চাৰি ধাম
চাৰি ধাম (হিন্দী: चारधाम; চাৰ ধাম), বা চতুৰ্ধাম (সংস্কৃত: चतुर्धाम),[1] ভাৰতৰ চাৰিটা হিন্দু তীৰ্থস্থানৰ সমষ্টি,[2] গঠিত বদ্ৰীনাথ, দ্বাৰকা, পুৰী আৰু ৰামেশ্বৰমৰ।[3][4] বদ্ৰীনাথ, দ্বাৰকা, পুৰী বিষ্ণুৰ থান, আনহাতে ৰামেশ্বৰম শিৱৰ থান।
আদি শংকৰাচাৰ্যই সংজ্ঞায়িত কৰা অনুসৰি প্ৰতিটো ধামে এটা বিশেষ যুগক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, বদ্ৰীনাথে সত্যযুগক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, ৰামেশ্বৰমে ত্ৰেতাযুগক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, দ্বাৰকে দ্বাপৰযুগক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু পুৰীয়ে কলিযুগক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।[3][5] বহু হিন্দুৱে বিশ্বাস কৰে যে এই স্থানসমূহ ভ্ৰমণ কৰিলে তেওঁলোকে মোক্ষ লাভ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।[6]
যমুনোত্ৰী, গংগোত্ৰী, কেদাৰনাথ, বদ্ৰীনাথক সামৰি লোৱা ছোটা চাৰ ধামৰ লগত চাৰি ধামক বিভ্ৰান্ত কৰিব নালাগে। ই উত্তৰাখণ্ডৰ এটা হিন্দু তীৰ্থ বৰ্তনী যাৰ নাম ধৰ্মীয় পৰ্যটন উদ্যোগে ৰাখিছিল।
বিৱৰণ
[সম্পাদনা কৰক]হিন্দু কিংবদন্তি অনুসৰি বিষ্ণুৰ অৱতাৰ নৰ-নাৰায়ণে তাত তপস্যা কৰাৰ সময়ত বদ্ৰীনাথ বিশিষ্ট হৈ পৰিছিল। তাৰ পিছত এই অঞ্চলত বহুতো জামু গছ গজিল, সেয়েহে ঠাইখনৰ নাম প্ৰথমতে বদ্ৰীকাৱন অৰ্থাৎ জামুৰ অৰণ্য ৰখা হৈছিল। কিংবদন্তি অনুসৰি নৰ-নাৰায়ণৰ ওপৰত বৰষুণ আৰু ৰ’দৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ এটা ডাঙৰ জামু গছ গজিছিল। স্থানীয় লোকে কয় যে নাৰায়ণক বচাবলৈ লক্ষ্মীহে জামু গছ হৈ পৰিছিল। তপস্যা সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত নাৰায়ণে ঘোষণা কৰিছিল যে মানুহে সদায় তেওঁৰ নামটোৰ আগত লক্ষ্মীৰ নাম ল'বলৈ কৈছিল। সেয়েহে হিন্দুসকলে "লক্ষ্মী-নাৰায়ণ" বুলি কয়। সত্যযুগৰ ভিতৰতে নৰ-নাৰায়ণৰ তপস্যাৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে এই অঞ্চলটো জামু গছৰ অধিপতি বদ্ৰীনাথ নামেৰে জনাজাত হ’ল। তেওঁৰ মন্দিৰটো উত্তৰাখণ্ডৰ চামোলী জিলাৰ অলকনন্দ নদীৰ পাৰত অৱস্থিত।
দ্বিতীয় ধাম ৰামেশ্বৰমৰ উৎপত্তি ত্ৰেতাযুগত হৈছে যেতিয়া ৰামে তাত লিংগ স্থাপন কৰিছিল আৰু শিৱভক্ত ৰাৱণক বধ কৰাৰ বাবে শিৱৰ পূজা কৰিছিল।[7] তাত ৰামৰ ভৰিৰ ছাপ আছে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।[8]
