হাফিজ (কোৰআন)

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা

হাফিজ (/ˈhɑːfɪz/; আৰবী: حافظ, pl. ḥuffāẓ حُفَّاظ, f. ḥāfiẓa حافظة), আক্ষৰিক অৰ্থ "ৰক্ষক", প্ৰসংগ অনুসৰি, মুছলমানসকলে কোৰআন সম্পূৰ্ণৰূপে মুখস্থ কৰা ব্যক্তিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এটা শব্দ। "হাফিজা" হৈছে নাৰীৰ সমতুল্য বা স্ত্ৰী লিংগ।[1]

এজন হাফিজক বিভিন্ন উপাধিৰে সমুদায়ৰ মানুহে সন্মান কৰে। যেনে- "হাফিজ চাহাব" (মহদয় হাফিজ), "উস্তাদ" (أُسْتَاذ) (শিক্ষক), আৰু কেতিয়াবা সেখ (শ্বেখ) (شَيْخ).[2]

গুৰুত্ব[সম্পাদনা কৰক]

হিফজ হৈছে কোৰআন মুখস্থ কৰা। মুছলমানসকলে বিশ্বাস কৰে যে যিয়ে কোৰআন মুখস্থ কৰি তাৰ ওপৰত কাম কৰিব, তেওঁ আল্লাহৰ দ্বাৰা অতিশয় পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান লাভ কৰিব, কিয়নো আব্দুল্লাহ ইবনে আমৰে বৰ্ণিত কৰিছে যে আল্লাহৰ ৰাছুলে কৈছে  —  “এইটো কোৱা হ’ব অৰ্থাৎ যিজনে কোৰআন  —  মুখস্থ কৰাজনক ‘পাঠ, আৰু উঠি, পৃথিৱীত যিদৰে আবৃত্তি কৰিব, সেইদৰে আবৃত্তি কৰক। সঁচাকৈয়ে তোমাৰ পদবী হ’ব তুমি পঢ়া শেষ আয়াহত” (জামি` আত-তিৰমিজি ২৯১৪)[3]

কোৰআন মুখস্থ কৰি তাৰ পিছত হাফিজ বা হাফিজাই নিশ্চিত কৰিব লাগিব যে তেওঁলোকে ইয়াক পাহৰি নাযায়। সকলো শিক্ষিত পদৰ নিখুঁত স্মৃতি নিশ্চিত কৰিবলৈ অহৰহ অভ্যাসৰ প্ৰয়োজন।[4] অতীতত আৰু বৰ্তমান সময়তো কোৰআন মুখস্থ কৰাটো মুছলমানসকলৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল।[5] বছৰি হাজাৰ হাজাৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কোৰআন আয়ত্ত কৰি কিতাপখন ব্যাখ্যা আৰু লগতে মুখস্থ কৰি সম্পূৰ্ণ কৰে। কোৰআন হৈছে ধৰ্মীয় বা ধৰ্মনিৰপেক্ষ একমাত্ৰ কিতাপ যিখনক লাখ লাখ লোকে সম্পূৰ্ণৰূপে মুখস্থ কৰি ৰাখিছে।[6]

কেৱল পাকিস্তানতেই দেওবন্দী পন্থাৰ আনুগত্যশীল পাকিস্তানৰ বেছিভাগ ধৰ্মীয় চেমিনাৰীৰ হিচাপ-নিকাচ কৰা কেন্দ্ৰীয় ব’ৰ্ড ৱাফাক-উল-মাদাৰিছৰ সাধাৰণ সম্পাদক ক্বাৰী হাফিজ জালন্ধাৰীয়ে কয় যে, ইয়াৰ মাদাৰীৰ নেটৱৰ্কত ১৯৮২ চনত “দহ লাখ” পৰীক্ষা প্ৰৱৰ্তনৰ পিছত, প্ৰতি বছৰে ৭৮,০০০তকৈ অধিক (১৪,০০০ ছোৱালীকে ধৰি) শিশুসকল হাফিজ-ই-কোৰআন হৈ পৰিছে", যি চৌদি আৰৱৰ বছৰি ৫,০০০ ৰ তুলনাত।[7]

পদ্ধতি[সম্পাদনা কৰক]

কোৰআন মুখস্থ কৰাৰ পদ্ধতি প্ৰায়ে ব্যক্তিভেদে বেলেগ বেলেগ হয়, কিন্তু সাধাৰণতে কিছুমান পদক্ষেপ অনুসৰণ কৰা হয়।

