পৰম বীৰ চক্ৰ
পৰম বীৰ চক্ৰ | ||
![]() ![]() | ||
বঁটাৰ তথ্য | ||
---|---|---|
প্ৰকাৰ | সামৰিক বঁটা | |
বৰ্ণনা | বৃত্তাকাৰ পদকৰ মাজত ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক অশোক চক্ৰ আৰু তাৰ চাৰিওফালে বজ্ৰ খোদিত থাকে। লগতে ইংৰাজী আৰু হিন্দী ভাষাত পৰম বীৰ চক্ৰ বুলি লিখা থাকে। | |
প্ৰতিষ্ঠা | ৩ নৱেম্বৰ, ১৯৪৭[lower-alpha 1] | |
অন্তিমবাৰ প্ৰদান | ৬ জুলাই, ১৯৯৯ | |
মুঠ প্ৰদানৰ সংখ্যা | ২১ | |
প্ৰদানকৰ্তা | ভাৰত চৰকাৰ | |
প্ৰথম প্ৰাপক | সোমনাথ শৰ্মা, ১৯৪৭ | |
অন্তিম প্ৰাপক | ||
বঁটাৰ মৰ্যদা | ||
ভাৰত ৰত্ন ← পৰম বীৰ চক্ৰ → অশোক চক্ৰ[lower-alpha 2][3][4] |
পৰম বীৰ চক্ৰ (ইংৰাজী: Param Vir Chakra) ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ সামৰিক পদক। যুদ্ধক্ষেত্ৰত শত্ৰুৰ সন্মুখীন হৈ অতুলনীয় সাহস আৰু আত্মত্যাগ প্ৰদৰ্শনৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে এই পদক প্ৰদান কৰা হয়।[5][6] এই পদক মৰণোত্তৰ ভাৱেও প্ৰদান কৰা হয় আৰু ২১জন পদক প্ৰাপকৰ ভিতৰত ১৪জনকে মৰণোত্তৰ ভাবে এই পদক প্ৰদান কৰা হৈছে।[7][8]২১ জন বঁটাপ্ৰাপকৰ ভিতৰত ২০ জন ভাৰতীয় থলসেনাৰ আৰু এজন ভাৰতীয় বায়ুসেনাৰ সৈনিক। এই বঁটাৰ প্ৰথম প্ৰাপক মেজৰ সোমনাথ শৰ্মা।
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ মেডেল অফ অনাৰ আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ভিক্টৰিয়া ক্ৰছৰ সমতুল্য পৰমবীৰ চক্ৰ[5] ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী মাহৰ পৰা ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে আৰম্ভ কৰিছিল। কিন্তু পদকৰ কাৰ্যকাল ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা বুলি ধৰা হয়। স্বাধীন ভাৰতত ই ব্ৰিটিছ ঔপনিবেশিক সামৰিক সন্মান ভিক্টৰিয়া ক্ৰছৰ পৰিবৰ্তে আৰম্ভ হয়। ভাৰতৰ সামৰিক বাহিনীৰ যি কোনো শাখাৰ সদস্যক এই পুৰস্কাৰ দিয়া হয়। এই পদকৰ স্থান ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ভাৰত ৰত্নৰ পিছতেই অৱস্থিত।
এই পদকপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি সকলে তেওঁলোকৰ নামৰ পিছত ইংৰাজী P.V.C. (Param Vir Chakra-ৰ সংক্ষেপ ৰূপ) উপাধি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। লেফটেনেণ্ট পদতকৈ নিম্ন পদমৰ্যাদাৰ পদকপ্ৰাপকৰ বাবে নগদ অৰ্থয়ো প্ৰদান কৰা হয়। পদকপ্ৰাপকৰ মৃত্যু হলে তেওঁৰ বিধৱা পত্নীৰ মৃত্যু বা পুনৰ বিবাহ পৰ্যন্ত পেঞ্চন দিয়া হয়। ২০১৪ চনৰ আগষ্ট মাহত এই পেঞ্চনৰ পৰিমাণ ₹ ১০,০০০ আছিল। ইয়াৰ বাহিৰেও কেইবাখনো ৰাজ্য চৰকাৰে নিজাববীয়াকৈ পেঞ্চনৰ ব্যৱস্থা কৰে।
ইতিহাস[সম্পাদনা কৰক]