তৃতীয় ধাম দ্বাৰকা দ্বাপৰ যুগত কৃষ্ণই নগৰখনক নিজৰ বাসস্থান কৰি লোৱাৰ সময়ত প্ৰতিষ্ঠা হৈছিল।[9]
চতুৰ্থ ধাম পুৰীত বিষ্ণুক বৰ্তমান যুগৰ বাবে তেওঁৰ অৱতাৰ কলিযুগ জগন্নাথ হিচাপে পূজা কৰা হয়।
সন্ন্যাসী আদি শংকৰে চাৰি ধামৰ চাৰিটা স্থানৰ লগত মিল থকাকৈ চাৰিটা মঠৰ আয়োজন কৰিছিল: পশ্চিমে দ্বাৰকা, পূবে পুৰী, দক্ষিণে শ্ৰীংগেৰী শাৰদা পীথাম আৰু উত্তৰত বদৰিকাশ্ৰমাত মুখ্য কাৰ্যালয়।[10]
চাৰি ধামৰ স্থানসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]পুৰী
[সম্পাদনা কৰক]
জগন্নাথ মন্দিৰ, পুৰী উৰিষ্যা ৰাজ্যত অৱস্থিত। পুৰী বংগ উপসাগৰৰ উপকূলত দেশৰ পূব প্ৰান্তৰ অন্যতম পুৰণি চহৰ। তাত পূজা কৰা প্ৰধান দেৱতা হৈছে জগন্নাথ নামেৰে জনাজাত কৃষ্ণ। ভাৰতৰ একমাত্ৰ এই মন্দিৰ য'ত কৃষ্ণৰ ভগ্নী সুভদ্ৰাক তেওঁৰ ভাতৃ জগন্নাথ আৰু বলভদ্ৰৰ সৈতে পূজা কৰা হয়। মন্দিৰৰ তথ্য অনুসৰি অৱন্তীৰ ৰজা ইন্দ্ৰদ্যুম্নে পুৰীত জগন্নাথৰ মূল মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল।[11] দশম শতিকাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পূব গংগা বংশৰ প্ৰথম ৰজা অনন্তবৰ্মন চোদাগংগাই মূল জগন্নাথ মন্দিৰক বাদ দি চৌহদৰ পূৰ্বতে থকা মন্দিৰসমূহৰ স্থানত বৰ্তমানৰ মন্দিৰটো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।[12] আদি শংকৰে সৃষ্টি কৰা চাৰিটা কাৰ্ডিনেল মথাৰ ভিতৰত অন্যতম গোৱৰ্ধন মথাৰ স্থান পুৰী।
ৰামেশ্বৰম
[সম্পাদনা কৰক].jpg)
ভাৰত উপদ্বীপৰ দক্ষিণ অংশত তামিলনাডু ৰাজ্যত অৱস্থিত ৰামেশ্বৰম। কিংবদন্তি অনুসৰি এই স্থানতেই ৰামে ভাতৃ লক্ষ্মণ আৰু ভক্ত হনুমানৰ সৈতে লংকাৰ শাসক ৰাৱণে অপহৰণ কৰা পত্নী সীতাক উদ্ধাৰৰ বাবে লংকা পোৱাৰ বাবে এখন দলং (ৰাম সেতু) নিৰ্মাণ কৰিছিল। শিৱক উৎসৰ্গিত ৰামনাথস্বামী মন্দিৰে ৰামেশ্বৰমৰ এক উল্লেখযোগ্য অঞ্চল দখল কৰিছে। এই মন্দিৰটো ৰামে পবিত্ৰ কৰা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। ৰামেশ্বৰ তীৰ্থযাত্ৰা অবিহনে বাৰাণসীৰ তীৰ্থযাত্ৰা অসম্পূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয় বাবে এই স্থান হিন্দুসকলৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ। অধ্যক্ষ দেৱতা শ্ৰীৰামনাথ স্বামী নামেৰে লিংগ ৰূপত; ইয়াৰ উপৰিও ই বাৰটা জ্যোতিৰ্লিংগৰ ভিতৰত অন্যতম
