ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়া

ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়া
জন্ম	২০ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৩২ নগাঁও, অসম
মৃত্যু	১৩ আগষ্ট, ২০০৩ গুৱাহাটী, অসম
পেচা	ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু বোলছবি পৰিচালক
দাম্পত্যসঙ্গী	প্ৰীতি শ‍ইকীয়া
সন্তান	সংগীতা আৰু ৰশ্মি (জীয়েক)
বঁটা, সন্মান, পুৰস্কাৰ আদি	অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা সাহিত্য অকাডেমি বঁটা অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ বঁটা

ড° ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়া (ইংৰাজী: Dr. Bhabendra Nath Saikia, জন্ম:১৯৩২- মৃত্যু:২০০৩) অসমৰ এগৰাকী ঔপন্যাসিক, গল্পলিখক, নাট্যকাৰ আৰু বোলছবি পৰিচালক । কবিতা, নাটক,গল্প, উপন্যাস, প্ৰৱন্ধ, সমালোচনা, আত্মজীৱনী, শিশুসাহিত্য, আদি সকলো দিশতে ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াই অমূল্য অৱদান আগবঢ়াই গৈছে।

ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াই লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা Nuclear Physics বিষয়ত ডক্তৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তাৰ পিছত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পদাৰ্থ বিজ্ঞান বিভাগত ৰিডাৰ হিচাবে নিজৰ কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অসমীয়া ভাষাৰ পষেকীয়া আলোচনী প্ৰান্তিক আৰু শিশু আলোচনী সঁফুৰাৰ তেওঁ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল।

ইয়াৰ উপৰি তেওঁ ৰেডিঅ' নাট, একাঙ্কিকা নাটক, ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ বাবে নাটক ৰচনা কৰিছিল। তেওঁ আঠখন অসমীয়া চলচ্চিত্ৰও পৰিচালনা কৰিছিল। ইয়াৰে সাতখন বোলছবিৰ কাৰণে ভাৰত চৰকাৰৰ পৰা তেওঁ 'ৰজত কমল বঁটা' লাভ কৰিছিল। তেওঁ ১৯৭৬ চনত সাহিত্য একাডেমী বঁটা আৰু ১৯৯০ চনত 'অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা'ৰ লগতে 'পদ্মশ্ৰী' সন্মান লাভ কৰিছিল।

প্ৰাৰম্ভিক জীৱন

ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াৰ জন্ম হয় ১৯৩২ চনৰ ২০ ফেব্ৰুৱাৰীত নগাঁও চহৰত। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিদূৰ শইকীয়া আৰু মাকৰ নাম আছিল চম্পাৱালা শইকীয়া। ১৯৪৮ চনত তেখেত ষ্টাৰ মাৰ্ক সহ প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ ঐতিহ্যপূৰ্ণ কটন মহাবিদ্যালয়ত ভৰ্তি হয়, আৰু তাৰপৰাই ১৯৫২ চনত পদাৰ্থ বিজ্ঞানত সন্মান সহ বি.এচ. চি. পাছ কৰে । তাৰ পাছত ১৯৫৫-১৯৫৬ চনত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰেচিডেন্সী কলেজৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞানত এম.এচ.চি ডিগ্ৰী লয় আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে বিদেশ যাত্ৰা কৰে। ১৯৬১ চনত তেখেতে লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ডক্তৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰোপৰি তেখেতে লণ্ডনৰে ‘ইম্পেৰিয়েল কলেজ অৱ চাইন্স এণ্ড টেকন'লজী’-ৰ পৰা ডিপ্লমাও লাভ কৰে।

কৰ্মজীৱন

তেখেতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পদাৰ্থ বিজ্ঞান বিভাগত ৰিডাৰ হিচাবে নিজৰ কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে ৷ তেখেতৰ বহুতো গল্প অন্যান্য ভাৰতীয় ভাষালৈ অনুবাদ হৈছে৷ অসমীয়া ভাষাৰ পষেকীয়া আলোচনী প্ৰান্তিক আৰু শিশু আলোচনী সঁফুৰাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল ৷ তেখেতে ১৯৭৬ চনত সাহিত্য একাডেমী বঁটা আৰু ১৯৯০ চনত অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটালাভ কৰাৰ উপৰিও পদ্মশ্ৰী সন্মান লাভ কৰে। অসমীয়া নাট্য জগতত ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াই বিশেষ অৱদান আগবঢ়াই গৈছে। কেইবাখনো ৰেডিঅ' নাট, একাঙ্কিকা নাটক ৰচনা কৰাৰ উপৰিও ভ্ৰাম্যমাণ মঞ্চৰ বাবেই তেখেতে একাধিক নাটক ৰচনা কৰে ৷ বোলছবি জগতত শইকীয়াই আঠখন বোলছবি পৰিচালনা কৰে আৰু তেখেতৰ বোলছবিয়ে ভাৰত আৰু বিদেশত আন্তৰাষ্ট্ৰীয় বোলছবি মহোৎসৱত বিশেষ সুখ্যাতি লাভ কৰে। তেখেতৰ সাতখন বোলছবিৰ কাৰণে ভাৰত চৰকাৰে ৰজত কমল বঁটা প্ৰদান কৰে।

ব্যক্তিগত জীৱন

ড° ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়া প্ৰীতি শইকীয়াৰ লগত বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হৈছিল। তেওঁলোকৰ দুজনী পুত্ৰী আছিল ড° সংগীতা আৰু ৰশ্মি।

মৃত্যু

২০০৩ চনৰ ১৩ আগষ্টত ড° ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়াই ৰোগাক্ৰান্ত হৈ নশ্বৰ দেহ ত্যাগ কৰে।

সাহিত্যকৰ্ম

নাটক ৰম্যভূমি নীলকণ্ঠ মহাঅৰণ্য দীনবন্ধু পাণ্ডুলিপি আম্ৰপালি অৰণ্যত গধূলি মণিকূট গহ্বৰ অমৃত বৰ্ণমালা বন্দীশাল পৰমানন্দ শুভ-সংবাদ বিষকুম্ভ অন্ধকূপ দিগম্বৰ স্বৰ্ণজয়ন্তী স্বৰ্গৰ দুৱাৰ ৰামধেনু

শতাব্দী সমুদ্ৰ-মন্থন জোনাক ৰাতি (অসম্পূৰ্ণ) বৃন্দাবন জন্মভূমি প্ৰতিবিম্ব এজাক জোনাকীৰ জিলমিল (একাংক) চুটি গল্প তেখেতৰ চুটি গল্প সংকলন কেইখন হ'ল প্ৰহৰী (১৯৬৩), সেন্দুৰ (১৯৭১), গহ্বৰ (১৯৬৯), শৃংখল (১৯৭৫), উপকণ্ঠ (১৯৯১), এই বন্দৰৰ আবেলি (১৯৮৮), বৃন্দাবন (১৯৬৫), তৰংগ (১৯৭৯), সান্ধ্য ভ্ৰমণ (১৯৯৮), গল্প আৰু শিল্প, আকাশ৷

উপন্যাস অন্তৰীপ (১৯৮৬) ৰম্যভূমি (১৯৯১) আতংকৰ শেষত ( ১৯৫২, দশম শ্ৰেণীত থাকোঁতে ৰচনা কৰা; ভ.না. শইকীয়াৰ একমাত্ৰ ডিটেক্টিভ উপন্যাস) আত্মজীৱনী জীৱন বৃত্ত জীৱন ৰেখা মোৰ শৈশৱ, মোৰ কৈশোৰ চিন্তামূলক গ্ৰন্থ প্ৰৱন্ধ সংকলন- শেষ পৃষ্ঠা (চাৰিটা খণ্ড)৷ শিশুসাহিত্য মৰমৰ দেউতা (১৯৯১) তোমালোক ভালে থাকা (তোমালোকৰ ভাল হওঁক) (১৯৯৮) শান্ত-শিষ্ট হৃষ্ট-পুষ্ট মহাদুষ্ট (১৯৯৭) মহাদুষ্টৰ দুষ্টবুদ্ধি মৰম

চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক ৰূপে

অসমীয়া চলিচত্ৰৰ পাতনি ১৯৩৫ চনত জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ 'জয়মতী' কথাছবিৰে হৈছিল। পিছৰ প্ৰায় ৪০ বছৰ ধৰি নিৰ্মাণ হোৱা চলচ্চিত্ৰসমূহৰ বেছিখিনিয়েই আছিল তীব্ৰ বাণিজ্যিক ধৰ্মী। (ব্যতিক্ৰম: পদুম বৰুৱাৰ গঙাচিলনীৰ পাখি)। ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়াই প্ৰথম বাৰৰ বাবে অসমীয়া অৰ্থবহ চলচ্চিত্ৰৰ শুভাৰম্ভ কৰে।

