কুৰ্মালী ভাষা
| Kurmali | |
|---|---|
| Panchpargania | |
| কুড়মালি, কুৰ্মালী कुड़मालि, कुरमालि କୁଡ଼ମାଲି पंचपरगनिया, পঞ্চপৰগনিয়া | |
 ' Kuṛmāli ' written in Chisoi script | |
| থলুৱা অঞ্চল | India, Bangladesh and Nepal |
স্থানীয় ভাষিক |
555,695 (2011 census)[1][lower-alpha 1] 619,689 (2001 census)[3] |
ভাষা পৰিয়াল |
|
| লিখন প্ৰণালী | Devanagari, Bengali, Odia, Chisoi[4] |
| আধিকাৰিক স্থিতি | |
আধিকাৰিক ভাষা |
 ভাৰত
|
| ভাষা সংকেত | |
| ISO 639-3 | Either: kyw – Kurmali/Kudmali tdb – Panchpargania |
| গ্লোটোলগ | kudm1238 Kudmali[5]panc1246 Panchpargania[6] |
 Distribution of Kurmali language in India | |
কুৰ্মালী, কুড়মালী বা পঞ্চপৰগনিয়া এটি পূৰ্বী ভাৰতীয় আৰ্য ভাষা যি বিহাৰী উপ-গোটৰ অন্তৰ্গত।[7] ই এটি বাণিজ্যিক উপভাষা যি ঝাৰখণ্ডৰ পাঁচ পৰগণাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যাৰ বাবে এই ভাষাক পঞ্চপৰগনিয়া নামেৰেও জনা যায়। কুৰ্মালী ভাষী লোকৰ সংখ্যা প্ৰায় ৫.৫ লাখ যাৰে সৰহসংখ্যক ভাৰতৰ ঝাৰখণ্ড, উৰিষ্যা আৰু পশ্চিমবংগত বাস কৰে। তদুপৰি, অসমৰ চাহ বাগানসমূহতো এই ভাষা কোৱা ভালেসংখ্যক লোক আছে।[8] গৱেষকৰ মতে কুৰ্মালীয়েই সম্ভৱতঃ চৰ্যাপদত ব্যৱহৃত সান্ধ্য ভাষাৰ নিকটতম্ আধুনিক ভাষা।[9] অনেকে কুৰ্মালীক ভাৰতৰ সংবিধানৰ অষ্ট অনুসূচীত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ দাবী জনায় আহিছে।[10]
ভৌগোলিক বিতৰণ[সম্পাদনা কৰক]
কুৰ্মালী ভাষা মুখ্যতঃ ভাৰতৰ পূব অঞ্চলৰ তিনিখন ৰাজ্যত ব্যৱহাৰ কৰা হয়: ঝাৰখণ্ডৰ দক্ষিণ-পূব দিশে, উৰিষ্যাৰ ময়ূৰভঞ্জ, বালাসোৰ, কেণ্ডুঝৰ, জজপুৰ আৰু সুন্দৰগঢ়ত আৰু পশ্চিমবংগৰ দক্ষিণ-পশ্চিম তথা উত্তৰ দিশে। এই কেন্দ্ৰীয় অঞ্চলৰ উপৰিও অসমৰ ওদালগুৰি, আৰু কম সংখ্যাত কাছাৰ, শান্তিপুৰ আৰু নগাওঁ চহৰত তথা মহাৰাষ্ট্ৰৰ চন্দ্ৰপুৰ আৰু গডচিৰোলীতো এই ভাষা কোৱা হয়। কিছু সংখ্যক ব্যৱহাৰকাৰী উত্তৰ প্ৰদেশ, বিহাৰ, বাংলাদেশ আৰু নেপালতো আছে।[11][12][13][14][15][13]
ব্ৰিটিছ ৰাজৰ সময়ত এই ভাষাক মুখ্যতঃ পঞ্চপৰগনিয়া নামেৰেই জনা গৈছিল: বুন্দু, বৰেন্দা, সোণাহতু, সিলি আৰু তমৰ নামৰ পাঁচ অঞ্চলত মুখ্যতঃ ব্যৱহৃত হোৱাৰ বাবে।[16]
২০১১ চনৰ ভাৰতৰ জনগণনা অনুযায়ী পশ্চিমবংগ, উৰিষ্যা, অসম আৰু মহাৰাষ্ট্ৰত ৩১১১৭৫ কুৰ্মালী থৰ ভাষী লোক আৰু ঝাৰখণ্ডত ২৪৪,৯১৪ পঞ্চপৰগনিয়া ভাষী লোক আছিল, যাক যোগ কৰিলে ৫৫৬,০৮৯জন কুৰ্মালী ভাষী লোক পোৱা যায়।[1] জনগণনাত এই ভাষাক "হিন্দী ভাষাগোট"ৰ অন্তৰ্গত ৰখা হৈছে।[2] উল্লেখ্য যে কুৰ্মালী থৰ আৰু পঞ্চপৰগনিয়া কুৰ্মালীৰেই দুটি উপভাষা।[2] নেপালত ২৭৭জন কুৰ্মালী ভাষী লোক আছে।[14]
Distribution of Kurmali language in the state of India[11]
ভাষাটোৰ বৈষম্য[সম্পাদনা কৰক]
প্ৰকাৰ[সম্পাদনা কৰক]