আধুনিক যুগৰ ভাৰতীয় বীৰত্ব বঁটাৰ ইতিহাস ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসনকালৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল। ১৭৯৫ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতীয় বিষয়াসকলক বীৰত্বৰ পুৰস্কাৰ স্বৰূপে সোণৰ পদক প্ৰদান কৰা হয়। ৫ম মাদ্ৰাজ নেটিভ ইনফেণ্ট্ৰিৰ চুবেদাৰ আব্দুল কাদেৰ এই সোণৰ পদক লাভ কৰা প্ৰথম ভাৰতীয় আছিল। কাদেৰক প্ৰদান কৰা সোণৰ পদকৰ শৃংখলত "For Conduct and Courage on All Occasions" (সকলো সময়তে প্ৰদৰ্শন কৰা আচৰণ আৰু সাহসৰ বাবে) লিখা আছিল। ১৮৩৪ চনত ভাৰতৰ তেতিয়াৰ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল লৰ্ড উইলিয়াম বেণ্টিংকে অৰ্ডাৰ অৱ মেৰিট স্থাপন কৰে। ১৯০২ চনত এই সন্মানৰ নাম সলনি কৰি ইণ্ডিয়ান অৰ্ডাৰ অৱ মেৰিট (IOM) ৰখা হয় আৰু ভাৰতীয়সকলে ইয়াক "আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য বীৰত্ব বঁটা" বুলি গণ্য কৰা হয়। ১৯১১ চনত ব্ৰিটিছ ইণ্ডিয়াত ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ সৰ্বোচ্চ বীৰত্বৰ বঁটা— ভিক্টোৰিয়া ক্ৰছ (VC)ৰ প্ৰচলন আৰম্ভ হয়।[9] ১৮৫৭ চনৰ পৰা ১৯৪৭ চনত ভাৰতৰ স্বাধীনতা লাভকৰালৈকে ব্ৰিটিছ ভাৰতীয় সেনাৰ ১৫৩ জন ভাৰতীয় আৰু ব্ৰিটিছ সৈনিক আৰু ইয়াৰ কমাণ্ডত থকা সাধাৰণ নাগৰিকক ভিক্টোৰিয়া ক্ৰছ প্ৰদান কৰা হৈছিল।[10]
প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত অৰ্ডাৰ অফ মেৰিটৰ উপৰিও ব্ৰিটিছ ভাৰতীয় সেনাৰ বঁটা ব্যৱস্থা সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছিল। বীৰত্বৰ কাৰ্যক স্বীকৃতি দিয়াৰ বাবে ব্ৰিটিছৰ প্ৰথাৰ ভিত্তিত জ্যেষ্ঠ বিষয়াসকলক ডিষ্টিংগুইচড চাৰ্ভিচ অৰ্ডাৰ, কনিষ্ঠ বিষয়াসকলক মিলিটাৰী ক্ৰছ আৰু অন্যান্য সকলক মিলিটাৰী মেডেল প্ৰদান কৰা হৈছিল। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ লৈকে এই ব্যৱস্থা চলি থাকিল।[11]
স্বাধীনতাৰ পিছত ভাৰতত ব্ৰিটিছ সন্মান আৰু বঁটা প্ৰদান ব্যৱস্থাৰ অনানুষ্ঠানিকভাৱে অন্ত পৰিল।[11] কিছু সময়ৰ পাছতে ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জৱাহৰলাল নেহৰুৱে জম্মু-কাশ্মীৰত চলি থকা সংঘাতৰ বাবে বীৰত্বৰ বঁটা প্ৰদান কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়। যদিও নৱগঠিত ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ হাতত এতিয়াও ব্ৰিটিছ সন্মান প্ৰদানৰ বিকল্প আছিল, তথাপিও দুয়ো দেশৰ নেতাসকলে অনুভৱ কৰিছিল যে পৰস্পৰ বিৰোধী শক্তিৰ কৰ্মীক একে সন্মান দিয়াটো যুক্তিসংগত নহ’ব। সেই অনুসৰি ১৯৪৮ চনৰ জুন মাহত বীৰত্বৰ বাবে নতুন ভাৰতীয় বঁটা পৰম বীৰ চক্ৰ (পিভিচি), মহা বীৰ চক্ৰ (এমভিচি), আৰু বীৰ চক্ৰ (ভিআৰচি) আৰম্ভ কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হয়।[12] যুদ্ধৰ সময়ত পৰম বীৰ চক্ৰৰ পিছত মহা বীৰ চক্ৰ দ্বিতীয় আৰু বীৰ চক্ৰ ভাৰতৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ বীৰত্বৰ সামৰিক বঁটা।[13]
