বট পূৰ্ণিমা

বট পূৰ্ণিমা
বট গছৰ চাৰিওফালে সূতা বন্ধা
অন্য নাম	বট সাবিত্ৰী
পালন কৰে	বিবাহিত মহিলা বিশেষকৈ মিথিলা (নেপাল আৰু ভাৰত), মহাৰাষ্ট্ৰ, গোৱা, গুজৰাট, উত্তৰাখণ্ড, [ [বিহাৰ]]
প্ৰকাৰ	হিন্দু
আৰম্ভ হয়	জেঠ মাহৰ ১৩ তাৰিখ।
শেষ হয়	জেঠ মাহৰ ১৫ তাৰিখ
সংঘটন	বছেৰেকীয়া

বট পূৰ্ণিমা (वट मुक्तिमा, vaṭapūrṇimā, যাক বট সাবিত্ৰী, ব্ৰত বুলিও কোৱা হয়) হৈছে হিন্দুসকলৰ দ্বাৰা পালন কৰা এক উত্‍সৱ ।নেপাল, উত্তৰ ভাৰত আৰু পশ্চিম ভাৰতৰ মহাৰাষ্ট্ৰ, গোৱা আৰু গুজৰাট ৰাজ্যত বিবাহিত মহিলা সকলে এই উত্‍সৱ পালন কৰে। এই পূৰ্ণিমাৰ দিন হিন্দু পঞ্জিকা ৰ জেঠ মাহৰ (মে–জুন) তাৰিখত পৰে । এগৰাকী বিবাহিত মহিলাই বট গছৰ চাৰিওফালে সূতা বান্ধি স্বামীৰ প্ৰতি থকা প্ৰেমক চিহ্নিত কৰে। মহাভাৰত মহাকাব্যত বৰ্ণনা কৰা সাবিত্ৰী আৰু সত্যবানৰ কিংবদন্তিৰ আধাৰত এই বট পূৰ্ণিমা উদযাপন কৰা হয়।

ইতিহাস

প্ৰধান প্ৰবন্ধ: সাবিত্ৰী আৰু সত্যবন

স্কন্দ পুৰাণ ত ৱাট পূৰ্ণিমা ব্ৰত ৰ পদ্ধতি, ১৪ নং পুৰাণৰ পৰা।.

কিংবদন্তিসমূহ মহাভাৰত যুগৰ এটা কাহিনীৰ পৰাই আৰম্ভ হয়। নিঃসন্তান ৰজা অশ্বপতি আৰু তেওঁৰ পত্নী মালৱীয়ে পুত্ৰ জন্মৰ কামনা কৰে। ঈশ্বৰে উপস্থিত হৈ অশ্বপতিক কয় যে তেওঁৰ অতি সোনকালে এজনী কন্যা সন্তান জন্ম হ’ব। সন্তানৰ আশাত ৰজাৰ আনন্দত উৎফুল্লিত হৈ পৰে। দেৱতাৰ আশিৰ্বাদত জন্মগ্ৰহণ কৰা সন্তানৰ নাম সাবিত্ৰী ৰাখিলে। সাবিত্ৰী অতি ধুনীয়া আৰু শান্ত প্ৰকৃতিৰ আছিল। গাঁৱৰ সকলো বিয়াত বহিব পৰা পুৰুষে সাবিত্ৰীক ভয় খাই তাইৰ হাত বিচৰা নাই। দেউতাকে তাইক নিজাববীয়াকৈ স্বামী বিচাৰিবলৈ কয়। এই উদ্দেশ্যে তাই তীৰ্থযাত্ৰালৈ ওলাই যায় আৰু বনবাসী হিচাপে নিৰ্বাসিত দ্যুমৎচেন নামৰ অন্ধ ৰজাৰ পুত্ৰ সত্যৱনক বিচাৰি পায়। সাবিত্ৰীয়ে উভতি আহি দেউতাকক নাৰদ ঋষিৰ সৈতে কথা পাতি থকা দেখিবলৈ পায় যিয়ে তাইক কয় যে তাই এটা বেয়া বাছনি কৰিছে: যদিও সকলো দিশতে নিখুঁত, সত্যৱনৰ সেই দিনৰ পৰা এবছৰৰ মৃত্যুৰ নিয়তি আছে। সাবিত্ৰীয়ে বিয়াত আগবাঢ়িবলৈ জোৰ দিয়ে আৰু সত্যৱনক বিয়া কৰায়।

