ভোট-জলকীয়া বৰ্ণসংকৰৰ হাৰ
C. chinense × C. frutescens উৎস
অসম, ভাৰত জলা
সাংঘাতিক জলাস্কোভিল স্কেল
1,041,427 SHU
ভোট-জলকীয়া (ইংৰাজী : Bhut jolokia , IPA: [ˈbʱʊt.zɔˌlɔkiˌja]) এবিধ গুল্মজাতীয় উদ্ভিদ। ই বাংলাদেশ ৰ নাগা মৰিচ ৰ ওচৰ সম্বন্ধীয়। ইয়াক বিহ-জলকীয়া, নগা-জলকীয়া, ৰাজা-মৰিচ ইত্যাদি নামেৰেও জনা যায়। ই একপ্ৰকাৰৰ আন্তঃপ্ৰজাতিৰ বৰ্ণসংকৰ জলকীয়া । ভাৰত ৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ , অসম , নাগালেণ্ড আৰু মণিপুৰ ত ইয়াৰ খেতি কৰা হয়।[ 1] [ 2] ই Capsicum chinense আৰু Capsicum frutescens ৰ বৰ্ণসংকৰ।[ 3]
২০০৭ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰি মাহত বিশ্বৰ সকলোতকৈ জলা জলকীয়া হিচাপে “গিনিজ বুক অৱ ৱৰ্ল্ড ৰেকৰ্ডছ”ত ভোট-জলকীয়াই স্থান লাভ কৰে। শ শ বছৰ আগৰেপৰাই ভোট-জলকীয়া অসম তথা উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ লোকৰ মাজত সকলোতকৈ জলা জলকীয়া হিচাপে জনপ্ৰিয়। ভোট-জলকীয়াৰ বিষয়ে বিখ্যাত “Time” আলোচনীতো বিশ্বৰ সবাতোকৈ জলা জলকীয়াৰূপে আলোচনা প্ৰকাশ হৈছে। “Time” আলোচনীখনত (২৫ জুন – ২জুলাই,২০০৭) প্ৰকাশিত ছাইমন ৰবিনছনৰ Chili Pepper: Global Warming নামৰ নিবন্ধত ভোট-জলকীয়াৰ গুণাগুণ, ব্যৱহাৰ আৰু ভাৰতবৰ্ষৰ উত্তৰ-পূবৰ ৰাজ্যসমূহত ইয়াৰ জনপ্ৰিয়তাৰ বিশদ বিৱৰণ প্ৰকাশ পাইছে। পকা ভোট-জলকীয়াত অতিমাত্ৰা কেপছেইছিন থকাৰ বাবে ইয়াক স্পৰ্শ কৰিলেই হাত ভমভমাই উঠে। নিউ মেক্সিকোত HPLC পদ্ধতিৰদ্বাৰা ভোট-জলকীয়াৰ জলা ১,০০১,৩০৪ SHU বুলি নিৰ্ণীত হোৱাৰ পাছতেই ১৯৯৪ চনৰপৰা গিনিজ বুক অৱ ৱৰ্ল্ড ৰেকৰ্ডছত খোপনি পোতা কেলিফ’ৰ্নিয়াৰ ৰেড ছাভিনাৰ (৫৭৭,০০০SHU) স্থান ভোট-জলকীয়াই দখল কৰিলে। ড॰ বছলেণ্ডে ভোট-জলকীয়াক অসমৰ থলুৱা জাত বুলিয়েই সদৰি কৰিছে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বীজৰ বজাৰত একো একোটা ভোট-জলকীয়া বীজৰ মূল্য প্ৰায় ২০টকা (১০টা গুটিৰ এটা পেকেটৰ মূল্য ৫ আমেৰিকান ডলাৰ) পৰ্যন্ত৷[ 4]
অসমত অঞ্চলভেদে ভোট-জলকীয়াক বিভিন্ন নামেৰে জনা যায়। যেনে – বিহ-জলকীয়া, ৰাজা-মৰিচ ইত্যাদি। প্ৰতিটো নামেই অত্যধিক জলাৰ ইংগিত দিয়ে। আদিভূমি দক্ষিণ আমেৰিকাৰপৰা এই জলকীয়া বৰ্তমান বিশ্বৰ চুকে-কোণে বিস্তৃত হৈ আছে। ইয়াৰ প্ৰধান কাৰণ হ’ল বিভিন্ন জলবায়ুত অতি সহজেই এই খেতি কৰিব পৰা যায়। নিউ মেক্সিকোৰ Chile Pepper Institute-অৰ সঞ্চালক ড॰ পল বছলেণ্ডৰ (Dr.Paul Bosland) দৃষ্টিত – “সম্ভৱতঃ ইয়েই আছিল বিশ্বৰ প্ৰথম বিশ্বায়িত উদ্ভিদ”(It was probably the very first plant that was globalized)। অসমত অঞ্চল আৰু বতৰভেদে ভোট-জলকীয়াৰ গোন্ধ আৰু জলাৰ পৰিমাণ কম-বেছি হোৱা দেখা যায়। ড॰ বছলেণ্ডে ভোট-জলকীয়াক প্ৰকৃতিতসৃষ্ট,অসমৰ থলুৱা,আন্তঃপ্ৰজাতিৰ হাইব্ৰিড(Interspecific hybrid)বুলি উল্লেখ কৰিছে।[ 4]
৩০ দিনীয়া ভোট জলকীয়াৰ পুলি