নেহৰুৱে পৰম বীৰ চক্ৰৰ ৰূপায়ণৰ দায়িত্ব ভাৰতৰ প্ৰথমজন ভাৰতীয় এডজুটেণ্ট জেনেৰেল মেজৰ জেনেৰেল হীৰা লাল অটলৰ হাতত অৰ্পণ কৰে। তেওঁ পাছলৈ ভাৰতীয় সেনাৰ এজন বিষয়া শিখ ৰেজিমেণ্টৰ বিক্ৰম খানোলকাৰৰ পত্নী সাবিত্ৰী খানোলকৰক পদকটোৰ ডিজাইন কৰিবলৈ অনুৰোধ জনায়।[14][15] কাকতলীয়ভাৱে প্ৰথম পৰম বীৰ চক্ৰ তেওঁৰ জ্যেষ্ঠ কন্যা কুমুদিনী শৰ্মাৰ দেৱৰ ৪ কুমাও ৰেজিমেণ্টৰ মেজৰ সোমনাথ শৰ্মাক প্ৰদান কৰা হৈছিল।[16]
ব্ৰিটিছ শাসনৰ পৰা স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ পিছতো ভাৰত অধিৰাজ্য হিচাপে যুক্তৰাজ্যৰ আধিপত্য কিছুবছৰ আছিল। ইয়াৰ অৰ্থ আছিল যে ব্ৰিটিছ মুকুটৰ সন্মতি অবিহনে ভাৰতৰ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেলে বঁটা স্থাপনৰ অনুমোদন দিব নোৱাৰিলে। সেয়েহে ৰজা ষষ্ঠ জৰ্জৰ অনুমোদনৰ বাবে ৰয়েল ৱাৰেণ্টৰ খচৰা লণ্ডনলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়। কিন্তু ১৯৪৮ চনৰ মাজভাগলৈকে স্পষ্ট হৈ পৰিল যে ৰজাৰ অনুমোদন কিছুদিনৰ বাবে পোৱা প্ৰায় অসম্ভৱ।[12] লেখক ইয়ান কাৰ্ডোজোৱেৰ মতে : "কমনৱেলথৰ দুজন সদস্যৰ মাজত হোৱা যুদ্ধৰ বাবে ৰজাই বঁটা কেনেকৈ অনুমোদন কৰিব পাৰিলেহেঁতেন? লগতে, ৰজাই বঁটাসমূহত প্ৰতীকী উপস্থিতিও নাথাকিলহেঁতেন।"[12]
সেয়েহে বীৰত্বৰ নতুন সামৰিক বঁটা আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ খচৰা ৱাৰেণ্ট কাৰ্যকৰী নহ’ল। ১৯৪৯ চনৰ ১ জানুৱাৰীত জম্মু-কাশ্মীৰত যুদ্ধবিৰতি কাৰ্যকৰী কৰা হয় আৰু ১৯৪৭–১৯৪৮ চনৰ ভাৰত-পাকিস্তানী যুদ্ধৰ পৰা বীৰত্বৰ কাৰ্য্যক সন্মান জনোৱাত বহু পলম হোৱাৰ বাবে নেহৰুৱে সেই খচৰা ৱাৰেণ্টসমূহ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰীলৈ "বঁটাসমূহ নিজাকৈ প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ" পঠোৱা হয়। কিন্তু ৰাজগোপালাচাৰীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে, যিহেতু ভাৰত তেতিয়াও এখন অধিৰাজ্য আছিল, গতিকে যুক্তৰাজ্যৰ ৰজাৰ অনুমোদন অবিহনে তেওঁৰ বাবে বঁটাসমূহ প্ৰতিষ্ঠা কৰাটো অনুচিত হ'ব।[12] ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁ নেহৰুক পৰামৰ্শ দিছিল যে যিহেতু ভাৰত ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত গণৰাজ্য হ'ব, সেয়েহে সেই তাৰিখত বঁটা স্থাপনৰ কথা ঘোষণা কৰাটো উপযুক্ত হ'ব। লগতে তেওঁ এই বঁটা ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টৰ পৰা পুৰ্ববৰ্তীভাৱে কাৰ্যকৰী হ'ব বুলিও মত পোষণ কৰে।[17]
১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত ভাৰতৰ গণৰাজ্য দিৱস হিচাপে পালন কৰা ভাৰতৰ প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদে ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্ট (ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস)ৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ পৰম বীৰ চক্ৰ স্থাপন কৰে।