  • আৰবী ভাষাৰ মৌলিক বুজাবুজি, বিশেষকৈ শব্দবোৰ সহজে পঢ়িলে প্ৰক্ৰিয়াটো সহজ হ’ব পাৰে।
  • ব্যক্তিজনে অনুশীলনৰ বাবে সময় আৰু কষ্ট নিয়োগ কৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ হ’ব লাগিব।
  • মুখস্থ আৰম্ভ কৰাৰ আগতে আন্তৰিক নিয়ত (নিয়াহ) কৰাটো বাঞ্ছনীয়।
  • দিনটোৰ এটা নিৰ্দিষ্ট সময় মুখস্থ কৰাৰ বাবে উছৰ্গা কৰা আৰু তাত আঁঠু লৈ থকা। ফলপ্ৰসূ মুখস্থ কৰাৰ বাবে এই প্ৰক্ৰিয়াটো গুৰুত্বপূৰ্ণ।
মুখস্থ কৰা[সম্পাদনা কৰক]
  • চুটি অধ্যায় (কোৰআনত "ছূৰা" নামেৰে জনাজাত) মুখস্থ কৰি আৰম্ভ কৰি লাহে লাহে দীঘলীয়া অধ্যায়লৈ যোৱা।
  • পদবোৰ (আয়াত) স্মৃতিশক্তিত কমিট কৰিবলৈ একাধিকবাৰ আওৰাই থকা।
  • আবৃত্তি কৰাৰ সময়ত সঠিক উচ্চাৰণ আৰু ছন্দ ব্যৱহাৰ কৰা, যাক প্ৰায়ে তাজৱীদ বুলি কোৱা হয়। (এইটোৱে কেৱল মুখস্থ কৰাত সহায় কৰাই নহয় আধ্যাত্মিক যোগ্যতাৰ কাম বুলিও গণ্য কৰা হয়)।
  • নতুন অংশ এটা মুখস্থ কৰাৰ পিছত লগে লগে কেইবাবাৰো আবৃত্তি কৰি স্মৃতিশক্তি শক্তিশালী কৰে।
  • সময়ে সময়ে পূৰ্বতে মুখস্থ কৰা অংশবোৰলৈ উভতি যাওক যাতে সেইবোৰ ধৰি ৰখাটো নিশ্চিত কৰিব পাৰি।
  • এটা গোটৰ সৈতে মুখস্থ কৰাটো উপকাৰী হ’ব পাৰে কাৰণ ইয়াৰ দ্বাৰা তাৎক্ষণিক সংশোধন আৰু পাৰস্পৰিক প্ৰেৰণা লাভ কৰিব পৰা যায়।
  • বেছিভাগ সময়তে হাফিজৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে আবৃত্তি শুনি থাকে যিয়ে মুখস্থ কৰাত সহায় কৰে।
  • মুখস্থ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া সম্পূৰ্ণ হ’লে এজন শিক্ষকে (সততে শ্বেখ বা হাফিজ বুলি কোৱা হয়) ছাত্ৰজনৰ মুখস্থ হোৱাৰ পৰীক্ষা মৌখিক আবৃত্তিৰ জৰিয়তে কৰে।
  • সমগ্ৰ কোৰআন সফলতাৰে মুখস্থ কৰাৰ পিছত ব্যক্তিসকলে তেওঁলোকৰ হাফিজৰ মৰ্যাদা নিশ্চিত কৰা প্ৰমাণ পত্ৰ লাভ কৰিব পাৰে, প্ৰায়ে বিস্তৃত মৌখিক পৰীক্ষাৰ পিছত।

আজিৰ পৃথিৱীত আমেৰিকাৰ দৰে দেশৰ বেছিভাগ মানুহেই শাৰীৰিক ক্লাছ নিদিয়ে কাৰণ তেওঁলোকৰ সূচী অতি ব্যস্ত গতিকে তেওঁলোকে নিজৰ ল’ৰা-ছোৱালী বা নিজৰ বাবে অনলাইন প্লেটফৰ্মৰ জৰিয়তে ইছলামিক শিক্ষা লাভ কৰে।[8]

সাংস্কৃতিক পাৰ্থক্য[সম্পাদনা কৰক]

যিসকল মুছলমানে কিছুমান চুৰা মুখস্থ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে কিন্তু আৰবী লিপিৰ সৈতে অচিনাকি, তেওঁলোকৰ বাবে উলেমাসকলে বিভিন্ন ধৰণৰ স্পষ্টীকৰণ দিছে। ভুল উচ্চাৰণৰ বিষয়ে উদ্বেগ, ধ্ৰুপদী আৰবী বা প্ৰাসংগিক আৰু ফলপ্ৰসূ ডায়েক্ৰিটিকৰ ঘনিষ্ঠ ব্যঞ্জন আৰু কণ্ঠৰ সমতুল্য থকা লিখা ব্যৱস্থাৰ অধিক অনুমোদন, আৰু কোৰআনৰ টিউটৰ বা কাৰিছ বা যিকোনো এটাৰ পৰা ৰেকৰ্ড কৰা আবৃত্তিৰ প্ৰতি পছন্দৰ বাবে আৰবী ভাষাৰ ৰোমানাইজেচনৰ ব্যৱহাৰৰ ওপৰত মিশ্ৰিত মতামত আছে স্পষ্ট শ্ৰৱণযোগ্য শব্দ সংৰক্ষণ প্ৰযুক্তিৰ সৈতে ডিভাইচ, যেনে চিডি বা কেছেট।[9]

