গুৰু নানক জয়ন্তী
| গুৰু নানক জয়ন্তী গুৰু নানক দেৱ জী গুৰুপৰব | |
|---|---|
 গুৰু নানক জয়ন্তী উপলক্ষে আলোকিত অমৃতসৰৰ হৰমন্দিৰ চাহিব গুৰুদ্বাৰাত অৱস্থিত অকাল তখ্ট | |
| অন্য নাম | প্ৰকাশ গুৰু নানক দেৱ জী |
| পালন কৰে | শিখসকল, নানকপন্থী |
| মহত্ব | গুৰু নানকৰ জন্মদিন |
| তাৰিখ | কাৰ্তিক পূৰ্ণিমা |
| আচাৰ | গুৰু গ্ৰন্থ চাহিব পাঠ, গুৰুদ্বাৰালৈ গমন, প্ৰাৰ্থনা, নগৰ কীৰ্তন |
গুৰু নানক জয়ন্তী বা গুৰু নানক দেৱ জী গুৰুপৰব বা গুৰু নানক প্ৰকাশ উৎসৱ শিখ ধৰ্মৰ প্ৰৱৰ্তক আৰু প্ৰথম শিখ গুৰু গুৰু নানকৰ জন্মদিন।[1][2] ই হৈছে শিখ ধৰ্মাৱলম্বী বা শিখী সকলৰ আটাইতকৈ পৱিত্ৰ উৎসৱ।[3] শিখ সকলে ১০ গৰাকী শিখ গুৰুৰ তিথি পালন কৰে। এই গুৰুসকল শিখসকলৰ বিশ্বাস আৰু পৰম্পৰাক ৰূপ দিয়াৰ বাবে দায়বদ্ধ আছিল। তেওঁলোকৰ জন্মদিনক গুৰুপৰব বা প্ৰকাশ উৎসৱ বুলি জনা যায়। গুৰুপৰব শিখসকলে অতি পৱিত্ৰ হিচাপে গণ্য কৰে।[4]
১৪৬৯ চনৰ বিক্ৰম সংবৎ অনুসৰি কাৰ্তিক পূৰ্ণিমা তিথিত বৰ্তমান নানকানা চাহিব হিচাপে খ্যাত পাকিস্তানৰ শ্বেখুপুৰ জিলাৰ ৰাই ভই কি তালভান্দিত শিখ ধৰ্মৰ প্ৰৱৰ্তক গুৰু নানকৰ জন্ম হৈছিল।[5] গুৰু নানক জয়ন্তী ভাৰতত চৰকাৰী ছুটিৰ দিন।[6]
ভাই বালাৰ জনমসখী অনুসৰি গুৰু নানকৰ জন্ম ভাৰতীয় চন্দ্ৰমাহ কাৰ্তিক পূৰ্ণিমাত হৈছিল।[7] শিখসকলে এই কাৰণতে নৱেম্বৰ মাহত গোটেই বিশ্বত গুৰু নানকৰ গুৰুপৰব উদযাপন কৰি আহিছে আৰু ই শিখ পৰম্পৰাৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰিছে।[1][8] কিন্তু কিছুমান পণ্ডিত আৰু সংস্থাৰ মতে অকাল তখ্টে ২০০৩ চনত গৃহীত কৰা মূল নানকশাহী দিনপঞ্জী অনুসৰি গুৰু নানকৰ জন্মদিন ১৪ এপ্ৰিল বা বৈশাখী পালন কৰা উচিত।[9] অৱশ্যে বহু লোক আৰু সংগঠনে কাৰ্তিক পূৰ্ণিমাতে গুৰু নানক জয়ন্তী উদযাপন কৰি পাৰম্পৰিক তাৰিখ ৰাখিব বিচাৰে। মূল নানকশাহী দিনপঞ্জীয়ে বিভিন্ন শিখ সন্তৰ দাবীৰ বাবে কাৰ্তিক পূৰ্ণিমাত ইয়াক উদযাপন কৰে।[10]
পটভূমি
[সম্পাদনা কৰক]
শিখ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠাপক গুৰু নানক ১৪৬৯ চনৰ কাৰ্তিক মাহৰ পূৰ্ণিমাৰ দিনা বিক্ৰমী সংৱত অনুসৰি পাকিস্তানৰ বৰ্তমান শেখুপুৰা জিলাৰ নাঙ্কানা ছাহিবত অৱস্থিত ৰায়-ভোই-দি তালৱাণ্ডীত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।[11][12]
ভাৰতত এই দিনটো চৰকাৰী বন্ধ ঘোষণা কৰা হয়।[13] বিতৰ্কিত ভাই বালা জনমচাকিত কৈছে যে গুৰু নানকৰ জন্ম ভাৰতীয় চান্দ্ৰ কেলেণ্ডাৰৰ কাৰ্তিক মাহৰ পূৰ্ণিমাৰ দিনা হৈছিল।[14] এই বাবেই শিখসকলে সাধাৰণতে নৱেম্বৰ মাহত গুৰু নানকৰ জন্মদিন (গুৰুপৰ্ব) উদযাপন কৰে আৰু এইটো শিখ পৰম্পৰাত গুৰুত্বসহকাৰে স্থাপন হৈছে।[1][8]