[1][5] এই বঁটা লাভ কৰা ব্যক্তিয়ে আৰু অধিক বঁটা লাভ কৰিবলগীয়া হ’লে আগতীয়াকৈ এক ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। যদি এনেকুৱা হয় তেন্তে গ্ৰহণকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ বৰ্তমানৰ পৰম বীৰ চক্ৰএ বাবে এটা দণ্ড লাভ কৰিব আৰু লগতে দেৱতা ইন্দ্ৰৰ অস্ত্ৰ বজ্ৰৰ প্ৰতিৰূপ উপহাৰ লাভ কৰিব।[5] ২০১৮ চনৰ জানুৱাৰী মাহলৈকে কোনো ব্যক্তিক দ্বিতীয়বৰ এই বঁটা প্ৰদান কৰাৰ কোনো দৃষ্টান্ত উত্থাপন হোৱা নাই। পদকটোৱে নিজৰ লগত প্ৰাপকসকলে নিজৰ নামৰ পিছত "পিভিচি' উপাধি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ অধিকাৰ লাভ কৰে।[1]
নিয়মাৱলী[সম্পাদনা কৰক]
পৰম বীৰ চক্ৰ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীসমূহ বঁটা স্থাপনৰ দিনা অৰ্থাৎ ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত ভাৰতীয় ৰাজপত্ৰত তলত দিয়া ধৰণে উল্লেখ কৰা হৈছিল:[18]
প্ৰথম: এই বঁটা পদকৰ আকাৰত হ’ব লাগিব আৰু পৰম বীৰ চক্ৰ (ইয়াৰ পিছৰ অংশত চক্ৰ বুলি উল্লেখ কৰা হ’ব) বুলি অভিহিত কৰিব লাগিব।দ্বিতীয়তে: পদকটো বৃত্তাকাৰ আকৃতিৰ হ’ব লাগিব, ব্ৰঞ্জৰে নিৰ্মিত, এক সমস্ত আঠ ভাগৰ তিনি ইঞ্চি [৩৫ মিলিমিটাৰ] ব্যাসৰ হ’ব লাগিব আৰু ইয়াৰ আগফালে ইন্দ্ৰৰ বজ্ৰৰ চাৰিটা প্ৰতিৰূপ, কেন্দ্ৰত ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক খোদিত কৰা হ’ব লাগিব। ইয়াৰ ওলোটা ফালে হিন্দী আৰু ইংৰাজী দুয়োটা ভাষাতে পৰম বীৰ চক্ৰ বুলি লিখা লিপিৰ মাজত দুটা পদুম ফুলৰ আৰ্হি অংকিত থাকিব লাগিব। পদকৰ এটা ছীল কৰা আৰ্হি জমা কৰি ৰাখিব লাগিব।
তৃতীয়: পদকটো বাওঁ বুকুৰ পৰা এক চতুৰ্থাংশ ইঞ্চি [৩২ মিলিমিটাৰ] প্ৰস্থৰ সাধাৰণ বেঙুনীয়া ৰঙৰ ফিটাৰে ওলোমাই থব লাগিব; যিবোৰ অনুষ্ঠানত কেৱল ফিটা পিন্ধিব লাগে, সেইবোৰ অনুষ্ঠানত ফিটাৰ মাজত ইন্দ্ৰৰ বজ্ৰৰ ক্ষুদ্ৰ প্ৰতিৰূপ স্থাপন কৰিব লাগে।
চতুৰ্থঃ শত্ৰুৰ উপস্থিতিত, সেয়া স্থলতেই হওক, সমুদ্ৰতেই হওক বা আকাশতেই হওক, অতি উল্লেখযোগ্য সাহস বা প্ৰধান শৌৰ্য্য বা আত্মত্যাগৰ বাবে এই চক্ৰ প্ৰদান কৰা হয়।
পঞ্চমঃ এই চক্ৰ মৰণোত্তৰ ভাৱেও প্ৰদান কৰিব পাৰে।
ষষ্ঠ : এই সন্মান ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে প্ৰদান কৰিব।
সপ্তম: যিসকল ব্যক্তিক বা যাৰ বাবে এই সন্মান প্ৰদান কৰিব পাৰি তেওঁলোকৰ নাম ভাৰতীয় ৰাজপত্ৰত প্ৰকাশ কৰা হ’ব, আৰু ৰাষ্ট্ৰপতিৰ নিৰ্দেশনাত তাৰ পঞ্জী ৰখা হ’ব।
অষ্টম:
- (ক) স্থলসেনা, নৌসেনা আৰু বায়ুসেনা, যিকোনো সংৰক্ষিত বাহিনীৰ, টেৰিটৰিয়েল সেনা, মিলিচীয়া আৰু আন যিকোনো আইনগতভাৱে গঠিত সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ সকলো পদবীৰ বিষয়া, পুৰুষ আৰু মহিলা।
- (খ) মেট্ৰন, চিষ্টাৰ, নাৰ্ছ আৰু চিকিৎসালয় আৰু নাৰ্চিং আৰু অসামৰিক লোকৰ সৈতে জড়িত নাৰ্চিং সেৱা আৰু অন্যান্য সেৱাৰ কৰ্মচাৰীসকলে ওপৰত উল্লেখ কৰা যিকোনো বাহিনীৰ আদেশ, নিৰ্দেশনা বা তত্বাৱধানত নিয়মিতভাৱে বা সাময়িকভাৱে সেৱা আগবঢ়োৱা যিকোনো লিংগৰ অসামৰিক লোক।
