পাকিস্তান

ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰী পাকিস্তান
ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰী পাকিস্তান اسلامی جمہوریۂ پاکستان; ইছলাামী ড্ঝোম্হূৰী পাাকিস্তাান
	নীতিবাক্য; ইত্তেহাদ, তানজিম, ইয়াক্বিন-ই-মুহ্‌কাম (উৰ্দু); "একতা, নিয়মানুবৰ্তিতা ও বিশ্বাস"
	ৰাষ্ট্ৰীয় সঙ্গীত; কোয়ামি তাৰানা;
	পাকিস্তান-ৰ অৱস্থান
ৰাজধানী	ইছলামাবাদ; ১) 33°40′N 73°10′E / 33.667°N 73.167°E
বৃহত্তম নগৰ	কৰাছী
ৰাষ্ট্ৰভাষা (সমূহ)	উৰ্দু, ইংৰাজী
চৰকাৰ	অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি শাসিত প্ৰজাতন্ত্ৰ
গঠন
জনসংখ্যা
জিডিপি (পিপিপি)	২০১৯ আনুমানিক
জিডিপি (নামমাত্ৰ)	আনুমানিক
জিনি সহগ? (২০০২)	৩০.৬ (মধ্যম)
মানৱ উন্নয়ন সূচক (২০০৬)	০.৫৬০ (মধ্যম) (১৫২)
মুদ্ৰা	টকা (Rs.) (পিকেআৰ)
সময় অঞ্চল	পিএচটি (ইউটিচি+৫)
ইণ্টাৰনেট টিএলডি	.পিকে
কলিং ক'ড	+৯২
1	আজাদ কাশ্মীৰ আৰু উত্তৰাঞ্চলসমূহ ধৰা নহয়।

পাকিস্তান বা ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰী পাকিস্তান (উৰ্দু ভাষাত: اسلامی جمہوریۂ پاکستان ইছলামী জুমহূৰিয়াতে পাকিস্তান) দক্ষিণ এছিয়াৰ অন্তৰ্গত এখন দেশ। এই দেশখন বিশ্বৰ পঞ্চম-সৰ্বাধিক জনবহুল দেশ, ইয়াৰ জনসংখ্যা হ'ল ২১২.২ মিলিয়ন। অঞ্চল অনুসৰি, এইটো ৩৩১-বৃহত্তম দেশ, ৮৮১,৯১৩ বৰ্গকিলোমিটাত (৩৪০,৫০৯ বৰ্গমাইল) বিস্তৃত। দক্ষিণত আৰব সাগৰ আৰু ওমানৰ উপসাগৰ বৰাবৰ পাকিস্তানৰ এটা ১,০৪৬৪৬ কিলোমিটাৰৰ (৫০৫০ মাইল) উপকূলৰেখা আছে আৰু ইয়াৰ পূৱত ভাৰত, পশ্চিমত আফগানিস্তান, দক্ষিণ-পশ্চিমত ইৰান আৰু উত্তৰ-পূৱত চীন। উত্তৰ-পশ্চিমত আফগানিস্তানৰ ওয়াখন কৰিডৰ দ্বাৰা তাজিকিস্তানৰ পৰা সৰুভাবে পৃথক হৈছে আৰু ওমানৰ লগত এটা সমুদ্ৰসীমা আছে।

নামকৰণ

পাৰ্চী আৰু উৰ্দু ভাষাত ‘পাকিস্তান’ মানে পৱি‍ত্ৰ স্থান বা অঞ্চল। পাৰ্চী আৰু পাষ্টো ভাষাৰ ‘পাক’ শব্দৰ অৰ্থ পৱিত্ৰ^[2] আৰু শব্দাংশ ـستان (-স্তান) একটি তৎসম-পাৰ্চী শব্দ যাৰ অৰ্থ স্থান বা এলাকা।^[3] চৌধুৰী ৰহমত আলীয়ে‍ "নাও অৰ নেভাৰ" কিতাপখনত এই নাম প্ৰস্তাৱ কৰিছিল।^[2]^[4] আৰৱী ভাষাত ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে ‘মদিনা-ই-তয়িবা’ বা পৱিত্ৰ স্থান, মদিনা শব্দৰ অৰ্থ এলেকা আৰু তায়্যবা অৰ্থ পৱি‍ত্ৰ। আন এটা মত অনুসৰি ইংৰাজী ভাষাত PAKISTAN নামটো বিভিন্ন ঠাইৰ নামৰ আৰম্ভণিৰ আখৰৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে:

অৰ্থাৎ হিন্দুস্তানৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হোৱা ৰাষ্ট্ৰখন যিহেতু এই নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলসমূহক সামৰি‍ গঠিত হৈছিল, সেয়েহে ইয়াৰ নাম ‘পাকিস্তান’ ৰখা হৈছিল।

মন কৰিবলগীয়া যে সেই সময়ত পূৰ্ব বংগই এখন সুকীয়া মুছলমান ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল, গতিকে এই নামৰ প্ৰবক্তাই পূৰ্ব বংগক নামকৰণৰ ক্ষেত্ৰত বিবেচনা নকৰাৰ সুযোগ পাইছিল।

ৰাজনীতি

পাকিস্তানৰ ৰাজনীতি বৰ্তমান অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ফেডাৰেল গণৰাজ্যৰ গাঁথনিৰ দ্বাৰা পৰিচালিত যদিও বিগত সময়ত বিভিন্ন সময়ত সংসদীয় আৰু ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ব্যৱস্থা আছিল। ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী। চৰকাৰৰ মুৰব্বী হৈছে প্ৰধানমন্ত্ৰী। ৰাষ্ট্ৰৰ কাৰ্যবাহী ক্ষমতা চৰকাৰৰ হাতত নিহিত হৈ আছে। আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰধানত আইনসভাৰ ওপৰত ন্যস্ত।

দেশৰ প্ৰথম প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল ভাৰতৰ অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ বিত্তমন্ত্ৰী লিয়াকত আলী খান। এতিয়ালৈকে কোনো প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে নিজৰ কাৰ্যকাল সম্পূৰ্ণ কৰিব পৰা নাই। দীৰ্ঘদিন ধৰি প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল হ'ল বেনজিৰ ভুট্টো, নৱাজ শ্বৰীফ আৰু ইউছুফ ৰাজা গীলানী।

২০১৩ চনৰ ১১ মে’ত প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে নিৰ্বাচিত হৈছিল নৱাজ শ্বৰীফ।^[5] একে বছৰৰ ৩১ জুলাইৰ পৰা পাকিস্তানৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে মামনুন হুছেইনে। পৰৱৰ্তী সময়ত নৱাজ শ্বৰীফৰ বিৰুদ্ধে দুৰ্নীতিৰ অভিযোগ উত্থাপন হোৱাত প্ৰধানমন্ত্ৰী পদৰ পৰা তেওঁ পদত্যাগ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইমৰাণ খান ২০১৮ চনৰ পৰা ২০২২ চনলৈ পাকিস্তানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল। কিন্তু ২০২২ চনৰ ১০ এপ্ৰিলত তেওঁৰ বিৰুদ্ধে সংসদত অনাস্থা প্ৰস্তাৱ গৃহীত হয়। ফলত তেওঁক পদচ্যুত কৰা হয়। তেওঁৰ ঠাইত পাকিস্তান মুছলিম লীগ (এন)ৰ সভাপতি শ্বেহবাজ শ্বৰীফক পাকিস্তানৰ বৰ্তমানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়।

জনসংখ্যা

২০২৩ চনৰ লোকপিয়লৰ চূড়ান্ত ফলাফল অনুসৰি পাকিস্তানৰ জনসংখ্যা আছিল ২৪১,৪৯৯,৪৩১ জন।^[6] এই সংখ্যাত দেশৰ চাৰিখন প্ৰদেশ যেনে- পঞ্জাৱ, সিন্ধ, খাইবাৰ পখতুনখোৱা, বেলুচিস্তান আৰু ইছলামবাদৰ ৰাজধানী ভূখণ্ড সামৰি লোৱা হৈছে৷ আজাদ কাশ্মীৰ আৰু গিলগিট-বাল্টিস্তানৰ লোকপিয়লৰ তথ্য এতিয়াও পাকিস্তানৰ চিচিআই কাউন্সিলৰ অনুমোদন লাভ কৰা নাই। পাকিস্তান বিশ্বৰ পঞ্চম–সৰ্বাধিক জনবহুল দেশ।^[7]

১৯৫১ চনৰ পৰা ২০২৩ চনৰ ভিতৰত পাকিস্তানৰ জনসংখ্যা সাতগুণতকৈও অধিক বৃদ্ধি পাই ৩৩.৭ মিলিয়নৰ পৰা ২৪.১৫ মিলিয়নলৈ বৃদ্ধি পাইছে। দেশখনৰ বৃদ্ধিৰ হাৰ তুলনামূলকভাৱে উচ্চ যদিও হ্ৰাস পোৱাৰ হাৰ উচ্চ জন্মৰ হাৰ আৰু কম মৃত্যুৰ হাৰেৰে সমৰ্থিত। ১৯৯৮ চনৰ পৰা ২০১৭ চনৰ ভিতৰত গড় বাৰ্ষিক জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ হাৰ +২.৪০% আছিল।^[8]

তথ্যসূত্ৰ

↑ Estimate of Pakistan Economic Survey of 2006-2007, prepared by the Ministry of Finance
↑ ^2.0 ^2.1 Raverty, Henry George. "A Dictionary of Pashto". http://dsalsrv02.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.0:1:1478.raverty। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.
↑ ""Monier-Williams Sanskrit Dictionary"". http://www.sanskritdictionary.com/sth%C4%81na/274192/1l। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.
↑ Choudhary Rahmat Ali. ""Now or never: Are we to live or perish for ever?". Columbia University. Archived from the original on 8 April 2016. https://web.archive.org/web/20160408170321/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00islamlinks/txt_rahmatali_1933.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.
↑ "পাকিস্তানেৰ নিৰ্বাচনে মুসলিম লীগেৰ জয় : তৃতীয় মেয়াদে প্ৰধানমন্ত্ৰী হচ্ছেন নওয়াজ". http://www.amardeshonline.com/pages/latestnews/2013/05/12/4238। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.
↑ "HOUSEHOLDS, POPULATION, HOUSEHOLD SIZE AND ANNUAL GROWTH RATE". https://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/population/2023/Pakistan.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.
↑ "World Population Prospects 2024". Department of Economic and Social Affairs Population Division, UN. https://population.un.org/wpp/। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.
↑ Riazul Haq and Shahbaz Rana. ""Headcount finalised sans third-party audit"". https://www.tribune.com.pk/story/1719994/headcount-finalised-sans-third-party-audit%3famp=1। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[estimate-1] Estimate of Pakistan Economic Survey of 2006-2007, prepared by the Ministry of Finance

[ক-2] 2.0 ^2.1 Raverty, Henry George. "A Dictionary of Pashto". http://dsalsrv02.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.0:1:1478.raverty। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[খ-3] ""Monier-Williams Sanskrit Dictionary"". http://www.sanskritdictionary.com/sth%C4%81na/274192/1l। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[গ-4] Choudhary Rahmat Ali. ""Now or never: Are we to live or perish for ever?". Columbia University. Archived from the original on 8 April 2016. https://web.archive.org/web/20160408170321/http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00islamlinks/txt_rahmatali_1933.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[কক-5] "পাকিস্তানেৰ নিৰ্বাচনে মুসলিম লীগেৰ জয় : তৃতীয় মেয়াদে প্ৰধানমন্ত্ৰী হচ্ছেন নওয়াজ". http://www.amardeshonline.com/pages/latestnews/2013/05/12/4238। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[খখ-6] "HOUSEHOLDS, POPULATION, HOUSEHOLD SIZE AND ANNUAL GROWTH RATE". https://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/population/2023/Pakistan.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[কখ-7] "World Population Prospects 2024". Department of Economic and Social Affairs Population Division, UN. https://population.un.org/wpp/। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[ককক-8] Riazul Haq and Shahbaz Rana. ""Headcount finalised sans third-party audit"". https://www.tribune.com.pk/story/1719994/headcount-finalised-sans-third-party-audit%3famp=1। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 May 2025.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]