লিংগ অনুসৰি মজুৰিৰ ব্যৱধান

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
বয়স অনুসৰি আমেৰিকাত পুৰুষৰ শতাংশ হিচাপে মহিলাৰ সাপ্তাহিক উপাৰ্জন, ১৯৭৯–২০০৫[1]

লিংগ অনুসৰি দৰমহাৰ ব্যৱধান বা লিংগ অনুসৰি মজুৰিৰ ব্যৱধান (ইংৰাজী: Gender pay gap) হ’ল কাম কৰা পুৰুষ আৰু মহিলাৰ পাৰিতোষিকৰ মাজৰ গড় পাৰ্থক্য। সাধাৰণতে মহিলাসকলক পুৰুষতকৈ কম দৰমহা পোৱা দেখা যায়। দৰমহাৰ ব্যৱধানৰ সন্দৰ্ভত দুটা সুকীয়া সংখ্যা আছে: অ-নিয়মিত (Non adjusted) বনাম নিয়মিত মজুৰিৰ (adjusted) ব্যৱধান। নিয়মিত মজুৰিয়ে সাধাৰণতে কৰ্মঘণ্টা, নিৰ্বাচিত বৃত্তি, শিক্ষা আৰু চাকৰিৰ অভিজ্ঞতাৰ পাৰ্থক্য লক্ষ্য কৰে।[2] অৰ্থাৎ সমন্বিত মূল্যবোধে একে কামৰ বাবে মহিলা আৰু পুৰুষে কিমান উপাৰ্জন কৰে সেইটো প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, আনহাতে অসামঞ্জস্যহীন মূল্যবোধে গড় পুৰুষ আৰু মহিলাই মুঠতে কিমান উপাৰ্জন কৰে সেইটো প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, আমেৰিকাত অ-সামঞ্জস্যহীন গড় মহিলাৰ বাৰ্ষিক দৰমহা গড় পুৰুষৰ দৰমহাৰ ৭৯–৮৩%, সমন্বিত গড় দৰমহাৰ তুলনাত ৯৫–৯৯%।.[3][4][5]

এই ব্যৱধানৰ কাৰণসমূহ আইনী, সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক কাৰকৰ সৈতে জড়িত।[6] ইয়াৰ ভিতৰত সন্তান জন্ম দিয়া (মাতৃত্বৰ শাস্তি বনাম পিতৃত্বৰ ব'নাছ), পিতৃ-মাতৃৰ ছুটী, লিংগ বৈষম্য আৰু লিংগ নীতি। ইয়াৰ উপৰিও লিংগ দৰমহাৰ ব্যৱধানৰ পৰিণতিয়ে ব্যক্তিগত অভিযোগক অতিক্ৰম কৰে, যাৰ ফলত অৰ্থনৈতিক উৎপাদন হ্ৰাস পায়, মহিলাৰ বাবে পেঞ্চন কম হয়, আৰু শিক্ষণৰ সুযোগ কম হয়।

উন্নয়নশীল দেশসমূহত লিংগ দৰমহাৰ ব্যৱধান ৰাজহুৱা নীতিৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা উদ্ভৱ হ'ব পাৰে কাৰণ ইয়াৰ ফলত অৰ্থনৈতিক উৎপাদন হ্ৰাস পায়৷ ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল মহিলাসকল বিশেষকৈ বৃদ্ধ বয়সত কল্যাণমূলক ধনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।[7][8][9]

ঐতিহাসিক দৃষ্টিভংগী[সম্পাদনা কৰক]

আমেৰিকাত ১৯৬০ চনৰ পৰা পুৰুষৰ তুলনাত মহিলাৰ দৰমহা বৃদ্ধি পাইছে। আমেৰিকাৰ লোকপিয়লৰ তথ্য অনুসৰি ১৯৬৩ চনত মহিলাৰ মধ্যম উপাৰ্জন পুৰুষৰ ৫৬% আছিল।[10] ২০১৬ চনত মহিলাৰ মধ্যম উপাৰ্জন পুৰুষৰ ৭৯% লৈ বৃদ্ধি পাইছিল।[10] ২০১৭ চনত প্ৰকাশিত ইনষ্টিটিউট ফৰ উইমেনছ পলিচি ৰিচাৰ্চৰ বিশ্লেষণে ভৱিষ্যদ্বাণী কৰা হৈছে যে ২০৫৯ চনত গড় দৰমহাই সমতা লাভ কৰিব।[11]

২০২১ চনত ঐতিহাসিক লিংগ মজুৰি অনুপাত সন্দৰ্ভত কৰা এক অধ্যয়ন অনুসৰি দক্ষিণ ইউৰোপৰ মহিলাসকলে ১৩০০ৰ পৰা ১৮০০ চনৰ ভিতৰত অদক্ষ পুৰুষৰ তুলনাত প্ৰায় আধা মজুৰি লাভ কৰিছিল।উত্তৰ আৰু পশ্চিম ইউৰোপত এই অনুপাত বহু বেছি আছিল যদিও ১৫০০–১৮০০ চনৰ ভিতৰত ই হ্ৰাস পাইছিল।[12]

২০০৫ চনত ড’ৰিছ ৱেইচেলবামাৰ আৰু ৰুডলফ উইণ্টাৰ-এবমাৰে ৬০খনতকৈও অধিক দেশৰ ২৬০টাতকৈও অধিক প্ৰকাশিত দৰমহাৰ ব্যৱধানৰ অধ্যয়নৰ এক মেটা-বিশ্লেষণত দেখা গৈছে যে, ১৯৬০ চনৰ পৰা ১৯৯০ চনলৈকে বিশ্বজুৰি কেঁচা (অৰ্থাৎ অ-সামঞ্জস্যহীন) মজুৰিৰ পাৰ্থক্য চাৰিওফালৰ পৰা যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে, যি হৈছে ৬৫%ৰ পৰা ৩০%। এই অৱনতিৰ মূল কাৰণ আছিল মহিলাসকলৰ উন্নত শ্ৰম বজাৰৰ বৃত্তি বা আৰ্থিক সহযোগিতা (অৰ্থাৎ উন্নত শিক্ষা, প্ৰশিক্ষণ আৰু কৰ্মসংলগ্নতা)।[13]

১৯৯৮ চনত কৰা মজুৰিৰ ব্যৱধান সন্দৰ্ভত কৰা ৪১টা অভিজ্ঞতাভিত্তিক অধ্যয়নৰ আন এটা মেটা-বিশ্লেষণত আনুমানিক দৰমহাৰ ব্যৱধানত একেধৰণৰ সময়ৰ ধাৰা পোৱা গৈছে, যিটো প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ১% হ্ৰাস হৈছে।[14]

২০১১ চনত ব্ৰিটিছ চিএমআইৰ এক অধ্যয়নত এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে যে যদিহে বৰ্তমানৰ হাৰত মহিলা কাৰ্যবাহীসকলৰ দৰমহা বৃদ্ধি অব্যাহত থাকে, তেন্তে মহিলা আৰু পুৰুষ কাৰ্যবাহীসকলৰ উপাৰ্জনৰ মাজৰ ব্যৱধান ২১০৯ চনলৈকে অন্ত নপৰিব।[15]

মাপাংকন বা গণনা[সম্পাদনা কৰক]

অ-সামঞ্জস্যহীন লিংগ দৰমহাৰ ব্যৱধান বা লিংগ মজুৰিৰ ব্যৱধান সাধাৰণতে নিৰ্বাচিত নমুনাৰ সকলো শ্ৰমিক পুৰুষ আৰু মহিলাৰ পাৰিতোষিকৰ মাজৰ মধ্যম বা গড় গড় পাৰ্থক্য। ইয়াক সাধাৰণতে "পুৰুষ আৰু মহিলা কৰ্মচাৰীৰ গড় মুঠ ঘণ্টাৰ [বা বাৰ্ষিক] উপাৰ্জনৰ মাজৰ পাৰ্থক্যক পুৰুষৰ মুঠ উপাৰ্জনৰ শতাংশ হিচাপে" শতাংশ বা অনুপাত হিচাপে প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হয়।[16]

কিছুমান দেশত ৰাষ্ট্ৰীয় লিংগ ব্যৱধান গণনাৰ বাবে কেৱল পূৰ্ণকালীন কৰ্মৰত জনসংখ্যাহে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।.[17][18] আন কিছুমান দেশৰ সমগ্ৰ শ্ৰমিক জনসংখ্যাৰ (অংশকালীন শ্ৰমিককে ধৰি) নমুনাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি লোৱা হয়৷ তেনে ক্ষেত্ৰত পূৰ্ণকালীন সমতুল্য (FTE) ব্যৱহাৰ কৰি কাম কৰা সমান পৰিমাণৰ দৰমহা পোৱা ঘণ্টাৰ পাৰিতোষিক লাভ কৰা হয়।[16][19][20][21][22][23][18]

বেচৰকাৰী সংস্থাসমূহে গণনাটো বিভিন্ন নমুনাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ কৰে। কিছুমানে গণনা কেনেকৈ কৰা হৈছিল আৰু কোনটো তথ্যৰ গোটত কৰা হৈছিল সেই বিষয়ে উপস্থাপন কৰে।[17] লিংগ দৰমহাৰ ব্যৱধান জাতিগত ভিত্তিত,[24] চহৰৰ ভিত্তিত,[25] চাকৰিৰ ভিত্তিত,[26] বা এটা সংস্থাৰ ভিত্তিত মূল্যাংকন কৰিব পাৰি।[27][28][29]

দেশভেদে লিংগ অনুসৰি মজুৰিৰ ব্যৱধান[সম্পাদনা কৰক]

এইটো OECD অনুসৰি অ-নিয়মিত মজুৰিৰ ব্যৱধানৰ গ্ৰাফ (পূৰ্ণকালীন কৰ্মচাৰীৰ মধ্যম উপাৰ্জন)।তদুপৰি বিশ্ব অৰ্থনৈতিক মঞ্চই ২০১৫ চনৰ তথ্য প্ৰদান কৰে যিয়ে ১৪৫খন দেশৰ লিংগভিত্তিক দৰমহাৰ ব্যৱধানৰ মূল্যায়ন কৰে। তেওঁলোকৰ মূল্যায়নত অৰ্থনৈতিক অংশগ্ৰহণ আৰু সুযোগ, শৈক্ষিক অৰ্হতা, স্বাস্থ্য আৰু জীয়াই থকা, আৰু ৰাজনৈতিক সবলীকৰণৰ নম্বৰৰ কথা লক্ষ্য কৰা হয়।

Gender pay gap of employees in OECD countries[30]

অষ্ট্ৰেলিয়া[সম্পাদনা কৰক]

অষ্ট্ৰেলিয়াত লিংগভিত্তিক দৰমহাৰ এক স্থায়ী ব্যৱধান দেখিবলৈ পোৱা যায়। ১৯৯০ চনৰ পৰা ২০২০ চনৰ ভিতৰত লিংগভিত্তিক দৰমহাৰ ব্যৱধান ১৩ৰ পৰা ১৯%ৰ ভিতৰত আছিল।[31] ২০২০ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ লিংগভিত্তিক দৰমহাৰ ব্যৱধান আছিল ১৩.৪%।[31]বিশ্ব বেংকৰ এক প্ৰতিবেদনত এইটোও দেখা গৈছে যে অষ্ট্ৰেলিয়াৰ মহিলাসকলৰ মাজৰ যিসকলে অংশকালীন চাকৰি কৰিছিল, বিবাহিত আছিল, যিবোৰ পৰিয়ালত লিংগভিত্তিক শ্ৰমৰ বিতৰণ আছিল, যিসকলৰ হাতত উচ্চ ক্ষমতা আছিল আৰু যিসকলে কৰ্মসন্তুষ্টি লাভ কৰিছিল, তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ কৰ্মৰ সময় বৃদ্ধি কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত হোৱা নাছিল।[32]

ব্ৰাজিল[সম্পাদনা কৰক]

গোলকীয় লিংগ ব্যৱধান প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ব্ৰাজিলে একে ধৰণৰ চাকৰিৰ বাবে দৰমহাৰ সমতাৰ ক্ষেত্ৰত ১৪৪খন দেশৰ ভিতৰত ৯৫ নং স্থান লাভ কৰিছে।[33] ব্ৰাজিলৰ নম্বৰ হৈছে ০.৬৮৪, যিটো ২০১৭ চনৰ গোলকীয় সূচকাংকৰ অলপ তলত। ২০১৭ চনত স্বাস্থ্য, জীয়াই থকা আৰু শৈক্ষিক প্ৰাপ্তিৰ উপ-সূচী দুয়োটাতে নিজৰ ব্যৱধান সম্পূৰ্ণৰূপে নাইকিয়া কৰা ৬খন দেশৰ ভিতৰত ব্ৰাজিল অন্যতম আছিল। [34]

কানাডা[সম্পাদনা কৰক]

কানাডাৰ যোগান শৃংখল পৰিচালকসকলৰ মাজত মজুৰিৰ সম্পৰ্কে কৰা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে মহিলাসকলে পুৰুষতকৈ বছৰি গড়ে ১৪,২৯৬ ডলাৰ কম উপাৰ্জন কৰে৷[35] একেদৰে স্বাস্থ্যসেৱা খণ্ডৰ এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে বয়স, শিক্ষা আৰু অন্যান্য বৈশিষ্ট্যৰ বাবে পৰিসংখ্যাগতভাৱে সামঞ্জস্য স্থাপন কৰাৰ পিছত মহিলা স্বাস্থ্য পৰিচালকে মধ্যম পৰ্যায়ত পুৰুষতকৈ ১২% কম আৰু জ্যেষ্ঠ পৰ্যায়ত ২০% কম উপাৰ্জন কৰে।[36]

চীন[সম্পাদনা কৰক]

গোলকীয় লিংগ ব্যৱধান প্ৰতিবেদন মতে, ২০১৮ চনত চীনৰ লিংগ ব্যৱধান ১৪৫ খন দেশৰ ভিতৰত ১১০ খন দেশত উল্লেখ কৰা হৈছে।[37] বিশ্ব বেংকে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা অনুসৰি উচ্চ মধ্যম আয়ৰ দেশ হিচাপে লিংগ ব্যৱধানৰ ক্ষেত্ৰত চীন হৈছে "বিশ্বৰ তৃতীয় সৰ্বনিম্ন উন্নত দেশ"।[38]

ভাৰত[সম্পাদনা কৰক]

২০১৩ চনৰ বাবে ভাৰতত লিংগ দৰমহাৰ ব্যৱধান ২৪.৮১% বুলি অনুমান কৰা হৈছিল।[39] ইয়াৰ উপৰিও অৰ্থনীতিত মহিলাৰ অংশগ্ৰহণৰ মাত্ৰা বিশ্লেষণ কৰাৰ সময়তে এখন প্ৰতিবেদনত ভাৰতক ইয়াৰ তালিকাৰ তলৰ ১০খন দেশৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে স্থান দিয়া হৈছে। এইদৰে অসমান দৰমহাৰ উপৰিও অসমান প্ৰতিনিধিত্বও আছে, কাৰণ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ প্ৰায় আধা (মুঠৰ প্ৰায় ৪৮%) মহিলাসকলৰ প্ৰতিনিধিত্ব থাকিলেও কৰ্মশক্তিত তেওঁলোকৰ প্ৰতিনিধিত্ব মুঠ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় এক চতুৰ্থাংশহে।[40]

আমেৰিকা[সম্পাদনা কৰক]

আমেৰিকাত মহিলাৰ গড় বাৰ্ষিক দৰমহা পুৰুষৰ গড় দৰমহাৰ ৭৮%ৰ পৰা ৮৩% বুলি অনুমান কৰা হৈছে। [41][42][43]বৰ্ণ শ্ৰেণীসমূহৰ মাজত প্ৰতিটো বৰ্ণ বা জনগোষ্ঠীৰ মহিলাসকলে একে গোটৰ পুৰুষতকৈ কম উপাৰ্জন কৰে।[44] প্ৰকাশ্য বৈষম্যৰ বাহিৰেও একাধিক অধ্যয়নে অন্যান্য কাৰকৰ লগতে অংশকালীন কামত মহিলাৰ অধিক অংশগ্ৰহণ আৰু যত্নৰ দায়িত্বৰ বাবে শ্ৰম বজাৰত দীৰ্ঘম্যাদী অনুপস্থিতিৰ ক্ষেত্ৰত লিংগ দৰমহাৰ ব্যৱধান ব্যাখ্যা কৰিছে।[45][46][47]

তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]

  1. "Women's earnings as a percentage of men's, 1979-2005". United States Department of Labor. 3 October 2006. https://www.bls.gov/opub/ted/2006/oct/wk1/art02.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 February 2020. 
  2. "Gender Pay Gap". www.genderequality.ie. http://www.genderequality.ie/en/GE/Pages/GenderPayGap. 
  3. "2023 Gender Pay Gap Report (GPGR)" (en-US ভাষাত). Payscale - Salary Comparison, Salary Survey, Search Wages. 2023-03-13. https://www.payscale.com/research-and-insights/gender-pay-gap/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-04-20. 
  4. "Progress on the Gender Pay Gap: 2019 - Glassdoor" (en-US ভাষাত). Glassdoor Economic Research. 2019-03-27. https://www.glassdoor.com/research/gender-pay-gap-2019/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-03-09. 
  5. The Simple Truth About The Gender Wage Gap (Report). প্ৰকাশক 1310 L St. NW, Suite 1000 Washington, DC 20005. Spring 2018. Archived from the original on 2017-02-24. https://web.archive.org/web/20170224051057/https://www.aauw.org/aauw_check/pdf_download/show_pdf.php?file=The-Simple-Truth। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 March 2018. 
  6. Eurostat (8 March 2017). "Only 1 manager out of 3 in the EU is a woman... earning on average almost a quarter less than a man" (Press release). https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/7896990/3-06032017-AP-EN.pdf. 
  7. Bandara, Amarakoon (3 April 2015). "The Economic Cost of Gender Gaps in Effective Labor: Africa's Missing Growth Reserve". Feminist Economics খণ্ড 21 (2): 162–186. doi:10.1080/13545701.2014.986153. ISSN 1354-5701. https://doi.org/10.1080/13545701.2014.986153. 
  8. Klasen, Stephan (5 October 2018). "The Impact of Gender Inequality on Economic Performance in Developing Countries". Annual Review of Resource Economics খণ্ড 10 (1): 279–298. doi:10.1146/annurev-resource-100517-023429. ISSN 1941-1340. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev-resource-100517-023429. 
  9. Mandel, Hadas; Shalev, Michael (1 June 2009). "How Welfare States Shape the Gender Pay Gap: A Theoretical and Comparative Analysis". Social Forces খণ্ড 87 (4): 1873–1911. doi:10.1353/sof.0.0187. ISSN 0037-7732. https://doi.org/10.1353/sof.0.0187. 
  10. 10.0 10.1 Maloney, Carolyn B. (April 2016). "Gender Pay Inequity: Consequences for Women, Families and the Economy". Joint Economic Committee. https://www.jec.senate.gov/public/_cache/files/0779dc2f-4a4e-4386-b847-9ae919735acc/gender-pay-inequality----us-congress-joint-economic-committee.pdf. 
  11. Pham, Xuan; Fitzpatrick, Laura; Wagner, Richard (2018-01-01). "The US gender pay gap: the way forward". International Journal of Sociology and Social Policy খণ্ড 38 (9/10): 907–920. doi:10.1108/IJSSP-01-2018-0002. ISSN 0144-333X. https://doi.org/10.1108/IJSSP-01-2018-0002. 
  12. Pleijt, Alexandra de; Zanden, Jan Luiten van (2021). "Two worlds of female labour: gender wage inequality in western Europe, 1300–1800†" (en ভাষাত). The Economic History Review খণ্ড 74 (3): 611–638. doi:10.1111/ehr.13045. ISSN 1468-0289. 
  13. Weichselbaumer, Doris; Winter-Ebmer, Rudolf (2005). "A Meta-Analysis on the International Gender Wage Gap". Journal of Economic Surveys খণ্ড 19 (3): 479–511. doi:10.1111/j.0950-0804.2005.00256.x. http://www.econ.jku.at/papers/2003/wp0311.pdf. 
  14. Stanley, T. D.; Jarrell, Stephen B. (1998). "Gender Wage Discrimination Bias? A Meta-Regression Analysis". The Journal of Human Resources খণ্ড 33 (4): 947–973. doi:10.2307/146404. 
  15. Goodley, Simon (2011-08-31). "Women executives could wait 98 years for equal pay, says report". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/society/2011/aug/31/cmi-equal-pay-report. "While the salaries of female executives are increasing faster than those of their male counterparts, it will take until 2109 to close the gap if pay grows at current rates, the Chartered Management Institute reveals." 
  16. 16.0 16.1 "Gender pay gap statistics - Statistics Explained". Eurostatec.europa.eu. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Gender_pay_gap_statistics. 
  17. 17.0 17.1 Kochhar, Rakesh (11 December 2013). "How Pew Research measured the gender pay gap". Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/12/11/how-pew-research-measured-the-gender-pay-gap/. 
  18. 18.0 18.1 "Australia's Gender Pay Gap Statistics". Australian Government Workplace Gender Equality Statistics. 20 February 2020. Archived from the original on 24 October 2018. https://web.archive.org/web/20181024073827/https://www.wgea.gov.au/sites/default/files/gender-pay-gap-statistic.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 March 2024. 
  19. Workplace Gender Equality Agency (7 November 2013). "What is the gender pay gap? - The Workplace Gender Equality Agency". Australian Governmentwgea.gov.au. Archived from the original on 31 October 2015. https://web.archive.org/web/20151031163903/https://www.wgea.gov.au/addressing-pay-equity/what-gender-pay-gap। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 February 2019. 
  20. "The Gender Pay Gap Explained". gov.uk. https://gender-pay-gap.service.gov.uk/public/assets/pdf/gender-pay-gap-explained.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 February 2019. 
  21. "Breaking down the gender wage gap". dol.gov. https://www.dol.gov/wb/media/gender_wage_gap.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 February 2019. 
  22. Bureau, US Census. "Income and Poverty in the United States: 2016". www.census.gov. https://www.census.gov/library/publications/2017/demo/p60-259.html. 
  23. "Do South African women earn 27% less than men?". Africa Check. 27 September 2017. https://africacheck.org/reports/south-african-women-earn-27-less-men/. 
  24. Hegeswisch, Ariane; Williams-Baron, Emma (7 March 2018). "The Gender Wage Gap: 2017 Earnings Differences by Race and Ethnicity". Institute for Women's Policy Research. Archived from the original on 5 August 2018. https://web.archive.org/web/20180805071229/https://iwpr.org/publications/gender-wage-gap-2017-race-ethnicity/। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 March 2024. 
  25. Sheth, Sonam; Hoff, Madison; Ward, Marguerite; Tyson, Taylor (15 March 2022). "These 8 charts show the glaring gap between men's and women's salaries in the US". Business Insider. https://www.businessinsider.com/gender-wage-pay-gap-charts-2017-3. 
  26. McCandless, David; Quick, Miriam; Smith, Stephanie; Thomas, Philippa; Bergamaschi, Fabio. "Gender Pay Gap". Information is Beautiful. https://informationisbeautiful.net/visualizations/gender-pay-gap. 
  27. Suddath, Claire (2018-03-29). "New Numbers Show the Gender Pay Gap Is Real". https://www.bloomberg.com/news/features/2018-03-29/the-gender-pay-gap-is-real-say-new-numbers-from-the-u-k. 
  28. Titcomb, James (26 March 2018). "Google reveals UK gender pay gap of 17pc". The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/technology/2018/03/26/google-reveals-uk-gender-pay-gap-17pc/. 
  29. "Microsoft publishes gender pay data for UK". MicrosoftMicrosoft News Centre UK. 29 March 2018. https://news.microsoft.com/en-gb/2018/03/29/microsoft-publishes-gender-pay-data-for-uk/. 
  30. OECD Employment Outlook 2021, OECD, 2021, doi:10.1787/5a700c4b-en, ISBN 9789264708723 
  31. 31.0 31.1 "Australia's Gender Pay Gap Statistics 2021". 2021. https://www.wgea.gov.au/publications/australias-gender-pay-gap-statistics. 
  32. "Gender Differences in Employment and Why They Matter". World Development Report 2012. The World Bank. 2011-09-12. পৃষ্ঠা. 198–253. doi:10.1596/9780821388105_ch5. ISBN 9780821388105. https://archive.org/details/genderequalityde0000unse/page/198. 
  33. Derocher, John. "Student". World Economic ForumGlobal Gender Gap Report 2018. http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2018/latin-america-and-the-caribbean/। আহৰণ কৰা হৈছে: December 5, 2019. 
  34. "The Global Gender Gap Report 2017". World Economic Forum. https://www.weforum.org/reports/the-global-gender-gap-report-2017। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-07-01. 
  35. Larson, Paul D.; Morris, Matthew (2014). "Sex and salary: Does size matter? (A survey of supply chain managers)". Supply Chain Management খণ্ড 19 (4): 385–394. doi:10.1108/SCM-08-2013-0268. 
  36. Gupta, Neeru; Bamcom, Sarah A; Singh, Paramdeep (2023). "Looking beyond parity: Gender wage gaps and the leadership labyrinth in the Canadian healthcare management workforce". Healthcare Management Forum খণ্ড 36 (1): 49–54. doi:10.1177/08404704221104435. PMID 35766880. 
  37. Derocher, John. "Student". World Economic ForumGlobal Gender Pay Gap Report. http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2018/latin-america-and-the-caribbean/। আহৰণ কৰা হৈছে: December 5, 2019. 
  38. Schwab, Klaus; Samans, Richard; Zahidi, Saadia; Bekhouche, Yasmina; Ugarte, Paulina Padilla; Ratcheva, Vesselina; Hausmann, Ricardo; Tyson, Laura D'Andrea (2015). The Global Gender Gap Report 2015. World Economic Forum. http://www3.weforum.org/docs/GGGR2015/cover.pdf. 
  39. "Gender Pay Gap in the Formal Sector: 2006 - 2013(September, 2013)". Wage Indicator Data Report. http://www.wageindicator.org/documents/publicationslist/publications-2013/gender-pay-gap-in-formal-sector-in-india-2006-2013. 
  40. "Eleventh Five Year Plan 2007-2012". planningcommission.nic.in. http://planningcommission.nic.in/plans/planrel/11thf.htm. 
  41. O'Brien, Sara Ashley (April 14, 2015). "78 cents on the dollar: The facts about the gender wage gap". CNN Money (New York). https://money.cnn.com/2015/04/13/news/economy/equal-pay-day-2015/. 
  42. "Women in the labor force: a databook". US Bureau of Labor Statistics. December 2018. https://www.bls.gov/opub/reports/womens-databook/2018/pdf/home.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 August 2019. 
  43. The Simple Truth About The Gender Wage Gap (Report). প্ৰকাশক 1310 L St. NW, Suite 1000 Washington, DC 20005. Spring 2018. Archived from the original on 2017-02-24. https://web.archive.org/web/20170224051057/https://www.aauw.org/aauw_check/pdf_download/show_pdf.php?file=The-Simple-Truth। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 March 2018. 
  44. Misra, Joya; Murray-Close, Marta (November 1, 2014). "The Gender Wage Gap in the United States and Cross Nationally: The Gender Wage Gap in the United States and Cross Nationally" (en ভাষাত). Sociology Compass খণ্ড 8 (11): 1281–1295. doi:10.1111/soc4.12213. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/soc4.12213. 
  45. "An Analysis of Reasons for the Disparity in Wages Between Men and Women". US Department of Labor; CONSAD Research Corp. Archived from the original on March 27, 2016. https://web.archive.org/web/20160327195224/http://www.hawaii.edu/religion/courses/Gender_Wage_Gap_Report.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: August 24, 2019. 
  46. Jackson, Brooks (June 22, 2012). "Obama's 77-Cent Exaggeration". FactCheck.org. http://www.factcheck.org/2012/06/obamas-77-cent-exaggeration/. 
  47. Graduating to a Pay Gap – The Earnings of Women and Men One Year after College Graduation, archived from the original on 2018-03-16, https://web.archive.org/web/20180316055829/https://www.aauw.org/files/2013/02/graduating-to-a-pay-gap-the-earnings-of-women-and-men-one-year-after-college-graduation.pdf, আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-03-29