কুৰ্মালী ভাষা মৌখিকভাৱে এটি প্ৰজন্মৰ পৰা আনটো প্ৰজন্মলৈ হস্তান্তৰিত হৈ আহিছে। অন্য ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ প্ৰভাৱৰ বাবে এই ভাষা মান্যীকৃত হোৱা নাউ। সেয়ে ভিন ভিন লোকে ভিন ভিন ৰূপত এই ভাষা ব্যৱহাৰ কৰে। অঞ্চল অনুযায়ী কওঁতাসকলক সিংহভুম, ঢলভুম, ৰাঁচী, মনভুম, ময়ূৰভঞ্জ নামৰ মুখ্য গোটত ভাগ কৰিব পৰা যায়।[17] এই প্ৰকাৰসমূহৰ পৰস্পৰৰ মাজৰ শাব্দিক সামঞ্জস্য ৫৮ৰ পৰা ৮৯ শতাংশ।[8]
| অসমীয়া ভাষাত | ঢলভুল কুৰ্মালীত | ময়ূৰভঞ্জ কুৰ্মালীত | মনভুম কুৰ্মালীত |
|---|---|---|---|
| তেওঁ এইটো ভাল পায়। | Oẽ iTa pOsOnd kOrOt. | U iTa pOsOnd kare. | Oẽ iTa pOsOnd kOrEi. |
| এগৰাকী ব্যক্তি বহি আছে। | ek lOke bOise ahe. | ek lok bOsinchhe. | ek lok gObchOlahe. |
| সকলোকে আমন্ত্ৰণ দিয়া। | Okhrak sObke neuta de deo. | arā sObuke neuta/ khabar diyan deo. | Okhrake sobhekaike neuta dei deliOn. |
| গুটিৰ পৰা গছ হয়। | muji lẽ gach hek. | muji lẽ gach haye. | Bihin lẽ gach heuEik. |
| গৰুবোৰ পথাৰত চৰিছে। | gOru gila bai dẽ cOrOhOt. | gOru gila bai dẽ cOrchhen. | gOru gilin taiNdẽ cOrOhOt. |
| তুমি স্কুল যোৱা নাই। | tÕe iskulẽ ni jais. | tuiñ iskulẽ na jais. | tÕe iskulẽ nihi jais. |
| তেওঁ কামলৈ নগ'ল। | Õe kamTa ni kOrlak. | U kamTa nai kærla. | Õe kamTa nihi kOllak. |
| মোৰ ঘৰকৈ যোৱা। | mOr gharke ke ja. | hamar gharke ke ja. | Moi Ghar jaho. |
সংখ্যা[সম্পাদনা কৰক]
কিছুমান কুৰ্মালী সংখ্যা হ'ল:
| অসমীয়া | Kurmali (Old) | Kurmali (Current) |
|---|---|---|
| ১ | eRi | ek |
| ২ | dORi/duhuñ | dui |
| ৩ | ghurOin | tin |
| ৪ | chail/gONda | caer |
| ৫ | cOmpa | pãc |
| ৬ | jheig | chO |
| ৭ | sutOil | sat |
| 8 | aaThoi | aTh |
| ৯ | nomi | nO |
| ১০ | baNri | dOs |
| ২০ | khonRi/khonDi | kuRie |
| ৪০ | mOn | dui kuRie |
ব্যৱহাৰ[সম্পাদনা কৰক]
ভাৰতত ৫৫৫৪৬৫জন কুৰ্মালী ভাষী লোক আছে।[1] ভাষাটোৰ থলুৱা ভাষী লোক কুৰ্মী, যি এই ভাষাৰ মুখ্য ব্যৱহাৰকাৰী। পিপল অৱ ইণ্ডিয়া (১৯৯২)ৰ মতে দুটি অনুসূচিত জনগোষ্টী আৰু এটি অনুসূচিত জনজাতি মিলাই, বেদিয়া, বগল, ধৰুৱা, দোম, কমৰ আদি ১০ গোটে এই ভাষাক মাতৃভাষা জ্ঞান কৰে।[18][19] তদুপৰি ভূমিজ, হো, খৰিয়া আদি দ্বিভাষী অনেক গোটেও এই ভাষা কয়।[20][13]
বন্দনা, তুসু, কৰম পূজা আৰু ঝুমইৰ আদি উৎসৱত এই ভাষাৰ গীত প্ৰায় ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ঝুমুৰ গীত ইয়াৰ উদাহৰণ।
টোকা[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ The census results conflate as the language has no standardized form, so the different dialects are grouped with the regional dominant languages.[2] Apart from this, Kurmali language is returned as mother tongue mainly by the Kudmi people. Many other communities who use Kurmali language as their mother tongue, tend to return their own community name as their response to the language question, instead of responding Kurmali.