নৱম: যদি কোনো চক্ৰ প্ৰাপকে পুনৰ এনে বীৰত্বৰ কাম কৰে যিটোৱে তেওঁক চক্ৰ গ্ৰহণৰ যোগ্য কৰি তুলিব পাৰে, তেন্তে এনে পৰৱৰ্তী সাহসিক কাৰ্য্যক চক্ৰটো ওলমাই ৰখা সংলগ্ন কৰিবলগীয়া ফিটাৰ সৈতে এনে প্ৰতিটো অতিৰিক্ত সাহসিক কাৰ্য্যৰ বাবে এটা অতিৰিক্ত দণ্ড যোগ কৰা হ'ব, আৰু এনে যিকোনো দণ্ড মৰণোত্তৰভাৱেও প্ৰদান কৰিব পাৰি। বঁটা প্ৰদান কৰা প্ৰতিটো দণ্ডৰ বাবে অকলে পিন্ধিলে ফিটাত ইন্দ্ৰৰ বজ্ৰৰ ক্ষুদ্ৰ প্ৰতিৰূপ যোগ কৰিব লাগিব।
দশম: যিসকলক এই সন্মান প্ৰদান কৰা হয় তেওঁলোকে কিছুমান বিশেষ অনুষ্ঠানত পিন্ধিব পৰা ক্ষুদ্ৰ সজ্জা চক্ৰৰ আধা আকাৰৰ হ’ব আৰু উক্ত ক্ষুদ্ৰ সজ্জাৰ এটা ছীল কৰা আৰ্হি জমা কৰি ৰাখিব লাগিব।
একাদশ: চক্ৰৰ প্ৰতিগৰাকী প্ৰাপকে নৌসেনাৰ ক্ষেত্ৰত চাব-লেফটেনেণ্ট, সেনাবাহিনীৰ ক্ষেত্ৰত দ্বিতীয় লেফটেনেণ্ট, আৰু বায়ুসেনাৰ ক্ষেত্ৰত পাইলট অফিচাৰৰ তুলনাত কনিষ্ঠ পদবীত থাকিলে এই সন্মান লাভ কৰা তাৰিখৰ পৰা বিশেষ পেঞ্চনৰ অধিকাৰী হ'ব, আৰু প্ৰতিজন অতিৰিক্ত দণ্ডৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে নিৰ্ধাৰণ কৰা হাৰত আজীৱন অতিৰিক্ত পেঞ্চন লাভ কৰিব। কেৱল জীৱিত প্ৰাপকৰ ক্ষেত্ৰত এই দফা প্ৰযোজ্য, তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে নিৰ্ধাৰণ কৰা নিয়ম অনুসৰি তেওঁৰ সংগীৰ মৃত্যু বা পুনৰ বিবাহ নোহোৱালৈকে পেঞ্চন প্ৰদান কৰা হ’ব।
দ্বাদশঃ এই চক্ৰই সকলো বঁটাৰ ভিতৰত প্ৰথম স্থান লাভ কৰিব।
ত্ৰয়োদশ: ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে যিকোনো ব্যক্তিক প্ৰদান কৰা এই বঁটা বাতিল কৰিব পাৰে আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত যিকোনো পেঞ্চন বন্ধ কৰিব পাৰে। ইয়াৰ পিছত পঞ্জীত থকা তেওঁৰ নাম মচি পেলোৱা হ’ব আৰু তেওঁ পদকটো আত্মসমৰ্পণ কৰিব লাগিব; কিন্তু ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে যেতিয়া এনে বাতিলৰ নিৰ্দেশনা পৰৱৰ্তী সময়ত প্ৰত্যাহাৰ কৰে তেতিয়া পদক পুনৰুদ্ধাৰ কৰাৰ লগতে আৰু ইয়াৰ সৈতে জব্দ কৰা হ'ব পৰা পেঞ্চন পুনঃপ্ৰচলন কৰা হ'ব।
শেষ: প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে বঁটা বাতিল বা পুনৰুদ্ধাৰৰ জাননী ভাৰতীয় ৰাজপত্ৰত প্ৰকাশ কৰা হ’ব।
১৯৮০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত ওপৰৰ নিয়মসমূহৰ সংশোধনীৰ ফলত ১২ নং দফাটো আঁতৰাই পেলোৱা হয় আৰু বাকী থকা দফাসমূহক সেই অনুসৰি পুনৰ সংখ্যা দিয়া হয়।[19]
তথ্য উৎস[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "11 Facts You Need To Know About The Param Vir Chakra". Indiatimes. 5 April 2015. http://www.indiatimes.com/culture/who-we-are/11-facts-you-need-to-know-about-the-param-vir-chakra-231518.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 September 2016.
- ↑ "Awards Warb". Ministry of Home Affairs (India). পৃষ্ঠা: 1. http://www.warb-mha.gov.in/pdf/awards.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 September 2016.