কোৰআন মুখস্থ কৰি ৰখাটো সদায় এক প্ৰত্যাহ্বানমূলক আৰু একে সময়তে মুছলমান দেশসমূহত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় হৈ আহিছে। ইৰাণত সাংস্কৃতিক বিপ্লৱৰ উচ্চতম পৰিষদৰ ৫৭৩ নং প্ৰস্তাৱ অনুসৰি প্ৰতি বছৰে নিৰ্দিষ্ট মাপকাঠী অনুসৰি কোৰআন সংৰক্ষণৰ অন্ততঃ এটাকৈ বিশেষ পৰীক্ষা কৰা হয়। এই মূল্যায়নৰ পৰ্যালোচক হৈছে ইছলামিক এডভাৰটাইজিং অৰ্গেনাইজেশ্যনৰ সহযোগী প্ৰতিষ্ঠান দাৰ আল-কুৰআন আল-কাৰিম। ওপৰৰ ডিক্ৰীৰ ৫ নং অনুচ্ছেদ অনুসৰি কোৰআন মুখস্থ কৰাৰ বাবে বিশেষ অৰ্হতাধাৰীসকলে সাংস্কৃতিক বিপ্লৱৰ উচ্চতম পৰিষদৰ ৫৪৭ সংখ্যক অধিবেশনৰ অনুমোদনৰ ভিত্তিত একৰ পৰা পাঁচটা কলা ডিগ্ৰীৰ সুবিধা লাভ কৰিব। গতিকে কোৰআনৰ ১ৰ পৰা ৫ নং অৰ্হতা ডিগ্ৰীৰ অনুমোদন ক্ৰমে ডক্টৰেট, স্নাতকোত্তৰ, স্নাতক, এছ’চিয়েট ডিপ্লমা, আৰু ডিপ্লমা ডিগ্ৰীৰ সৈতে মিল আছে।[10]সাঁচ:Circular reference

লগতে চাওক[সম্পাদনা কৰক]

তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]

  1. Ludwig W. Adamec (2009), Historical Dictionary of Islam, pp.113-114. Scarecrow Press. আই.এচ.বি.এন. 0810861615.
  2. Sheikhupuri, Muhammad Aslam (2014-01-06) (en ভাষাত). Guide Book for Huffaz: Quranic Memorisation Guide for Students. ScribeDigital.com. ISBN 978-1-78041-058-6. https://books.google.com/books?id=f_fSAgAAQBAJ&dq=Hafiz+quran&pg=PT23. 
  3. at-Tirmidhi, Mohammad ibn Eisa; Khallyl, Abu; Ali Za'i, Zubair (2007). ُEnglish Translation of Jami' at-Tirmidhi. Darussalam. পৃষ্ঠা. 245–246. ISBN 978-9960-9967-8-3. https://archive.org/details/jami-at-tirmidhi-vol-6/jami-at-tirmidhi-vol-5-ahadith-2606-3290/page/n3/mode/2up. 
  4. Wajihuddin, Mohammed (22 Oct 2005). "The Messengers: Reward of the faithful". The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/msid-1271666.cms. 
  5. Sheikhupuri, Muhammad Aslam (2014-01-06) (en ভাষাত). Guide Book for Huffaz: Quranic Memorisation Guide for Students. ScribeDigital.com. ISBN 978-1-78041-058-6. https://books.google.com/books?id=f_fSAgAAQBAJ&dq=Hafiz+(Quran)&pg=PT24. 
  6. William Graham (1993), Beyond the Written Word, UK: Cambridge University Press, p.80.
  7. Naya Din (10 April 2019), "Online Quran Hifz Guide", Reports. Retrieved 18 April 2019.
  8. "Online Quran Memorization Course". eQuran Tuition. https://equrantuition.com/online-quran-courses/memorization/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-09-08. 
  9. The Multiple Realities of Multilingualism, Page 159, Elka Todeva, Jasone Cenoz - 2009
  10. fa:حافظ (قرآن)

সাঁচ:Sufism terminology সাঁচ:Portal bar