সন্ধ্যাৰাগ, কথাছবিৰে শইকীয়াদেৱে চলচিত্ৰ পৰিচালকৰূপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে। এক ব্যতিক্ৰমী আৰু কলাসন্মত ছবি হিচাপে কথাছবিখনে অসম আৰু ভাৰতবৰ্ষৰ চলচিত্ৰপ্ৰেমীৰ মন জোকাৰি যায়। ইয়াৰ পিছত শইকীয়াদেৱে পৰিচালনা কৰে অনিৰ্বাণ, অগ্নিস্নান, কোলাহল, সাৰথি, আবৰ্তন, ইতিহাস আৰু কালসন্ধ্যা। 'কালসন্ধ্যা' হিন্দীভাষাত নিৰ্মিত। আটাইকেইখন ছবিয়েই কলাসন্মত ছবি হিছাপে উচ্চ প্ৰসংশিত। 'অগ্নিস্নান'ৰ চিত্ৰনাট্যই সৰ্বভাৰতীয় পৰ্যায়ত শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্যৰ সন্মান লাভ কৰে। 'কালসন্ধ্যা'ৰ বাহিৰে আন কেইখন ছবিযে় শ্ৰেষ্ঠ আঞ্চলিক ভাষাৰ ছবিৰ বাবে ৰজত কমল বঁটা পায়।

ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়াৰ কেউখন অসমীয়া ছবিয়েই নিজৰ গল্প আৰু উপন্যাসৰ চিত্ৰৰূপ। তেখেতৰ ছবিত কথাছবি সুলভ ৰূপকৰ পৰিবৰ্তে সাহিত্যৰ উপাদানৰ পয়োভৰ বেছি বুলি সমালোচকে কয়। সংলাপৰ ওপৰত প্ৰাধান্য দিয়াৰ কাৰণে কিছুমান সমালোচকে তেওঁৰ কথাছবি বৰ বেছি পৰিমানে সাহিত্যধৰ্মী বুলি অভিযোগ কৰে। ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়াৰ মতে সাহিত্যধৰ্মীতা তেওঁৰ ছবিৰ বিশেষ উপাদান আৰু কিছুসংখ্যক কথাছবি নিৰ্মাণ কৰিব পাৰিলে সাহিত্যধৰ্মী ছবিৰ এটা ধাৰা তেওঁ সৃষ্টি কৰিব পাৰিলেহেঁতেন বুলি তেখেতে নিজে উল্লেখ কৰি গৈছে।

ক্ৰম	বৰ্ষ	কথাছবি	ভাষা	তথ্য
১	১৯৭৭	সন্ধ্যাৰাগ	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা (১৯৭৭) ১৯৭৮ চনৰ Cannes Film Festivalত প্ৰদৰ্শিত।
২	১৯৮১	অনিৰ্বাণ	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা (১৯৮১)
৩	১৯৮৫	অগ্নিস্নান	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা (১৯৮৫)
৪	১৯৮৮	কোলাহল	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা (১৯৮৮)
৫	১৯৯১	সাৰথি	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা (১৯৯২)
৬	১৯৯৩	আবৰ্তন	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা 1(১৯৯৪)
৭	১৯৯৫	ইতিহাস	অসমীয়া	ৰজত কমল বঁটা (১৯৯৬)
৮		কালসন্ধ্যা	হিন্দী	International Film Festival of India আৰু International Film Festival of India ত প্ৰদৰ্শিত।

নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক ৰূপে

অসমীয়া ভ্ৰাম্যমান থিয়েটাৰৰ লগত ড. শইকীয়া নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক হিচাপে ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত হৈ আছিল, ভ্ৰাম্যমানৰ বাবে তেখেতে কেইবাখেনা নাটক ৰচনা কৰি গৈছে। বিশেষকৈ আৱাহন থিয়েটাৰ গোষ্ঠীৰবাবে তেখেতে ৰচনা আৰু পৰিচালনা কৰা নাটসমূহ আজিও জনিপ্ৰয়তাৰ শীৰ্ষত আছে।

বঁটা আৰু সন্মান

ড. শইকীয়াৰ কৰ্মৰাজিৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে বিভিন্ন অনুষ্ঠানে বিভিন্ন সময়ত তেখেতক সন্মান যাচি আহিছে। তাৰে ভিতৰত উল্লেখযোগ্য কেইটিমান হ’ল:

• অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা
• সাহিত্য অকাডেমি বঁটা
• অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা
• শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ বঁটা
• পদ্মশ্ৰী বঁটা

তথ্য সংগ্ৰহ

বাহ্যিক সংযোগ

• ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়াৰ অফিছিয়েল ৱেবছাইট
• Farewell to you, maestro
• Complete Works of Dr. Bhabendra Nath Saikia
• Voice of Assam feature - citing The Assam Tribune, August 13, 2006
• IMDb filmography
• Dr. Bhabendra Nath Saikia Children's Welfare Trust
• The Official Bhabendra Nath Saikia forum
• About ebooks of Dr. Bhaben Saikia
• ebooks of Dr. Bhabendra Nath Saikia