সত্যৱনৰ পূৰ্বানুমানিক মৃত্যুৰ তিনিদিন আগতে সাবিত্ৰীয়ে সজাগতাৰ ব্ৰত লয়। তাইৰ শহুৰেকে তাইক কয় যে তাই অত্যধিক কঠোৰ পথ গ্ৰহণ কৰিছে, কিন্তু তাই উত্তৰ দিয়ে যে তাই ব্ৰত পালন কৰাৰ শপত লৈছে আৰু ড্যুমাটচেনাই তেওঁৰ সমৰ্থন আগবঢ়ায়। মৃত্যুৰ ৰাতিপুৱা সত্যৱানে কাঠ ফালি আছিল আৰু হঠাতে দুৰ্বল হৈ সাবিত্ৰীৰ কোলাত মূৰটো থৈ মৃত্যুবৰণ কৰে। সাবিত্ৰীয়ে নিজৰ শৰীৰটো এজোপা বট গছৰ ছাঁৰ তলত ৰাখে। মৃত্যুৰ দেৱতা যম সত্যৱনৰ আত্মা দাবী কৰিবলৈ আহে। যমে সত্যৱনৰ আত্মাক লোৱাৰ লগে লগে সাবিত্ৰীয়ে স্বামীক অনুসৰণ কৰাটো পত্নী হিচাপে কৰ্তব্য বুলি উল্লেখ কৰি অনুসৰণ কৰে। এই কথা শুনি যমে তাইৰ স্বামীৰ জীৱন বিচৰাৰ বাহিৰে কেইটামান ইচ্ছা পূৰণ কৰে।

তাই প্ৰথমে শহুৰেকৰ বাবে চকুৰ দৃষ্টি আৰু ৰাজ্য পুনৰুদ্ধাৰ বিচাৰে, তাৰ পিছত দেউতাকৰ বাবে এশটা সন্তান আৰু তাৰ পিছত নিজৰ আৰু সত্যৱনৰ বাবে এশটা সন্তান। শেষ কামনাই যমৰ বাবে এক দ্বিধাদ্বন্দ্বৰ সৃষ্টি কৰে, কিয়নো ই পৰোক্ষভাৱে সত্যবনৰ জীৱন প্ৰদান কৰিব। কিন্তু সাবিত্ৰীৰ নিষ্ঠা আৰু বিশুদ্ধতাক লৈ আপ্লুত হৈ তেওঁ সাবিত্ৰীক যিকোনো বৰ বাছি লোৱাৰ আৰু এটা সুযোগ দিয়ে । এইবাৰ সাবিত্ৰীয়ে নিমিষতে সত্যৱানক পুনৰ জীৱনলৈ ঘূৰি আহিবলৈ অনুৰোধ কৰে। যমে সত্যবনক জীৱন প্ৰদান কৰে আৰু সাবিত্ৰীৰ জীৱনক চিৰন্তন সুখেৰে আশীৰ্বাদ দিয়ে। সত্যবানে গভীৰ টোপনিৰ দৰে সাৰ পাই পত্নীৰ সৈতে পিতৃ-মাতৃৰ ওচৰলৈ উভতি যায়। ইফালে তেওঁলোকৰ ঘৰত সাবিত্ৰী আৰু সত্যৱান ঘূৰি অহাৰ আগতেই দ্যুমৎচেনে পুনৰ দৃষ্টিশক্তি লাভ কৰে। যিহেতু সত্যৱনে এতিয়াও নাজানে কি হৈছিল, সেয়েহে সাবিত্ৰীয়ে কাহিনীটো শহুৰেক, স্বামী, আৰু গোট খোৱা তপস্বীসকলক কয়। আনন্দৰে ৰজা আৰু তেওঁৰ সৈন্যই নিজৰ ৰাজ্যলৈ উভতি যায়।