নানান ঔষধি আৰু ব্যৱহাৰিক উপযোগিতাৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বজাৰত ভোট-জলকীয়াৰ চাহিদা যথেষ্ট বেছি। জলাৰ মাত্ৰা অত্যধিক বাবে অলিঅ’ৰেচিন কেপচিকাম (Oleoresin capsicum)আৰু কেপছেইছিন উৎপাদনৰ বাবে অতি উপযুক্ত উৎস। শুকান ভোট-জলকীয়াৰ গাঢ় ৰঙা ছালখন ‘অলিঅ’ৰেছিন পেপৰিকা’ৰ (Oleoresin paprika) উপযুক্ত উৎস হিচাপেও ব্যৱহাৰ হয়। ভোট-জলকীয়াৰ চাহিদা বিশ্বৰ বজাৰত শুকান জলকীয়া (Whole dry pod), ফ্লেকছ (flakes) আৰু পাউদাৰ হিচাপেই অধিক। থাইলেণ্ড,ছিংগাপুৰ আদিত শুকান ভোট-জলকীয়াৰ চাহিদা যথেষ্ট বেছি।
[ 4]
পূব ভাৰত
উৰিষ্যা
Kotpad Handloom fabric
· Orissa Ikat
· Konark Stone carving
· Orissa Pattachitra
· পিপলি এপলিক কাৰ্য · Khandua Saree and Fabrics
· Gopalpur
· Tussar Fabrics
· Ganjam Kewda Rooh
· Ganjam Kewda FlowerDhalapathar Parda & Fabrics
· Sambalpuri Bandha Saree & Fabrics
· Bomkai Saree & Fabrics
· Habaspuri Saree & Fabrics
· Berhampur Patta (Phoda Kumbha) Saree & Joda
· Orissa Pattachitra (Logo)
বিহাৰ
Madhubani Paintings · Applique – Khatwa Patch Work of Bihar · Sujini Embroidery Work of Bihar · Sikki Grass Work of Bihar · Bhagalpur Silk
পশ্চিমবংগ
দক্ষিণ ভাৰত
কৰ্ণাটক
কিন্নাল কাৰুশিল্প · Bangalore Rose Onion
· Mysore Sandalwood Oil
· Mysore Sandal soap
· Kasuti Embroidery
· Mysore Traditional Paintings
· Coorg Orange
· Channapatna Toys & Dolls
· Mysore Rosewood Inlay
· Mysore Agarbathi
· Mysore Silk
· Mysore Betel leaf
· নাঞ্জানাগড় কল · Mysore Jasmine
· Udupi Jasmine
· Hadagali Jasmine
· Ilkal Sarees
· Ganjifa cards of Mysore (Karnataka)
· Navalgund Durries
· Karnataka Bronze Ware
· Molakalmuru Sarees
· Monsooned Malabar Arabica Coffee
· Monsooned Malabar Robusta Coffee
· Coorg Green Cardamom
· Devanahalli Pomello
· Appemidi Mango
· Kamalapur Red Banana
· Sandur Lambani Embroidery
· Byadagi Chilli
· Udupi Mattu Gulla Brinjal
· Kinhal Toys
· Bangalore Blue Grapes
কেৰালা
Chengalikodan Nendran Banana
· আৰানমুলা কান্নাড়ি · Spices – Alleppey Green Cardamom
· Alleppey Coir
· Navara Rice
· Palakkadan Matta Rice
· Malabar Pepper
· Maddalam of Palakkad
· Screw Pine Craft of Kerala
· Brass Broidered Coconut Shell Crafts of Kerala
· Pokkali Rice
· Vazhakulam Pineapple
· Cannanore Home Furnishings
· Balaramapuram Sarees and Fine Cotton Fabrics
· Kuthampully Sarees
· Kasaragod Sarees
· Central Travancore Jaggery
· Wayanad Jeerakasala Rice
· Wayanad Gandhakasala Rice
· পায়্যন্নুৰ পৱিত্ৰ আঙঠি · Chendamangalam Dhoties & Set Mundu
· Kaipad Rice
অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ
Pochampalli Ikat
· Srikalahasthi Kalamkari
· Kondapalli Bommallu
· মছলিপট্টনম কালামকাৰি · Budiiti Bell & Brass Craft
· Andhra Pradesh Leather Puppetry
· উপ্পাদা জামদানি শাড়ী · Tirupathi Laddu
· Guntur Sannam Chilli
· Venkatagiri Sarees
· Bobbile Veena
· Mangalagiri Sarees and Fabrics
· Dharmavaram Handloom Pattu Sarees and Paavadas
তামিলনাডু
Salem Fabric
· Kancheepuram Silk
· ভৱানী জামাক্কালাম · Madurai Sungudi
· Coimbatore Wet Grinder