তথ্য সংগ্ৰহ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Statement 1: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues – 2011". Office of the Registrar General & Census Commissioner, Indiawww.censusindia.gov.in. https://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language-2011/Statement-1.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 7 July 2018.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Ghosh, Tapati. "Kurmali Thar". lsi.gov.in. http://lsi.gov.in/MTSI_app/DraftReport/Bihar/10.%2520KURMALI%2520THAR.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 October 2021.
- ↑ "Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues: 2001". censusindia.gov.in. https://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 March 2022.
- ↑ "Proposal to Encode Chisoi in the Universal Character Set". unicode.org. https://www.unicode.org/L2/L2021/21183-chisoi.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 February 2022.
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds (2017). "Kudmali". Glottolog 3.0. প্ৰকাশক Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/kudm1238.
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds (2017). "Panchpargania". Glottolog 3.0. প্ৰকাশক Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/panc1246.
- ↑ Alam, Qaiser Zoha (1996) (en ভাষাত). Language and Literature: Divers Indian Experiences. Atlantic Publishers & Dist. ISBN 978-81-7156-586-3. https://books.google.com/books?id=ZxBWUA0esHkC.
- ↑ 8.0 8.1 "Kudmali" (en ভাষাত). Ethnologue. https://www.ethnologue.com/language/kyw। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 May 2019.
- ↑ Basu, Sajal (1994). Jharkhand movement: ethnicity and culture of silence. পৃষ্ঠা. 25, 34. ISBN 9788185952154. https://books.google.com/books?id=DnVuAAAAMAAJ। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 August 2012.
- ↑ "Constitutional provisions relating to Eighth Schedule". http://mha.nic.in/hindi/sites/upload_files/mhahindi/files/pdf/Eighth_Schedule.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 October 2016.
- ↑ 11.0 11.1 "C-16 POPULATION BY MOTHER TONGUE". censusindia.gov.in. https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/10191/download/13303/DDW-C16-STMT-MDDS-0000.XLSX। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 June 2022.
- ↑ প্ৰতিনিধি. "মাহাতোদেৰ মাতৃভাষা ও সংস্কৃতিচৰ্চায় কুড়মালি পাঠশালাৰ উদ্বোধন" (bn ভাষাত). Prothomalo. https://www.prothomalo.com/bangladesh/district/t99f1tklng। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 September 2022.
