ফুটুকী টুনি
| ফুটুকী টুনি (Scaly-breasted Munia) | |
|---|---|
| |
| Adult L. p. punctulata in Kolkata, India | |
| সংৰক্ষণ স্থিতি | |
| জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | |
| ৰাজ্য: | Animalia |
| পৰ্ব: | Chordata |
| শ্ৰেণী: | Aves |
| বৰ্গ: | Passeriformes |
| পৰিয়াল: | Estrildidae |
| গণ: | Lonchura |
| প্ৰজাতি: | L. punctulata |
| বৈজ্ঞানিক নাম | |
| Lonchura punctulata (Linnaeus, 1758) | |
| |
| Map showing the breeding areas in Asia and Oceania | |
| সমাৰ্থক | |
|
Loxia punctulata | |
ফুটুকী টুনি, (ইংৰাজী: Scaly-breasted Munia বা Spotted Munia , বৈজ্ঞানিক নাম-Lonchura punctulata) এটা ঘনচিৰিকাৰ আকাৰৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি। ই এছিয়াৰ স্থানীয় চৰাই। ইয়াৰ বুকু আৰু পেট অংশত থকা ফুটুকীয়া ৰঙৰ বাবেই ইয়াক ফুটুকী টুনি বুলি কোৱা হয়। এই প্ৰজাতিৰ এঘাৰটা উপ-প্ৰজাতি থকা বুলি জনা যায়।
টেক্স'নমি
[সম্পাদনা কৰক]ফুটুকী টুনিৰ প্ৰথম বৰ্ণনা ১৭৫৮ চনত প্ৰকাশিত কেৰ'লাছ লিনিয়াছ (Carl Linnaeus)ৰ 'চিষ্টেমা নেচুৰী(Systema Naturae)' নামৰ গ্ৰন্থখনত পোৱা যায়। এই গ্ৰন্থখনিত ফুটুকী টুনিৰ বৈজ্ঞানিক নাম-Loxia punctulata বুলি উল্লেখ কৰা হৈছিল। [2]
বৰ্ত্তমানলৈকে ফুটুকী টুনিৰ মুঠ এঘাৰ (১১)টা উপ-প্ৰজাতি চিনাক্ত কৰা হৈছে-
- L. p. punctulata (Carl Linnaeus|Linnaeus, 1758) – উত্তৰ পাকিস্তান ভাৰত, নেপাল তথা শ্ৰীলংকা। * L. p. subundulata (Henry Haversham Godwin-Austen, 1874) – ভূটান, বাংলাদেশ, উত্তৰ-পূব ভাৰত তথা পশ্চিম ম্যানমাৰ
- L. p. yunnanensis (Parkes, 1958) – দক্ষিণ চীন আৰু উত্তৰ ম্যানমাৰ
- L. p. topela (Robert Swinhoe, 1863) – দক্ষিণ ম্যানমাৰ, থাইলেণ্ড, দক্ষিণ চীন, টাইৱান, কম্বোডিয়া আৰু ভিয়েটনাম।
- L. p. cabanisi (Richard Bowdler Sharpe, 1890) – ফিলিপাইনছ, উত্তৰ বৰ্ণিঅ'
- L. p. fretensis (Cecil Boden Kloss, 1931) – চিংগাপুৰ, সুমাত্ৰা
- L. p. nisoria (Coenraad Jacob Temminck, 1830) –দক্ষিণ বৰ্ণিঅ', জাভা
- L. p. particeps (Joseph Harvey Riley, 1920) – Sulawesi
- L. p. baweana (Andries Hoogerwerf, 1963) – Bawean দ্বীপপূঞ্জ, উত্তৰ জাভা
- L. p. sumbae (Ernst Mayr, 1944 ) – Sundas.