যদিও কিছুমান পণ্ডিত আৰু সংগঠনে গুৰু নানকৰ জন্মদিন বৈশাখীত উদযাপন কৰা উচিত বুলি ভাবে, যিটো মূল নানকশাহী কেলেণ্ডাৰ অনুসৰি ২৭ নৱেম্বৰত পৰে।[15] আন কিছুমান লোকে আকৌ চিৰাচৰিত পদ্ধতি অনুসৰি কাৰ্তিক মাহৰ পূৰ্ণিমাৰ দিনা উদযাপন কৰিবলৈ অধিক আগ্ৰহী। নানকশাহী কেলেণ্ডাৰে গ্ৰেগোৰিয়ান কেলেণ্ডাৰৰ অনুসৰণ কৰে আৰু কাৰ্তিক পূৰ্ণিমাত গুৰু নানকৰ জন্মোৎসৱ উদযাপন কৰে।
বিভিন্ন তাৰিখৰ এই ভিন্নতাৰ কাৰণ হৈছে সময় গণনাৰ বিভিন্ন একক। দিন, মাহ আৰু বছৰ – এই তিনিটা প্ৰাকৃতিক সময় একক পৃথক পৃথক গতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে: পৃথিৱীৰ নিজ অক্ষৰ ফালে ঘূৰণি, চন্দ্ৰৰ পৃথিৱীকে ঘূৰি ফুৰা আৰু পৃথিৱীৰ সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ঘূৰণি। এইবোৰৰ অৱধি একে নহয়। সূৰ্য বৰ্ষ প্ৰায় ৩৬৫.২৫ দিন আৰু চান্দ্ৰ মাহ প্ৰায় ২৯.৫৩ দিন, ফলত ১২ মাহৰ চান্দ্ৰ বৰ্ষ এটা সূৰ্য বৰ্ষতকৈ প্ৰায় ১১ দিন, ১ ঘণ্টা, ৩১ মিনিট আৰু ১২ ছেকেণ্ড কম হয়। তিনিবছৰত এই বেলিক সময় প্ৰায় এটা মাহৰ সমান হয়। চন্দ্ৰৰ কক্ষপথৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ২৭.৩ দিন, যাৰ ফলত সূৰ্য বৰ্ষৰ তুলনাত ১০.৮৭ দিনৰ পাৰ্থক্য সৃষ্টি হয়।[16]
গুৰুত্ব
[সম্পাদনা কৰক]গুৰু নানকে শিক্ষা দিছিল যে ক্ৰিয়াৰ পবিত্ৰতাৰে ঈশ্বৰৰ সৈতে যিকোনো লোকে যোগ স্থাপন কৰিব পাৰে।[17] তেওঁৰ শিক্ষাবোৰ গুৰু গ্ৰন্থ চাহিবত অন্তৰ্ভুক্ত।[18]
উৎসৱ
[সম্পাদনা কৰক]
এই উৎসৱত সকলো শিখই প্ৰায় একে ধৰণেৰে অংশ লয়, মাথোঁ গীতৰ পাঠবোৰত পাৰ্থক্য থাকে। সাধাৰণতে এই উৎসৱৰ আৰম্ভণি হয় ‘প্ৰভাত ফেৰী’ৰ সৈতে। ‘প্ৰভাত ফেৰী’ হৈছে পুৱতি ভোৰৰ এক ধাৰ্মিক যাত্ৰা, যি গুৰুদুৱাৰাৰ পৰা আৰম্ভ হৈ স্থানীয় অঞ্চলসমূহৰ ফালে আগবাঢ়ে আৰু সেয়া শিখ ভজনৰ সৈতে অনুষ্ঠিত হয়। সাধাৰণতে জন্মদিনৰ দুইদিন আগতে, গুৰুদুৱাৰাত ৪৮ ঘণ্টা ধৰি অবিৰতভাৱে পৱিত্ৰ গুৰু গ্ৰন্থ চাহিব পাঠ কৰা আখণ্ড পাঠ অনুষ্ঠিত হয়।[19]
জন্মদিনৰ আগদিনা ‘নগৰকীৰ্তন’ নামৰ এখন শোভাযাত্ৰা আয়োজন কৰা হয়।[20] এই শোভাযাত্ৰাৰ নেতৃত্ব দিয়ে ‘পাঞ্জ পিয়াৰা’ (পাঁচ প্ৰিয়জন)।[21][22] তেওঁলোকে শিখ পতাকা নিশান চাহিব আৰু গুৰু গ্ৰন্থ চাহিবৰ পালকিলৈ আগবাঢ়ে।[23] তেওঁলোকৰ পিছত থাকে ভজন গোৱা দলে,[22] লগতে থাকে ধাতব বাদ্য দলে আৰু ‘গতকা’ (শিখ ক্ৰীড়া কলা) দলেও পৰম্পৰাগত অস্ত্ৰৰে যুদ্ধ কলাৰ প্ৰদৰ্শন কৰে।[21][20] এই শোভাযাত্ৰা নগৰৰ পথসমূহত আগবাঢ়ে। এই উপলক্ষে ৰাস্তাসমূহত বেনাৰ লগোৱা হয় আৰু গেটবোৰ পতাকা আৰু ফুলৰে সজোৱা হয়।[21][20] শোভাযাত্ৰাৰ মাজেৰে গুৰু নানকৰ বাণীও জনসমাজলৈ প্ৰচাৰ কৰা হয়।[21]