- ↑ Chakravorty 1995, পৃষ্ঠা. 40.
- ↑ "Precedence of Medals". Indian Army. http://indianarmy.nic.in/Site/FormTemplete/frmTempSimple.aspx?MnId=BXcX5hxppEZqCOXb6hqedA==&ParentID=4KygHdsq1A/bXA7u5dbrJQ==। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 May 2014.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Param Vir Chakra (PVC)". India: National Portal of India. Archived from the original on 2014-08-14. https://web.archive.org/web/20140814213528/http://knowindia.gov.in/myindia/myindia_frame.php?id=13। আহৰণ কৰা হৈছে: 2014-08-13. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: Invalid
<ref>
tag; name "gov" defined multiple times with different content - ↑ Higgins 2016, পৃষ্ঠা. 42.
- ↑ NCERT 2016, পৃষ্ঠা. 11.
- ↑ "7 Facts Average Indian Doesn't Know About Param Vir Chakra". Topyaps. 27 December 2013. http://topyaps.com/7-facts-average-indian-doesnt-know-about-param-vir-chakra। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 September 2016.
- ↑ Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. 4.
- ↑ Ashcroft 2006, পৃষ্ঠা. xi–xiii.
- ↑ 11.0 11.1 Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. 5.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. 6.
- ↑ "About Gallantry Awards". Ministry of Defence, Government of IndiaGallantry Awards. http://www.gallantryawards.gov.in/about-gallantry-awards। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 January 2018.
- ↑ Satyindra Singh (20 June 1999). "Honouring the Bravest of the Brave". http://www.tribuneindia.com/1999/99jun20/sunday/head2.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 August 2014.
- ↑ "The Swiss-Born Lady Who Crafted Param Vir Chakra, India's Highest Gallantry Award" (en-IN ভাষাত). IndiaTimes. 30 June 2021. https://www.indiatimes.com/trending/human-interest/savitribai-khanolkar-designer-of-param-vir-chakra-543894.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 September 2021.
- ↑ Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. 12.
- ↑ Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. 7.
- ↑ Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. Annexure I (204–206).
- ↑ Cardozo 2003, পৃষ্ঠা. 206.
বাহ্যিক সংযোগ[সম্পাদনা কৰক]
উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: <ref>
টেগ্সমূহ "lower-alpha" নামৰ এটা গোটৰ বাবে আছে, কিন্তু তাৰ <references group="lower-alpha"/>
টেগ্ পোৱা নগ'ল