- ↑ 13.0 13.1 13.2 Keduar, N. C. (2016) (hi ভাষাত). कुड़माली भाषा शिक्षण एवं साहित्य (2nd সম্পাদনা). প্ৰকাশক Ranchi: Shivangan Publication. পৃষ্ঠা. 4. ISBN 9788193221587. http://archive.org/details/dli.language.1307.সাঁচ:Questionable source
- ↑ 14.0 14.1 POPULATION MONOGRAPH OF NEPAL. II (First সম্পাদনা). প্ৰকাশক Kathmandu, Nepal: Central Bureau of Statistics, Govt. of Nepal. 2014. পৃষ্ঠা. 60, 166. (Social Demography); census 2011. ISBN 9789937289726. Archived from the original on 18 April 2013. https://web.archive.org/web/20130418041642/http://cbs.gov.np/wp-content/uploads/2012/11/National%20Report.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 July 2023.
- ↑ "National Population and Housing Census 2011 (National Report)". প্ৰকাশক Kathmandu, Nepal: Government of Nepal National Planning Commission Secretariatcbs.gov.np. November 2012. পৃষ্ঠাসমূহ: 166. Archived from the original on 18 April 2013. https://web.archive.org/web/20130418041642/http://cbs.gov.np/wp-content/uploads/2012/11/National%20Report.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 31 August 2022.
- ↑ Paudyal, Netra P.; Peterson, John (1 September 2020). "How one language became four: the impact of different contact-scenarios between "Sadani" and the tribal languages of Jharkhand" (en ভাষাত). Journal of South Asian Languages and Linguistics খণ্ড 7 (2): 275–306. doi:10.1515/jsall-2021-2028. ISSN 2196-078X.
- ↑ "Kudmali and its Impending Challenges". SOAS University of Londonsoas.ac.uk. Archived from the original on 29 June 2022. https://web.archive.org/web/20220629110012/https://www.soas.ac.uk/linguistics/events/language-documentation-and-linguistic-theory-6/file156440.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 July 2022.
- ↑ Singh, K. S. (1992) (en ভাষাত). People of India. Anthropological Survey of India. পৃষ্ঠা. 220. ISBN 978-81-85579-09-2. https://books.google.com/books?id=CgxuAAAAMAAJ&pg=PA220.
- ↑ Saha, Atanu (28 July 2018). "Census and the Aspects of Growth and Development of Bangla vs. Bangla-Hindi Bilingualism-With Special Focus on West Bengal". Language in India খণ্ড 11 (3). https://www.researchgate.net/publication/326673438.
- ↑ "OLAC resources in and about the Kudmali language". www.language-archives.org. http://www.language-archives.org/language/kyw। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 October 2021.
গ্ৰন্থসূচী[সম্পাদনা কৰক]
- Grierson, G.A. (1903). "Eastern Magahī". Part II. Specimens of Bihari and Oriya languages. Linguistic survey of India. V: Indo-Aryan family, Eastern group. প্ৰকাশক Calcutta: Government Printer, India. পৃষ্ঠা. 145–157. https://indianculture.gov.in/rarebooks/linguistic-survey-india-vol-v-indo-aryan-family-eastern-group-part-ii.
- Prasad, Bishwa Nath; Shastri, Sudhakar Jha (1958) (English ভাষাত). Linguistic survey of the Sadar subdivision of Manbhum and Dhalbhum (Singhbhum). প্ৰকাশক Patna. OCLC 186714577. https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.53872.
আৰু পঢ়ক[সম্পাদনা কৰক]
- SINGH, GYANESHWAR (25 November 2020) (en ভাষাত). Historical Perspective of Kurmali Language. Blue Rose Publishers. https://books.google.com/books?id=sioLEAAAQBAJ। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 November 2021.সাঁচ:Self-published inline
- Majumder, Arup (5 June 2018). "Kurmali Kinship Terms and Its Morphology: An Anthropo-linguistic Study". Jadavpur Journal of Languages and Linguistics খণ্ড 2 (1): 38–48. https://www.researchgate.net/publication/330875357.
- Dash, Biswanandan (5 August 2014) (en ভাষাত). Kurmali noun morphology. An inflectional study on gender and number. ISBN 978-3-656-71900-7. https://www.grin.com/document/278586.