গুৰপুৰৱৰ দিনা পুৱা প্ৰায় ৪-৫ বজাত অনুষ্ঠান আৰম্ভ হয়।[20][21] এই সময়টো অমৃত বেলা বুলি জনা যায়। দিনটো আসা কি বাৰ (পুৱাৰ শিখ ভজন)ৰে আৰম্ভ হয়।[20][21] তাৰ পাছত হয় কথা[20] (ধাৰ্মিক ব্যাখ্যা) আৰু কীৰ্তন (শিখ শাস্ত্ৰৰ পৰা সংগীত)।[21] তাৰ পিছতে লঙৰ বা শ্ৰদ্ধাৰে সজোৱা এক সামূহিক ভোজন অনুষ্ঠিত হয়, য’ত স্বেচ্ছাসেৱকে খাবাৰ পৰিবেশন কৰে। ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে—লিংগ, জাতি, বৰ্ণ বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সকলো লোকক সন্মানজনকভাৱে ভোজনৰ সুযোগ দিয়াৰ লগতে সেৱা (সেৱা) আৰু ভক্তি (ভক্তি)ৰ আদৰ্শ প্ৰতিষ্ঠা কৰা।[24]
কিছুমান গুৰুদুৱাৰাত সন্ধিয়া প্ৰাৰ্থনা অনুষ্ঠিত হয়, যি সূৰ্যাস্তৰ পৰা আৰম্ভ হয়। এই সময়ত ৰেহৰাছ (সন্ধিয়া প্ৰাৰ্থনা) পাঠ কৰা হয় আৰু তাৰ পাছত কীৰ্তন অনুষ্ঠিত হয়, যি নিশা পৰ্যন্ত চলি থাকে।[21] নিশা প্ৰায় ১:২০ বজাত গুৰুবাণীৰ গীত গোৱা আৰম্ভ হয়—এইটো গুৰু নানকৰ জন্মসময় বুলি মানা হয়। উৎসৱৰ শেষ পৰ্যায় প্ৰায় ২:০০ বজাত সম্পন্ন হয়।[21] গুৰু নানক গুৰপুৰৱ বিশ্বৰ সকলো শিখসকলে উদযাপন কৰে আৰু ই শিখ বৰ্ণনাৰ অন্যতম সৰ্বোচ্চ উৎসৱ। এই উৎসৱ বিশেষকৈ পঞ্জাব, হাৰিয়ানা, চণ্ডীগড় আৰু পাকিস্তানৰ কেইবাখনো স্থানত, লগতে ইংলেণ্ডতো বিশেষ উৎসাহেৰে পালন কৰা হয়। কিছুমান সিন্ধীসকলেো এই উৎসৱ পালন কৰে।[25] এই পবিত্ৰ দিনটো উদযাপন কৰি পঞ্জাব চৰকাৰে ২০১৯ চনৰ ১১ নবেম্বৰ তাৰিখে ঘোষণা কৰে যে গুৰু নানকজীক উৎসৰ্গা কৰি ১১টা বিশ্ববিদ্যালয়ত বিশেষ অধ্যয়ন আসন (চেয়াৰ) প্ৰতিষ্ঠা কৰা হ’ব।[26]
ৰাজহুৱা বন্ধ (Public Holiday)
[সম্পাদনা কৰক]গুৰু নানক গুৰপুৰৱ নিম্নলিখিত স্থানত ৰাজহুৱা বন্ধ হিচাপে পালন কৰা হয়:
| দেশ | ৰাজ্য/প্ৰদেশ |
|---|---|
| ভাৰত[27] | পঞ্জাব, হাৰিয়ানা, ৰাজস্থান, দিল্লী, জম্মু আৰু কাশ্মীৰ, উত্তৰ প্ৰদেশ, মধ্য প্ৰদেশ, গুজৰাট, মহাৰাষ্ট্ৰ, ঝাড়খণ্ড, ওড়িশা, পশ্চিম বংগ, ছত্তিছগঢ়, চণ্ডীগড়, হিমাচল প্ৰদেশ, উত্তৰাখণ্ড, অসম |
তথ্য উৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Singh Purewal, Pal. "Birth Date of Guru Nanak Sahib". Purewal's Page. Pal Singh Purewal. http://www.purewal.biz/gnsbirthdateall.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 June 2017.