- L. p. blasii (Erwin Stresemann, 1912) – Sundas
বিৱৰণ
[সম্পাদনা কৰক]-_Kolkata-_I_IMG_3535.jpg)
ফুটুকী টুনিৰ দেহৰ দৈৰ্ঘ্য সাধাৰণতে ১১-১২ ছে:মি: আৰু ওজন ১২-১৬ গ্ৰাম হয়। পূৰ্ণবয়স্ক ফুটুকী টুনিৰ ঠোঁটটো চুটি আৰু জোঙা হয়। ইয়াৰ দেহৰ ওপৰৰ অংশ মটিয়া আৰু মূৰটো গাঢ় মটীয়া হোৱা দেখা যায়। ইয়াৰ বুকু অংশত ডাঠ আঁচেৰে ফুটুকীয়া হয়। মতা-মাইকী উভয়ে দেখাত প্ৰায় একে। অৱশ্যে মতা ফুটুকী টুনিৰ ডিঙি আৰু বুকু অংশৰ আঁচবোৰ মাইকীজনীতকৈ বেছি ডাঠ ৰঙৰ হয়।[3]
পোৱালি ফুটুকী টুনিৰ দেহৰ ওপৰৰ অংশ পাতল মটিয়া ৰঙৰ হয়। ইহঁতৰ মূৰ অংশ পূৰ্ণবয়স্ক চৰাইৰ দৰে গাঢ় ৰঙৰ হয়।[3][4] অৱশ্যে ঠাইভেদে ইয়াৰ দেহৰ ৰঙ তথা সজ্জাৰো কিছু পৰিৱৰ্ত্তন হোৱা দেখা পোৱা যায়।
বিতৰণ
[সম্পাদনা কৰক]
ফুটুকী টুনি বহু ধৰণৰ বাসস্থানতে পোৱা যায় যদিও ইয়াক প্ৰধানকৈ জলাশয়ৰ দাঁতিকাষৰীয়া তথা ঘাঁহনি অঞ্চলত অধিক দেখা পোৱা যায়। ভাৰতবৰ্ষত ইয়াক ঘাইকৈ খেতি-পথাৰত ধান খোৱাৰ বাবে অপবাদ দিয়া হয়। এই চৰাইবিধ সমতল ভূমিত অধিক দেখা যায় যদিও হিমালয়ৰ পাদদেশতো ই সমানেই বিস্তৃত। এনে অঞ্চলসমূহৰ সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা উচ্চতা প্ৰায় ২,৫০০ মিটাৰ পৰ্যন্ত হ'ব পাৰে।
আচৰণ
[সম্পাদনা কৰক]ফুটুকি টুনিয়ে শতাধিক চৰাইৰ বৃহৎ জাকত বাস কৰে। ইয়াৰ মাতটো চুটি হুইছেলৰ দৰে,কিটি-কিটি-কিটি যেন শুনা যায়। অৱশ্যে ইহঁতে বিপদৰ সংকেত (alarm) দিবৰ সময়ত কিচিৰ মিচিৰ কৈ তীক্ষ্ণ মাত এটা উলিয়ায়।[4][6]
খাদ্য
[সম্পাদনা কৰক]
ফুটুকি টুনিয়ে সাধাৰণতে গুটি খায়। অৱশ্যে গুটিৰ উপৰিও ই সৰু বেৰীজাতীয় ফল যেনে Lantana [7] আদিও খোৱা দেখা যায়।
প্ৰজনন
[সম্পাদনা কৰক]ফুটুকি টুনিয়ে গ্ৰীষ্মকালত প্ৰজনন কৰে। ইয়াৰ প্ৰজননকাল বাৰিষাকালত অৰ্থাৎ জুনৰ পৰা আগষ্টৰ ভিতৰত আৰম্ভ হয়। অৱশ্যে ঠাইভেদে ইয়াৰ পৰিৱৰ্ত্তন হোৱাও দেখা যায়। ইয়াৰ বাহটো ঘাঁ-পাতেৰে বনোৱা আৰু ঘূৰণীয়া আকাৰৰ হয়। ইহঁতে সাধাৰণতে গছ বা ঘৰৰ মুধচৰ সুৰুঙাত বাঁহ সাজে।[8]
ফুটুকি টুনিয়ে সাধাৰণতে ৪-৬ টাকৈ কণী পাৰে। বাহ সজা আৰু উমনি দিয়া আদি কামত মতা-মাইকী দুয়ো অংশ লয়। কণী পৰাৰ ১০-১৬ দিনৰ উমনিৰ পিছত পোৱালি জগে।[9][10] তিনি সপ্তাহমানৰ ভিতৰত পোৱালিৰ পাখি গজে। ইহঁতে জন্মৰ সাতমাহৰ পিছতে পূৰ্ণবয়স্ক অৱস্থা পায়।[11][12]
তথ্য সংগ্ৰহ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ BirdLife International (2012). "Lonchura punctulata". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/106008709। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 July 2012.