দ্বাৰকা
[সম্পাদনা কৰক]
দ্বাৰকা ভাৰতৰ অতি পশ্চিম উপকূলত গুজৰাট ৰাজ্যত অৱস্থিত। এই নগৰখনৰ নাম "দ্বাৰ" শব্দৰ পৰা লোৱা হৈছে যাৰ অৰ্থ সংস্কৃত ভাষাত দুৱাৰ বা দ্বাৰ। ই য'ত গোমটি নদী আৰব সাগৰৰ সৈতে মিলি যায় তাত অৱস্থিত। কিন্তু এই গোমতি নদী গোমতি নদীৰ সৈতে একে নহয়, যিখন গংগা নদীৰ উপনৈ। কিংবদন্তি দ্বাৰকা নগৰখন আছিল কৃষ্ণৰ বাসস্থান। সাধাৰণতে বিশ্বাস কৰা হয় যে সাগৰৰ দ্বাৰা হোৱা ক্ষতি আৰু ধ্বংসৰ বাবে দ্বাৰকা ছবাৰ ডুব গৈছিল আৰু আধুনিক দ্বাৰকা এই অঞ্চলত নিৰ্মাণ হোৱা এনে ৭ম নগৰ।[13][14]
বদ্ৰীনাথ
[সম্পাদনা কৰক].jpg)
উত্তৰাখণ্ডৰ চামোলী জিলাত ৩,১৩৩ মিটাৰ (১০,২৭৯ ফুট) উচ্চতাত অৱস্থিত বদ্ৰীনাথ। বদ্ৰীনাথৰ মন্দিৰ ভগৱান বিষ্ণুৰ নামত উৎসৰ্গিত।[15] ই গড়োৱাল পাহাৰত, অলাকনন্দ নদীৰ পাৰত। নৰ আৰু নাৰায়ণ পৰ্বতমালাৰ মাজত আৰু নীলকান্ত শৃংগ (৬,৫৬০ মিটাৰ)ৰ ছাঁত অৱস্থিত এই চহৰখন। ইয়াৰ উপৰিও ওচৰতে ৩ কিলোমিটাৰৰ ভিতৰত মান, ব্যাস গুহা, মাতামূৰ্তি, চৰণপাডুকা, ভীমকুণ্ড আৰু সৰস্বতী নদীৰ মুখৰ আন আন আকৰ্ষণীয় স্থান আছে। আলাকনন্দ আৰু ধৌলিগংগা নদীৰ সংগমৰ ওপৰৰ ঢালত যোশীমঠ অৱস্থিত। আদি শংকৰাচাৰ্যই স্থাপন কৰা চাৰিটা মঠৰ ভিতৰত যোশীমঠ হৈছে চৰ ধামৰ শীতকালীন আসন।
আনহাতে আন তিনিটা ধাম গোটেই বছৰটো খোলা থাকে যদিও বদ্ৰীনাথ ধাম প্ৰতি বছৰে এপ্ৰিলৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তীৰ্থযাত্ৰীৰ দৰ্শনৰ বাবেহে খোলা থাকে।
ছোটা চাৰ ধাম
[সম্পাদনা কৰক]ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ড ৰাজ্যৰ চাৰিটা প্ৰাচীন তীৰ্থস্থানৰ আন এটা বৰ্তনীক চাৰ ধাম স্থানৰ এই বৃহৎ বৰ্তনীৰ পৰা পৃথক কৰিবলৈ ছোটা চাৰ ধাম বুলি কোৱা হয়। ইয়াত যমুনোত্ৰী, গংগোত্ৰী, কেদাৰনাথ, বদ্ৰীনাথ আদিৰে গঠিত। শীতকালত তুষাৰপাতৰ বাবে ছোটা চাৰ ধামৰ মন্দিৰসমূহ বন্ধ হৈ থাকে আৰু গ্ৰীষ্মৰ আগমনৰ লগে লগে তীৰ্থযাত্ৰীসকলৰ বাবে পুনৰ মুকলি কৰা হয়।
তথ্য সংগ্ৰহ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Bharati, Agrhananda (2011-06-03) (en ভাষাত). Agents and Audiences. Walter de Gruyter. পৃষ্ঠা. 53. ISBN 978-3-11-080584-0. https://books.google.com/books?id=-Rhy_9p9BZQC&pg=PA53.