- ↑ "Happy Gurpurab 2020: Guru Nanak Jayanti Wishes Images, Status, Quotes, Wallpapers, Messages, Photos" (en ভাষাত). The Indian Express. 2020-11-30. https://indianexpress.com/article/lifestyle/life-style/happy-gurpurab-2020-guru-nanak-jayanti-wishes-images-status-quotes-wallpapers-messages-photos-7066085/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-30.
- ↑ "Guru Nanak Jayanti 2019: History, significance and traditions". Hindustan Times. https://www.hindustantimes.com/more-lifestyle/guru-nanak-jayanti-2019-history-significance-and-traditions/story-Opf6s8eSEPtGNZgV0SbPyL.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 May 2020.
- ↑ "Guru Nanak Dev Ji and Sikh 10 Gurus" (en ভাষাত). Sikh legendaries. 2020-05-03. https://sikhipictureframes.wordpress.com/2020/05/03/guru-nanak-dev-ji-and-sikh-10-gurus/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-05.
- ↑ Singh Purewal, Pal. "Vaisakhi Dates Range According To Indian Ephemeris By Swamikannu Pillai – i.e. English Date on 1 Vaisakh Bikrami". Pal Singh Purewal. http://www.purewal.biz/PastVaisakhiDates.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 June 2017.
- ↑ "Guru Nanak Jayanti in India" (en ভাষাত). www.timeanddate.com. https://www.timeanddate.com/holidays/india/guru-nanak-jayanti। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-28.
- ↑ Singh Mehboob, Harinder. As the Sun of Suns Rose: The Darkness of the Creeds Was Dispelled. https://books.google.com/books?id=_yKiDQAAQBAJ&q=katak.
- ↑ 8.0 8.1 Singh Purewal, Pal. "Movable Dates of Gurpurbs". www.purewal.bizwww.purewal.biz. http://www.purewal.biz/gurpurbs_movable_dates.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 November 2017.
- ↑ "Mool Nanakshai Calendar (MNC) Implementation Conference". SikhNet. http://www.sikhnet.com/news/mool-nanakshai-calendar-mnc-implementation-conference। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 November 2020.
- ↑ "Sikhism Religion of the Sikh People". sikhs.orgwww.sikhs.org. https://www.sikhs.org/dates.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 November 2018.