যদিও গছজোপাই কাহিনীটোৰ কোনো উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন নকৰে, তথাপিও কিংবদন্তিটোত থকা প্ৰেমৰ স্মৃতিত ইয়াক পূজা কৰা হয়।

উৎসৱ

ৱট পূৰ্ণিমা উৎসৱৰ সময়ত বিবাহিতা মহিলাসকলে ৱট গছৰ চাৰিওফালে সূতা বান্ধে।

ইংৰাজীত ভাট পূৰ্ণিমা মানে বান গছৰ সৈতে জড়িত পূৰ্ণিমা। উত্তৰ আৰু পশ্চিম ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ড, মহাৰাষ্ট্ৰ, গোৱা আৰু গুজৰাট ৰাজ্যত কঠোৰভাৱে পালন কৰা হিন্দু উৎসৱ। এই উৎসৱৰ সময়সীমা তিনিদিনত পালন কৰা হয়, সাধাৰণতে জেঠ মাহৰ ১৩, ১৪ আৰু ১৫ তাৰিখ (মে’–জুন)। মহিলাসকলে ব্ৰত পালন কৰি বট গছৰ চাৰিওফালে সূতা বান্ধি স্বামীৰ মংগলৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰে।

ব্ৰত আৰু পৰম্পৰা

ৱট পূৰ্ণিমা উপলক্ষে মহিলাসকলেও সাবিত্ৰীৰ দৰে তিনিদিনীয়া ব্ৰত পালন কৰে স্বামীৰ বাবে। তিনিদিনত ঘৰৰ মজিয়াত বা বেৰত চন্দন আৰু চাউলৰ পেষ্ট দি এজোপা বট (বন্য) গছ, সাবিত্ৰী, সত্যবন, যমৰ ছবি অংকন কৰা হয়। দম্পতীহালৰ সোণৰ খোদিত বালিৰ ট্ৰে এখনত ৰাখি মন্ত্ৰ (জপ), আৰু বট গছৰ পাতেৰে পূজা কৰা হয়। গছৰ ডালত এটা সূতা গুজি দিয়া হয় আৰু তামৰ মুদ্ৰা আগবঢ়োৱা হয়। ব্ৰত আৰু পৰম্পৰাৰ কঠোৰ আনুগত্যই স্বামীৰ দীৰ্ঘ আৰু সমৃদ্ধিশালী জীৱন নিশ্চিত কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। ব্ৰতৰ সময়ত মহিলাসকলে ইজনে সিজনক "जन्म सावित्री हो" (ইংৰাজী: "সাবিত্ৰী হওক") বুলি অভিবাদন জনায়। বিশ্বাস কৰা হয় যে পৰৱৰ্তী সাতটা জন্মলৈকে তেওঁলোকৰ স্বামী ভালদৰে জীয়াই থাকিব।

বি এ গুপ্তে পৌৰানিক উদ্ধৃতি আগবঢ়াইছে যাতে এই উৎসৱৰ আঁৰৰ পৌৰাণিক কাহিনী প্ৰাকৃতিক পৰিঘটনাৰ প্ৰতীক। তেওঁ লক্ষ্য কৰে যে ই সত্যবন আৰু সাবিত্ৰীয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰা পৃথিৱী আৰু প্ৰকৃতিৰ বাৰ্ষিক বিবাহৰ প্ৰতিনিধিত্ব। পৃথিৱীখন যিদৰে প্ৰতি বছৰে মৃত্যুমুখত পৰে আৰু প্ৰকৃতিৰ শক্তিৰ দ্বাৰা সজীৱ হৈ উঠে। তেওঁ আঙুলিয়াই দিয়ে যে ভাৰতীয়সকলে জনা গছজোপাৰ সৈতে জড়িত পৌৰাণিক দিশসমূহৰ বাবেই বট গছক বাছি লোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে।