura (Kamatipura): Mumbai/Bombay pages". theory.tifr.res.in. https://theory.tifr.res.in/bombay/physical/geo/kamathipura.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-01-16. 
  13. ↑ "Horrors of India's brothels documented" (en-GB ভাষাত). BBC News. 2013-11-23. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-24530198. 
  14. ↑ Tindall, Gillian (1992). City of Gold: The Biography of Bombay. Penguin Books. ISBN 9780140095005. 
  15. ↑ Fischer-Tiné, Harald, ed (2021). Routledge Handbook of the History of Colonialism in South Asia. Taylor & Francis. ISBN 9780429774690. 
  16. ↑ Tambe, Ashwini, ed (2008). The Limits of British Colonial Control in South Asia: Spaces of Disorder in the Indian Ocean Region. Volume 50 of Routledge Studies in the Modern History of Asia. Routledge (published 19 August 2008). ISBN 9781134055272. 
  17. ↑ "Red light district swaps sin for skyscrapers". The Times of India. 28 November 2009. Archived from the original on 9 September 2013.
  18. ↑ Selling of Innocents _ Part I – Film by Ruchira Gupta ইউটিউবত
  19. ↑ "Beyond brothels: How real estate and online sites are changing red light areas" (en-us ভাষাত). Hindustan Times. 2017-04-29. https://www.hindustantimes.com/india-news/beyond-brothels-how-real-estate-pressures-and-online-sites-offering-sex-are-changing-red-light-areas/story-rYIPA8CF4M8Hp1tdzbuV0H.html. 
  20. ↑ Watson, Paul (26 March 2006). "Prostitution beckons India's former bar girls". San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2006/03/26/MNGJ9HSC6R1.DTL&feed=rss.news. 
  21. ↑ "Dancing in the dark". The Hindu. Chennai, India. 20 July 2013.
  22. ↑ Karandikar, p. 17
  23. ↑ "Beedi workers look for saviour". DNA. 25 January 2007.
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=কমাঠীপুৰা&oldid=477086"ৰ পৰা অনা হৈছে