- ↑ Singh Purewal, Pal. "Vaisakhi Dates Range According To Indian Ephemeris By Swamikannu Pillai – i.e. English Date on 1 Vaisakh Bikrami". http://www.purewal.biz/PastVaisakhiDates.pdf.
- ↑ "Guru Nanak ji (1469–1539)". http://www.sikh-history.com/sikhhist/gurus/nanak1.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 December 2011.
- ↑ "Guru Nanak Jayanti in India" (en ভাষাত). www.timeanddate.com. https://www.timeanddate.com/holidays/india/guru-nanak-jayanti। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-28.
- ↑ Singh Mehboob, Harinder. As the Sun of Suns Rose: The Darkness of the Creeds Was Dispelled. https://books.google.com/books?id=_yKiDQAAQBAJ&q=katak.
- ↑ "Mool Nanakshai Calendar (MNC) Implementation Conference". SikhNet. 16 November 2017. http://www.sikhnet.com/news/mool-nanakshai-calendar-mnc-implementation-conference। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 November 2020.
- ↑ "The Indian Luni-Solar Calendar and the Concept of Adhik-Maas (Extra-Month)". planexnews.org. https://www.prl.res.in/~rajiv/planexnews/oldarticles/Volume%20-3,%20Issue-3.18-23.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 November 2023.
- ↑ "Guru Nanak Jyanti- Guru Parab" (en-US ভাষাত). Bolly Movie Review Tech. 2022-11-08. https://bollymoviereviewtech.com/web-stories/guru-nanak-jyanti-guru-parab/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-11-11.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Guru Nanak Jayanti 2021: When is Gurpurab? Date, significance, history and all you need to know" (en ভাষাত). Hindustan Times. 2021-11-17. https://www.hindustantimes.com/lifestyle/festivals/guru-nanak-jayanti-2021-when-is-gurpurab-date-significance-history-and-all-you-need-to-know-101637147962347.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-11-20.
- ↑ Rumi, Faryal (November 24, 2020). "'Prabhat pheri' to set off from Patna Sahib gurdwara today" (en ভাষাত). The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/prabhat-pheri-to-set-off-from-patna-sahib-gurdwara-today/articleshow/79374943.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-24.
- ↑ 20.0 20.1 20.2 20.3 20.4 20.5 "GURPURBS". Archived from the original on 1 June 2009. https://web.archive.org/web/20090601221718/http://www.sgpc.net/festivals/index.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 May 2025.
- ↑ 21.0 21.1 21.2 21.3 21.4 21.5 21.6 21.7 21.8 "What's your point?". Sikhpoint.com. http://sikhpoint.wpengine.com/। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 November 2019.
- ↑ 22.0 22.1 "Guru Nanak". http://www.bbc.co.uk/schools/religion/sikhism/gurunanak.shtml। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 December 2011.
- ↑ "Gurpurab 2020 date: All you need to know about Guru Nanak Jayanti" (en ভাষাত). The Times of India. November 27, 2020. https://timesofindia.indiatimes.com/astrology/rituals-puja/guru-nanak-jayanti-2020-all-you-need-to-know-about-gurpurab/articleshow/79367073.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-30.
- ↑ "Guru Purab". Archived from the original on 24 December 2011. https://web.archive.org/web/20111224161348/http://www.festivalsofindia.in/gurupurab/। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 December 2011.
- ↑ Satpathy, Kriti Saraswat (2016-11-14). "Guru Nanak Jayanti: Why and how Gurpurab is celebrated in India" (en ভাষাত). India News, Breaking News, Entertainment News | India.com. https://www.india.com/travel/articles/guru-nanak-jayanti-why-and-how-gurpurab-is-celebrated-in-india-3231424/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-11-25.
- ↑ "Punjab government to install chair dedicated to Guru Nanak in 11 universities". Hindustan Times. 11 November 2019. https://www.hindustantimes.com/education/punjab-government-to-install-chair-dedicated-to-guru-nanak-dev-in-11-universities/story-8uekfSMGLM65DHJy0LF1DN.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 November 2019.
- ↑ "Guru Nanak Jayanti 2020, 2021 and 2022" (en-US ভাষাত). PublicHolidays.in. https://publicholidays.in/guru-nanak-jayanti/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-04-28.