- ↑ Linnaeus, Carl (1758) (Latin ভাষাত). Systema Naturae per Regna Tria Naturae, Secundum Classes, Ordines, Genera, Species, cum Characteribus, Differentiis, Synonymis, Locis. Tomus I. Editio decima, reformata. প্ৰকাশক Holmiae (Stockholm, Sweden): Laurentius Salvius. পৃষ্ঠা. 145. http://www.archive.org/stream/carolilinnaeisy00gesegoog#page/n154/mode/1up.
- ↑ 3.0 3.1 Rasmussen PC and JC Anderton (2005). Birds of South Asia. The Ripley Guide. Volume 2. Smithsonian Institution and Lynx Edicions. পৃষ্ঠা. 673. ISBN 84-87334-66-0.
- ↑ 4.0 4.1 Restall, Robin (1997). Munias and Mannikins. Yale University Press. পৃষ্ঠা. 97–105. ISBN 0-300-07109-4.
- ↑ Forshaw J; Mark Shephard, Anthony Pridham. Grassfinches in Australia. Csiro Publishing. পৃষ্ঠা. 267–268.
- ↑ Moynihan, M & M F Hall (1954). "Hostile, Sexual, and Other Social Behaviour Patterns of the Spice Finch (Lonchura punctulata) in Captivity". Behaviour খণ্ড 7 (1): 33–76. doi:10.1163/156853955X00021.
- ↑ Mehta, P (1997). "Spotted Munia Lonchura punctulata feeding on scat?". Newsletter for Birdwatchers খণ্ড 37 (1): 16. http://www.archive.org/stream/NLBW37_1#page/n17/mode/1up.
- ↑ Sharma RC; Bhatt D; Sharma RK (2004). "Breeding success of the tropical Spotted Munia Lonchura punctulata in urbanized and forest habitats". Ornithological Science খণ্ড 3 (2): 113–117. doi:10.2326/osj.3.113. http://www.jstage.jst.go.jp/article/osj/3/2/3_113/_article.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ Ali, S and Ripley, SD (1999). Handbook of the Birds of India and Pakistan. Volume 10 (2 সম্পাদনা). প্ৰকাশক New Delhi: Oxford University Press. পৃষ্ঠা. 119–121. ISBN 0-19-563708-9.
- ↑ Lamba, BS (1974). "Nest construction technique of the Spotted Munia, Lonchura punctulata". J. Bombay Nat. Hist. Soc. খণ্ড 71 (3): 613–616.
- ↑ Burton, M., R. Burton (2002). International Wildlife Encyclopedia. প্ৰকাশক New York, NY: Marshal Cavendish.
- ↑ Roy, Beckham. "Spice Finch – Lonchura punctulata". efinch.com. http://www.efinch.com/species/spice.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 December 2012.
বাহ্যিক সংযোগ
[সম্পাদনা কৰক] |
ৱিকিমিডিয়া কমন্সত Lonchura punctulata সম্পৰ্কীয় মিডিয়া ফাইল আছে। |