· Thanjavur Paintings
· Temple Jewellery of Nagercoil
· Thanjavur Art Plate
· E. I. Leather
· Salem Silk known as Salem Venpattu
· Kovai Cora Cotton
· আৰাণী ৰেচম · Swamimalai Bronze Icons
· Eathomozhy Tall Coconut
· Thanjavur Doll
· Nilgiri(Orthodox) Logo
· Virupakshi Hill Banana
· Sirumalai Hill Banana
· Madurai Malli
· Pattamadai Pai (‘Pattamadai Mat’)
· Nachiarkoil Kuthuvilakku (‘Nachiarkoil Lamp’)
· Chettinad Kottan
· Toda Embroidery
· Thanjavur Veenai
টেলাংগানা
Silver Filigree of Karimnagar
· Nirmal Toys and Craft
· Nirmal Furniture
· Nirmal Paintings
· গাড়োৱাল শাড়ী · হাইদ্ৰাবাদী হালিম · Cheriyal Paintings
· Pembarthi Metal Craft
· Siddipet Gollabama
· Narayanpet Handloom Sarees
পণ্ডিচেৰী
Villianur Terracotta Works · Tirukanur Papier Mache Craft
পশ্চিম ভাৰত
মহাৰাষ্ট্ৰ
পূণেৰী পাগুৰী · Solapur Chaddar
· Solapur Terry Towel
· Nashik Valley Wine
· Paithani Sarees and Fabrics
· Mahabaleshwar Strawberry
· Nashik Grapes
· Warli Painting
· Kolhapur Jaggery
· নাগপুৰ কমলা গুজৰাট
Sankheda Furniture · Agates of Cambay · Kutch Embroidery · Tangaliya Shawl · Surat Zari Craft · Gir Kesar Mango · Bhalia Wheat · Kachchh Shawls · Patan Patola
গোৱা
ফেনী
ৰাজস্থান
Makrana Marble
· Kota Doria
· Blue Pottery of Jaipur
· Molela Clay Work
· Kathputlis of Rajasthan
· Puneri Pagadi
· Sanganeri Hand Block Printing
· বিকানেৰী ভূজিয়া · Kota Doria (Logo)
· Bagru Hand Block Print
· Thewa Art Work
· ফুলকাৰী*
উত্তৰ ভাৰত
উত্তৰ প্ৰদেশ
Meerut Scissors · Banaras Gulabi Meenakari Craft · Khurja Pottery · Varanasi Wooden Lacquerware & Toys · Mirzapur Handmade Dari · Nizamabad Black Pottery · Allahabad Surkha · Lucknow Chikan Craft · Mango Malihabadi Dusseheri · Banaras Brocades and Sarees · Hand made Carpet of Bhadohi · Agra Durrie · Farrukhabad Prints · Lucknow Zardozi · Banaras Brocades and Sarees (Logo) · Kalanamak Rice · Firozabad Glass · Kannauj Perfume · Kanpur Saddlery · Moradabad Metal Craft · Saharanpur Wood Craft
হিমাচল প্ৰদেশ
Kullu Shawl · Kangra Tea · Chamba Rumal · Kinnauri Shawl · Kullu ShawL (Logo) · Kangra Paintings
জম্মু আৰু কাশ্মীৰ
Kani Shawl · Kashmir Pashmina · Kashmir Sozani Craft · Kashmir Paper Machie** · Kashmir Walnut Wood Carving** · Khatamband**
পঞ্জাব
ফুলকাৰী*
হাৰিয়ানা
ফুলকাৰী*
*তিনিওখন ৰাজ্যৰ **কেৱল কাশ্মিৰৰ
মধ্য ভাৰত
মধ্য প্ৰদেশ
Leather Toys of Indore (Logo) · Ratlami Sev · Chanderi Fabric · Leather Toys of Indore · Bagh Prints of Madhya Pradesh · Bell Metal Ware of Datia and Tikamgarh · Maheshwar Sarees & Fabrics · Bell Metal Ware of Datia and Tikamgarh (Logo)
ছত্তিছগড়
Bastar Dhokra · Bastar Wooden Craft · Bastar Iron Craft · Champa Silk Saree and Fabrics · Bastar Dhokra (Logo)