- ↑ "Chaar Dham Yatra: A True Test of Every Hindu's Quest Towards Spiritual Enlightenment". NewsGram. 20 March 2015. Archived from the original on 23 January 2022. https://web.archive.org/web/20220123103404/https://www.newsgram.com/chaar-dham-yatra-true-test-hindus-spiritual-enlightenment। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 November 2024.
- ↑ 3.0 3.1 Dass, Parmeshwar (2022-02-21). "History of Chardham - The Amazing Story of Chota Char Dham" (en-US ভাষাত). Namaste India Trip. https://www.namasteindiatrip.com/history-of-chardham.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-11-09.
- ↑ Chakraborty, Yogabrata (28 June 2023). "পুৰীধাম ও জগন্নাথদেবেৰ ব্ৰহ্মৰূপ বৃত্তান্ত" (bn ভাষাত). প্ৰকাশক Kolkata: Dainik Statesman (The Statesman Group)dainikstatesmannews.com. পৃষ্ঠা: 4. https://epaper.thestatesman.com/m5/3725372/Dainik-Statesman/28TH-JUNE-2023। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 June 2023.
- ↑ ADMIN (2023-02-05). "Char Dham Yatra : Journey To Spiritual Liberation" (en-US ভাষাত). TEMPLE KNOWLEDGE. https://templeknowledge.com/char-dham-yatra-journey-to-spiritual-liberation/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-11-09.
- ↑ Burkhalter-Flueckiger, Joyce (2015). Everyday Hinduism. Wiley. পৃষ্ঠা. 110. ISBN 9781405160117.
- ↑ Ayyar, P. V. Jagadisa (1991). South Indian shrines: illustrated. New Delhi: Asian Educational Services. ISBN 81-206-0151-3
- ↑ Seeger, Elizabeth, 1889-1973. (1969). The Ramayana. New York :W.R. Scott
- ↑ Chakravarti Mahadev-1994-The Concept of Rudra-Śiva Through The Ages-Delhi-Motilal Banarsidass-Second Revised. আই.এচ.বি.এন. 81-208-0053-2
- ↑ "Sankara Acarya: 4 - Monastic Traditions". Archived from the original on 8 May 2012. https://web.archive.org/web/20120508091224/http://www.sanskrit.org/www/Shankara/shankar4.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 May 2009.
- ↑ Chakraborty, Yogabrata (28 June 2023). "পুৰীধাম ও জগন্নাথদেবেৰ ব্ৰহ্মৰূপ বৃত্তান্ত" [Puridham and the tale of lord Jagannath's legendary 'Bramharup']. dainikstatesmannews.com (in Bengali). Kolkata: Dainik Statesman (The Statesman Group). p. 4. Archived from the original on 28 June 2023. Retrieved 28 June 2023.
- ↑ Cesarone, Bernard (2012). "Bernard Cesarone: Pata-chitras of Odisha". asianart.com. Retrieved 2 July 2012.
This temple was built in approximately 1135–1150 by Codaganga, a king of the Eastern Ganga dynasty
- ↑ Santosh, Urmila (22 November 2016). "Where Mythology Meets Reality: Sunken City Of Dwarka". GoUNESCOgounesco.com. Archived from the original on 1 July 2019. https://web.archive.org/web/20190701022620/https://www.gounesco.com/where-mythology-meets-reality-sunken-city-of-dwarka/। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 July 2019.
- ↑ Shankar, Kalyani (15 March 2007). "Legends by the sea". The Economic Times (Bennett, Coleman & Co. Ltd). https://economictimes.indiatimes.com/magazines/travel/legends-by-the-sea/articleshow/1764244.cms.
- ↑ "Chardham Yatra 2024: Badrinath Temple, Where Lord Vishnu Did Penance" (en ভাষাত). Times Now. 2024-05-05. https://www.timesnownews.com/spiritual/chardham-yatra-2024-badrinath-temple-where-lord-vishnu-did-penance-article-109854547। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-05-18.