মনোযোগ অৰ্থনীতি

মনোযোগ অৰ্থনীতি (ইংৰাজী: attention economy) হৈছে তথ্য পৰিচালনাৰ এক পদ্ধতি যিয়ে মানৱ মনোযোগক এক দুৰ্লভ পণ্য হিচাপে গণ্য কৰে আৰু বিভিন্ন তথ্য ব্যৱস্থাপনা সমস্যা সমাধানৰ বাবে অৰ্থনৈতিক তত্ত্ব প্ৰয়োগ কৰে। মেথিউ ক্ৰফৰ্ডৰ মতে, "মনোযোগ এক সম্পদ—এজন ব্যক্তিৰ হাতত ইয়াৰ ইমানখিনিহে থাকে।" (Attention is a resource—a person has only so much of it.)

এই দৃষ্টিভংগীৰে থমাছ এইচ ডেভেনপৰ্ট আৰুজন চি বেকেমনোযোগৰ ধাৰণাটোৰ সংজ্ঞা দিছে:

মনোযোগ হৈছে তথ্যৰ এটা বিশেষ বস্তুৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত মানসিক নিয়োজিততা। বস্তুবোৰ আমাৰ সজাগতালৈ আহে। আমি এটা বিশেষ বস্তুৰ প্ৰতি মনোযোগ দিওঁ, আৰু তাৰ পিছত আমি কাম কৰিম নে নাই সেইটো সিদ্ধান্ত লওঁ।

(Davenport & Beck 2001, পৃষ্ঠা 20)}}

বিষয়বস্তু ক্ৰমান্বয়ে প্ৰচুৰ পৰিমাণে আৰু তৎক্ষণাত উপলব্ধ হোৱাৰ লগে লগে মনোযোগ তথ্যৰ ব্যৱহাৰৰ সীমিত কাৰক হৈ পৰে।এই প্ৰভাৱৰ এটা শক্তিশালী উদ্দীপক হ’ল যে, ই মানুহৰ মানসিক ক্ষমতা সীমিত কৰি ৰাখে আৰু তথ্য গ্ৰহণযোগ্যতাও সীমিত হৈ পৰে। মনোযোগে তথ্যসমূহ এনেদৰে চেকনীকৃত কৰাৰ অনুমতি দিয়ে যাতে পৰিৱেশৰ পৰা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যসমূহ উলিয়াব পৰা যায়, আনহাতে অপ্ৰাসংগিক বিৱৰণসমূহ বাদ দিব পাৰি।

চফ্টৱেৰ এপ্লিকেচনসমূহে স্পষ্টভাৱে বা অন্তৰ্নিহিতভাৱে তেওঁলোকৰ ব্যৱহাৰকাৰী আন্তঃপৃষ্ঠ ডিজাইনত মনোযোগ অৰ্থনীতিৰ কথা বিবেচনা কৰে এই উপলব্ধিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি যে যদি ব্যৱহাৰকাৰীক কিবা এটা বিচাৰি উলিয়াবলৈ বহুত সময় লাগে, তেওঁলোকে ইয়াক অন্য এপ্লিকেচনৰ জৰিয়তে বিচাৰি পাব। উদাহৰণস্বৰূপে; দৰ্শকসকলক অতি প্ৰাসংগিক, আগ্ৰহৰ আৰু অতীতৰ ৱেব-সন্ধান ইতিহাসৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ব্যক্তিগতকৃত তথ্য উপস্থাপন কৰাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ ফিল্টাৰ সৃষ্টি কৰি এইটো কৰা হয়।

তত্ত্ব

মনোবিজ্ঞান, বোধগত বিজ্ঞান, স্নায়ুবিজ্ঞান, আৰু অৰ্থনীতিকে ধৰি বহুতো শাখাৰ গৱেষণাই প্ৰকাশ কৰে যে মানুহৰ জ্ঞানমূলক সম্পদ সীমিত যিবোৰ যিকোনো সময়তে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি৷ যেতিয়া এটা কামলৈ সম্পদ আৱণ্টন কৰা হয়, অন্য কামৰ বাবে উপলব্ধ সম্পদ সীমিত হ’ব। এইটো লক্ষ্য কৰিলে মনোযোগ এটা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়া য'ত কোনো এটা তথ্যৰ বস্তুৰ ওপৰত সম্পদৰ নিৰ্বাচিত কেন্দ্ৰীভূতকৰণ জড়িত হৈ থাকে৷ অন্যান্য অনুভূত তথ্য বাদ দি, মনোযোগক সীমিত প্ৰক্ৰিয়াকৰণ সম্পদৰ ক্ষেত্ৰত বিবেচনা কৰিব পাৰি।

মনোবিজ্ঞানী আৰু অৰ্থনীতিবিদ হাৰ্বাৰ্ট এ চাইমনে তথ্যসমৃদ্ধ পৃথিৱীত মনোযোগৰ অভাৱৰ বিষয়ে লিখি মনোযোগ অৰ্থনীতিৰ ধাৰণাটো প্ৰথমে তত্ত্ব আগবঢ়াইছিল:

{{cquote|এখন তথ্য-সমৃদ্ধ পৃথিৱীত তথ্যৰ সমৃদ্ধিৰ অৰ্থ হ’ল আন কিবা এটাৰ অভাৱ: তথ্যই যিয়েই নহওক কিয়, তাৰ অভাৱ। তথ্যই কি গ্ৰহণ কৰে সেয়া যথেষ্ট স্পষ্ট: ই ইয়াৰ গ্ৰাহকৰ মনোযোগ গ্ৰহণ কৰে। সেয়েহে তথ্যৰ সমৃদ্ধিয়ে মনোযোগৰ দৰিদ্ৰতা সৃষ্টি কৰে আৰু সেই মনোযোগক ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা তথ্যৰ অতিপ্ৰচুৰতাৰ মাজত সেই মনোযোগক দক্ষতাৰে আবণ্টন কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা সৃষ্টি কৰে। (Simon 1971, পৃষ্ঠা 40–41)

তেওঁ লক্ষ্য কৰিছিল যে তথ্য ব্যৱস্থাৰ বহু ডিজাইনাৰে তেওঁলোকৰ ডিজাইন সমস্যাক মনোযোগৰ অভাৱতকৈ তথ্যৰ অভাৱ হিচাপে ভুলকৈ প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল, আৰু ফলস্বৰূপে তেওঁলোকে এনে ব্যৱস্থা নিৰ্মাণ কৰিছিল যিয়ে মানুহক অধিক আৰু অধিক তথ্য প্ৰদান কৰাত পাৰ্গত আছিল, যেতিয়া প্ৰকৃততে প্ৰয়োজন আছিল এনে ব্যৱস্থা যিয়ে ইয়াত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাইছিল অগুৰুত্বপূৰ্ণ বা অপ্ৰাসংগিক তথ্য ফিল্টাৰ কৰা।(Simon 1971).